افق ما هنوز سوسیالیسم است

رفقای گرامی،

خواهران و برادران همرزم،

زمانه‌ای که ما در آن زندگی می‌کنیم، برای اکثریت عظیم [جمعیت دنیا] دشوار و ناامیدکننده است، اکثریتی که قربانی بحران‌های چندگانهٔ هم‌زمان سرمایه‌داری رو به انحطاط است که جهان را به سوی بربریت سوق می‌دهد. در چنین زمانی، برگزاری چنین نشستی بسیار مایهٔ آرامش خاطر است، نشستی که ما را برای سه روز در هاوانا گرد هم آورده است تا با واقع‌گرایی دربارهٔ جایگزین‌ها و امیدهایی که همهٔ ما در آنها شریکیم بحث و تبادل‌نظر کنیم. همهٔ ما اینجا که اینجا جمع شده‌ایم رؤیاها و فعالیت‌هایی داریم و پیش از هر چیز می‌کوشیم آنچه را ناممکن بوده است، ممکن سازیم. به عبارت دیگر، کاری را می‌کنیم که دشمنان سوسیالیسم و بنابراین دشمنان پیشرفت بشر، از همان زمانی که اندیشه‌های مارکس و انگلس و مانیفست کمونیست استثمارشدگان را برانگیختند و استثمارگران را به وحشت انداختند، می‌گفتند ناممکن است. این قطعیت که دنیایی بهتر ممکن است، بی‌دلیل و به‌آسانی به دست نیامده است. ما در مسیر ساختمان سوسیالیسم و در هر دیدار و گفت‌وگو با هر حزبی که با ما آرمان‌های مشترک در مبارزۀ خستگی‌ناپذیر برای رهایی انسان و عدالت اجتماعی دارد، درستی این قطعیت را ثابت کرده‌ایم.

حتی پس از میان رفتن دردناک اردوگاه سوسیالیستی در اروپا و فروپاشی اتحاد شوروی، و به‌رغم کارزارهای وحشیانۀ ضدّکمونیستی، که قدرت‌های سرمایه‌داری فراملی از طریق رسانه‌های قدرتمند جهانی آن را به تنها اندیشۀ جزمی دنیا تبدیل کرده‌اند، افق دید ما همچنان سوسیالیستی است.

به‌رغم اهریمن‌سازی [سرمایه‌داری] از تاریخ درخشان جنبش بین‌المللی کمونیستی، محدود کردن شرم‌آور حقوق مشارکت سیاسی در شمار فزاینده‌ای از کشورها به‌نام آزادی و در بحبوحۀ وضعیت جهانی بسیار پیچیده‌ای مانند وضعیت در بدترین زمان‌ها در تاریخ جهان، امروزه ما رخدادی را به پایان می‌بریم که برای نخستین بار در کوبا، ۱۴۵ نماینده از ۷۸ حزب کمونیست و کارگری از ۶۰ کشور جهان را گرد یکدیگر آورده است.

کوبای اهریمن‌شده، کوبای محاصره‌شده، کوبای آزاردیده و مجازات‌شده کسانی را از سراسر جهان فراخوانده و در خاک خود پذیرفته است که آرمان‌هایی مشترک دارند و از آنها دفاع می‌کنند. [همه جمع شده‌ایم] تا دیدگاه‌ها و نظرهای خود را دربارۀ موضوع‌های دارای اهمیت استراتژیک، مانند وحدت لازم برای مقابله با هجوم امپریالیسم، ظهور راست افراطی، ظهور مجدد فاشیسم و جنگ، و همچنین دربارهٔ اقدام‌های لازم در دفاع از صلح، محیط‌زیست و حقوق کارگران، و ترویج همبستگی همۀ ملت‌ها در مبارزه‌شان، با هم در میان بگذاریم.  پیش از هر چیز، سپاسگزار اعتماد کسانی هستیم که به حزب کمونیست کوبا فرصت دادند تا این نشست را سازمان‌دهی کند. در عین حال، از تلاش همۀ حاضران برای آمدن به این نشست، آن هم در بحبوحهٔ اوضاع نگران‌کننده و بسیار پیچیدۀ سیاسی و اقتصادی و اجتماعی در بیشتر کشورهای شما، قدردانی می‌کنیم.

ما از شما نمی‌خواهیم که یک الگوی واحد را تحسین و تمجید کنید. ما از شما می‌خواهیم که تحلیل‌های خود را داشته باشید و تلاش‌های خود را هماهنگ کنید. کوبا نمونهٔ یک تجربۀ مشخص از ساختن سوسیالیسم در کشوری کوچک و در حال توسعه است که مورد آزار وحشیانۀ نیرومندترین قدرت در تاریخ بشر قرار دارد که فقط ۶۰ مایل با ساحل‌های آن فاصله دارد. می‌شود گفت که ما نیاز به تغییر اجتماعی از راه شکستن منطق سرمایه، و در عین حال توسعه و بهبود فرایند ایجاد تغییرات اجتماعی سوسیالیستی در روند غلبه بر منطق امپریالیستی را درک می‌کنیم. مسئله بر سر ترکیب چالش بین جایگزین ضروری و جایگزین ممکن در این فرایند و در این پروژه است، به‌طوری که آنچه در حال حاضر ممکن و شدنی است با آنچه در آیندۀ این پروژۀ تاریخی لازم است در تضاد نباشد. به بیان دیگر: جایگزین ممکن نافی جایگزین مطلوب نیست، بلکه آن را تغذیه می‌کند، می‌سازد، و به پیش می‌بَرَد.

مارکسیسم علم است و ما برای اثبات این تئوری در عمل دائم با چالش‌هایی روبه‌روییم، و برای پیشروی در راه تحقق عدالت اجتماعی، ناچاریم پاسخ‌هایی بیابیم. در این راه، توجه به دو جنبۀ اساسی مهم است: نیاز به یک پیشاهنگ سازمان‌یافته، در مورد ما، حزب کمونیست کوبا، همراه با آموزش علمی و سیاسی و ایدئولوژیک برای درک تحولات امپریالیسم و شکل‌های جدید مبارزه؛ و در عین حال، این فرض که جوهر و شالودهٔ ایدئولوژی تحوّل سوسیالیستی مارکسیسم انتقادی است، که می‌خواهد واقعیت را با روشی علمی دگرگون کند.

در نتیجه، گذار سوسیالیستی کوبا بر دو محور اساسی تحوّل سوسیالیستی مبتنی است: مرکزیت داشتن کار و مرکزیت داشتن نمونه [الگو]. در هر دو مورد، انسان هدف و موضوع این تحوّل است. ما در این راه پیش می‌رویم. همان‌گونه که در بیتی از ترانۀ ویسنته فلیو (Vicente Feliú)، تروبادور [خوانندۀ دوره‌گرد] ما، گفته می‌شود، “با قلبی در مشت، با دست خالی کوه را از سر راه برمی‌داریم”. این ترانه توصیفی شاعرانه از رویارویی کوبا با همۀ چالش‌های پیش روست.

رفقا،

ما از دیدگاه‌های متفاوت به این توافق رسیده‌ایم که بحران سیستمی سرمایه‌داری، که در دو سال اخیر با همه‌گیری کووید-۱۹ تشدید شده است، سبب افزایش بیگانگی، محرومیت و نابرابری‌های اجتماعی، خودخواهی و سیاسی‌زدایی به نفع طرح‌های راست افراطی محافظه‌کار، و حمایت از ایده‌های افراطی و فاشیستی شده است.

ارزیابی‌های بسیاری از حزب‌های حاضر در این نشست تأیید می‌کند که نبرد برای تحقق عدالت اجتماعی و سوسیالیسم، پیش از هر چیز، به اتحاد جنبش کمونیستی و کارگری و متحد شدن با سازمان‌های سندیکایی و با جنبش‌های اجتماعی، انقلابی،‌ و مردمی مخالف با سلطۀ امپریالیستی است.

برای موفقیت در رشد و پیشرفت در ساختمان برنامه‌های سیاسی که دیگر بخش‌های جوامع را در بر بگیرد، این درک [از اتحاد] ضروری است، آن هم در جوامعی که ترکیب آنها بیش از پیش متنوع و نیازها و خواست‌های اجتماعی آنها بیش از پیش ناهمگون می‌شود، مانند کارگران فکری، زنان، دانشجویان و جوانان، دهقانان، و اقلیت‌های محروم. فقط با تلاش و هماهنگی همگان می‌توانیم به تحوّل انقلابی واقعی دست یابیم.

“بیانیه و برنامۀ عمل” مصوّب این بیست‌ودومین نشست چنین هدف را دنبال می‌کند. اگر اطمینان یابیم که این هدف‌ها و اقدام‌ها نتیجه و ثمربخشی واقعی دارند، می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که این نشست مفید بوده است و در آینده نیز این نشست‌ها سودمند و تحوّل‌آفرین خواهند بود.

ما حزب‌های کمونیست و کارگری واقعیتی را که می‌خواهیم و باید تغییر دهیم مشخص کرده‌ایم. ما می‌دانیم که امپریالیسم دشمن اصلی است. ما از استراتژی مداخله‌گرانهٔ امپریالیستی با هدف تضعیف نیروهای ما، تقویت بدترین نوع الگوی مصرف‌گرایی، بیگانه‌سازی، و غارتگری، و تحمیل ارتجاعی‌ترین، بیگانه‌سازترین، و محافظه‌کارانه‌ترین ارزش‌ها در عرصۀ سیاسی و ایدئولوژیک آگاهیم.

بیایید ارزش‌ها و اصولی را که بر سر آنها توافق داریم و ما را متحد می‌کنند، که شامل مفاهیم اخلاقی و معنوی‌ای مانند برابری، داد، و عدالت اجتماعی است؛ دموکراسی انقلابی و سوسیالیستی را که خصلت مردمی و مشارکتی آن را باید گسترده‌تر کنیم؛ همبستگی را بر اساس رویّه‌ای اصیل، محترمانه، و مکمّل یکدیگر؛ و اتحاد را، ابتدا در درون خودمان و سپس با سایر حزب‌ها و سازمان‌های سیاسی، و جنبش‌های اجتماعی و مردمی، نخست در کشورهای خودمان و سپس در عرصۀ منطقه‌یی و بین‌المللی، به‌عنوان شمشیر و سپر ملت‌ها در برابر این استراتژی امپریالیستی قرار دهیم.

در اوضاع بین‌المللی پیچیدۀ کنونی، کوبا با چالش‌های زیادی روبه‌روست. حزب کمونیست کوبا روی اجرای وظایف اصلی تعریف‌شده در کنگرۀ هشتم کار می‌کند که در ماه آوریل سال گذشته برگزار شد و نام آن را کنگرۀ وحدت و تداوم گذاشتیم. این وظایف عبارت‌اند از نبرد اقتصادی، مبارزه برای صلح، و استحکام ایدئولوژیک. به همین ترتیب، ما برای اجرای ایده‌ها، مفاهیم، و رهنمودهایی که کمونیست‌ها و کل مردم کوبا در آن کنگره مشخص کردند کار می‌کنیم. حزب کمونیست کوبا به حفظ پیوند همیشگی با توده‌ها اهمیت ویژه‌ای می‌دهد. به قول رائول کاسترو روز، ژنرال ارتش و رهبر انقلاب کوبا، به زبان عامه‌پسند، “چشم و گوش باز” هستیم. و این یعنی ارتباط مستقیم با مشکلات و آرزوهای مردم و آگاهی عمیق دربارۀ حقایق، پدیده‌ها، و فرایندهایی که جامعۀ کوبا با آن‌ها مواجه است.

حزب ما برای گام زدن در راه تحقق آرمان عالی بنای سوسیالیسم، که اکثریت قاطع مردم کوبا در همه‌پرسی قانون اساسی آن را تأیید کرده‌اند، وظیفۀ حفظ وحدت و انسجام مردم و اجماع اجتماعی را برعهده دارد. همۀ اینها ما را سوق داده است به سمت مقاومت خلاقانه در برابر تمایل امپریالیسم به تفرقه انداختن بین ما و تضعیف استحکام و توانایی ما در مبارزه. حزب ما در امر “داشتن پیوند نزدیک با قلب استوار و لطیف مردم” هم آموزش می‌دهد و هم می‌آموزد، مسئولیت فردی رزمندگان خود را بیشتر، و رهبری جمعی را تقویت می‌کند.

کار حزب در عرصهٔ ایدئولوژیک بر تئوری مارکسیستی، بر گفتارهای [خوزه] مارتی، بر میراث عظیم فیدل، بر آموزه‌های رائول، بر سنّت‌های مبارزاتی مردم، بر تجربۀ تاریخی ملت کوبا، و بر تجربۀ تاریخی سایر خلق‌ها و ملت‌ها استوار است.

رفقای همرزم،

ضمن آنکه قدرت در تنوع را می‌پذیریم،‌ بیایید هدف‌های استراتژیک مشترک خود را اولویت‌بندی کنیم. بیایید تجربه‌ها و دستاوردهای بی‌تردیدی را که به همّت مبارزۀ خستگی‌ناپذیر و سازندگی جمعی به دست آمده و بی‌شک بخش‌های چشمگیری از توده‌های مردم و زحمتکشان را رها کرده و به خلق‌ها کرامت بخشیده است، فروتنانه قدر بدانیم.

بیایید به شکل‌های متفاوت سازمان‌دهی مبارزه، که هر کشور و هر منطقه بر اساس واقعیت مشخص خود تعیین کرده است، احترام بگذاریم.

بیایید از تجربه‌های به دست آمده در تاریخ مبارزه و مقاومت همه‌مان درس بگیریم. بیایید بر تفاهم، اجماع، و بیان مشترک تکیه کنیم.

بیایید فردگرایی، تفرقه و فرقه‌گرایی، و رفتارهایی را که اختلاف‌ها را عمیق‌تر و بی‌اعتمادی را تشدید می‌کنند، اجماع را از بین می‌برند، و به نفع امپریالیسم‌اند، به دور افکنیم. تفرقه همیشه به نفع نیروهایی است که سرمایۀ مالی بین‌المللی، ضدّانقلاب، و امپریالیسم را نمایندگی می‌کنند.

ما وظیفۀ اجتناب‌ناپذیر مشترکی داریم: تشکیل سازمان‌های سیاسی جوانان که به سهم خود باید کارشان را متوجه گروه‌های گسترده و متکثری کنند که امروزه تحت تأثیر جدّی بیگانگی و غیرسیاسی شدن قرار دارند.

موضوع جوانان یکی از موضوع‌های تاریخی اصلی بوده است و خواهد بود. ما مسئولیت داریم که مشارکت فعال و پیکارجویانهٔ آنها را در مبارزه تقویت کنیم. نقش پیشاهنگ نسل‌های جدید در ساختمان و مدیریت زمان حال باعث می‌شود که آنها آینده را نیز با مسئولیت‌پذیری و احساس تعلق به پیش برند. هدف‌‌های اصلی نشست‌های بین‌المللی حزب‌های کمونیست و کارگری ایجاد محیطی برای تأمل، تبادل‌نظر، همکاری، توافق بر سر مواضع و اقدام‌های متقابل، و همبستگی انترناسیونالیستی بوده است. برای رسیدن به این هدف، ما باید روابط شفافی مبتنی بر اعتماد و صداقت، احترام به تفاوت‌ها، و تقویت آنچه ما را متحد می‌کند، داشته باشیم.

حزب کمونیست کوبا برای این نشست‌ها، به‌مثابه محیطی مفید و ضروری برای تبادل‌نظر و همکاری بین حزب‌های کمونیست و کارگری جهان، ارزش قائل است، به‌ویژه در زمانه‌ای که ویژگی آن تهاجم شدید سرمایه‌داری به حقوق کارگران، کارزارهای ضدّکمونیستی خشن، افزایش تهدید صلح و ثبات بین‌المللی، مانورهای بی‌ثبات‌سازی و اطلاعات نادرست، رفتارهای دوگانه، کاربرد اقدام‌های قهری، و جنگ‌های رسانه‌یی و فرهنگی است.

حزب کمونیست کوبا به شایستگی تاریخی نیروهای سیاسی‌ای که همواره در شکل‌گیری و بهبود کار این نشست‌ها مشارکت داشته‌اند آگاه است و خود را به اصول بنیادین این نشست‌ها متعهد می‌داند.

کوبا بر وظیفهٔ عمیقاً انسانی خود در همبستگی با ملت‌های برادری که به تاریخ مبارزات خود وفادارند و در هر نقطه از جهان به مقاومت و سازندگی مشغول‌اند، تأکید می‌کند. ابراز همبستگی انترناسیونالیستی به معنای ادای دین به آنهایی است که از عزم ما برای ایجاد جامعه‌ای سوسیالیستی مبتنی بر قانون و عدالت اجتماعی و در دفاع از حق حاکمیت و استقلال ملی پشتیبانی کرده‌اند.

در نتیجه، کوبای [خوزه] مارتی و سوسیالیسم فیدل [کاسترو] هرگز از همراهی با میهن [سیمون] بولیوار و هوگو چاوز دست نخواهد کشید. به دوستی میان این دو رهبر، که در مبارزه برای استقلال واقعی و یکپارچگی آمریکای لاتین و کارائیب شکل گرفته است، خیانت نخواهد شد.

برای کمونیست‌های کوبایی، پیروزی انقلاب بولیواری [در ونزوئلا] فصلی شگفت‌آور و تعیین‌کننده در تاریخ مبارزه در راه کسب استقلال، یکپارچگی، و علیه امپریالیسم در آمریکای لاتین و دریای کارائیب است. به همین دلیل، ما بر حمایت بی‌خدشهٔ خود از این روند سیاسی، از اتحاد مدنی-نظامی آن، و از رفیق نیکلاس مادورو موروس تأیید می‌کنیم (کف زدن حاضران).

حزب ما بر همبستگی و پشتیبانی خود از انقلاب ساندینیستی تأکید می‌کند که امروزه در محاصرۀ سیاسی، رسانه‌یی، و دیپلماتیک امپریالیسم آمریکا است.

آرمان‌های مردم پورتوریکو، فلسطین، و جمهوری دموکراتیک عربی صحرا همیشه از پشتیبانی بی‌قیدوشرط و قاطع ما برخوردار خواهند بود.

ما به تلاش‌های حزب‌های کمونیست جمهوری خلق چین، جمهوری سوسیالیستی ویتنام، جمهوری دموکراتیک خلق کره، و جمهوری دموکراتیک خلق لائوس در ایجاد سوسیالیسم درود می‌فرستیم.

ما به‌ویژه به کمونیست‌های چین برای برگزاری موفقیت‌آمیز کنگرۀ اخیرشان، کنگرهٔ بیستم، تبریک می‌گوییم (کف زدن حاضران).

رفقای عزیز،

اجازه دهید از میان اندیشه‌های بسیار درست فرمانده کل قوا فیدل کاسترو روز، به صحبتی اشاره کنیم که او در اوایل سال ۱۹۶۰ گفت و برای ما به جا گذارد: “ما باید به شیوه‌های انقلابی، شیوه‌های نوین، شیوه‌های دموکراتیک، شیوه‌هایی مطابق با دموکراسی انقلابی و دموکراسی کارگری، عمل کنیم، زیرا سوسیالیسم یعنی همین. سوسیالیسم دقیقاً به معنای حکومت اکثریت کشور بر کشور است؛ و اکثریت آنهایی‌اند که کار می‌کنند، که تولید می‌کنند، که قانون انقلابی خود را به نیروی خرد و با نیروی انرژی خود اِعمال می‌کنند.”

در پایان، می‌خواهم به‌خاطر ابراز همبستگی‌های فراوانی که در این نشست با مبارزات قهرمانانۀ مردم کوبا در برابر تجاوز دائمی امپریالیسم آمریکا در تلاش برای در هم شکستن انقلاب شد، تشکر کنم.

ما با محاصرۀ جنایتکارانۀ اقتصادی، تجاری، و مالی آمریکا، که در زمان رودررویی ما با همه‌گیری [کرونا] فرصت‌طلبانه تشدید شد، قاطعانه و خلاقانه مقابله کرده‌ایم. مردم کوبا نه در برابر کارزارهای رسانه‌یی و خرابکارانه با هدف تحریف واقعیت و ایجاد تفرقه در میان ملت تسلیم شدند و نه در برابر پیامدهای اقتصادی قرار گرفتن ناعادلانۀ کوبا در فهرست جعلی کشورهای حامی تروریسم که مشکلات بیشتری را برای توسعۀ کشور و توجه به نیازهای مردم ایجاد می‌کند. هیچ مانعی نمی‌تواند عزم ما را برای مقاومت، مبارزه، و پیروزی سست کند! همبستگی شما با ما در این نبرد به ما انرژی می‌دهد و موجب دلگرمی ما می‌شود. شما نیز همیشه می‌توانید روی کوبا و انقلاب آن حساب کنید!

زنده باد سوسیالیسم!

زنده باد انترناسیونالیسم پرولتری!

میهن یا مرگ!

ما پیروز می‌شویم!

(کف زدن حاضران)

نامه مردم