مدیر سازوکار ویژه مالی اروپا و ایران (اینستکس) و مقامات دولت انگلیس در نشستی که با حضور فعالان اقتصادی، مؤسسات مالی و علاقه‌مندان به تجارت با ایران در لندن برگزار شد، پیشرفت‌های صورت گرفته در رابطه با این سازوکار را تبیین کردند.

پر فیشر روز دوشنبه برای شرکت در این نشست به لندن سفر کرد تا در جمع شرکت‌های تجاری، صاحبان سرمایه و مؤسسات مالی و اعتباری انگلیسی توضیحاتی را در رابطه با آخرین تحولات اینستکس ارائه کند.

در این نشست که به همت وزارت تجارت بین‌الملل این کشور و اتاق بازرگانی ایران و انگلیس برگزار ‌شد او و مقامات دولت انگلیس علاوه بر سخنرانی، به نگرانی شرکت‌های بازرگانی درباره انجام مبادلات مالی با ایران پاسخ داده و درباره نحوه عملکرد بهتر این سازوکار در راستای تسهیل مراودات تجاری اروپا و ایران رایزنی کردند.

به گفته حمید بعیدی نژاد سفیر ایران در انگلیس، فیشر در این جلسه اعلام کرد که باوجود چالش‌های موجود، اینستکس با جدیت به دنبال انجام اولین تبادل تجاری با همتای ایرانی خود در سریع‌ترین زمان ممکن می‌باشد.

اینستکس یا سازوکار حمایت از مبادلات تجاری ایران و اروپا یک ابزار ویژه مالی است که در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۹ (۱۱ بهمن ۱۳۹۷) توسط آلمان، فرانسه و انگلیس، برای تسهیل تجارت غیر دلاری با ایران ایجاد شد.

مقر اینستکس در پاریس، فرانسه و ریاست آن بر عهده پر فیشر آلمانی، از مدیران پیشین کومرتس‌بانک، است. هدف اصلی از ایجاد این کانال مالی ویژه، دادن امکانات به شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی است تا بتوانند مجاری متعارف مالی خود با ایران را حفظ کنند.

این ساز وکار در گام نخست تجارت کالاهای اساسی (مواد غذایی و دارو) را تحت پوشش قرار می‌دهد؛ اما بتدریج دامنه‌اش گسترش خواهد یافت.

فیشر پس از پایان این نشست به ایرنا گفت: از اینکه در لندن هستم تا درباره توسعه اینستکس تعاملات بیشتری را با بانک‌های انگلیسی و شرکت‌های بازرگانی داشته باشم خرسندم. نشست امروز آشکارا نشان داد که علاقه‌مندی وسیعی برای استفاده از این سازوکار وجود دارد.

وی افزود: همان‌طور که ما به عملیاتی شدن این سازوکار نزدیک می‌شویم، این گفت‌وگوها بسیار مهم است تا اطمینان حاصل کنیم که اینستکس در مسیر درستی قرار دارد و مطابق نیاز بازار تنظیم ‌شده است.

فیشر که اسفند گذشته برای دیدار با مقام‌های ایرانی و به ‌منظور رایزنی درباره عملیاتی کردن هرچه سریع‌تر اینستکس به تهران سفرکرده بود، امروز هم با مقامات دولتی انگلیس دیدار کرد و طرفین درباره گام‌های بعدی این سازوکار و سهم انگلیس در این رابطه رایزنی کردند.

طرف‌های اروپایی معتقدند که اینستکس از بهمن‌ماه گذشته تاکنون پیشرفت خوبی را طی کرده و گام‌های مؤثری برداشته ‌شده تا این سازوکار هرچه سریع‌تر عملیاتی شود. با این‌حال تعلل اروپا در عملیاتی کردن این سازوکار، انتقادهایی را در داخل به همراه داشته است.

نورمن لامونت رئیس اتاق بازرگانی انگلیس و ایران که مسئولیت ارتقاء روابط تجاری با ایران را از سوی دولت انگلیس بر عهده دارد، علت این تعلل را به مخالفت‌های جدی آمریکا نسبت می دهد.

او گفت: ایران نباید تلاش‌هایی را که اروپا برای ایجاد این سازوکار صورت داد، دست‌کم بگیرد چرا که اروپا به‌رغم فشارهای آمریکا در این زمینه، موضع خود را حفظ کرده است.

‘جک استراو’ وزیر امور خارجه اسبق انگلیس هم معتقد است که سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه برای اولین بار طی سال‌های اخیر تصمیم گرفتند که موضع متفاوتی را در قبال آمریکا در حوزه سیاست خارجی اتخاذ کنند.

«دونالد ترامپ» رئیس ‌جمهوری آمریکا ۸ می ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت‌ ماه سال ۹۷ ) تحت تأثیر فشار لابی صهیونیسم، خروج این کشور از برجام را اعلام کرد و چهاردهم آبان همان سال نیز دوره تازه تحریم‌های ضد ایرانی که عمدتاً صادرات نفت ایران، صنایع هوایی، کشتیرانی و بانکی را شامل می‌شد به اجرا گذاشت.

با این ‌حال سایر کشورهای امضا کننده برجام یعنی انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه ضمن محکوم کردن خروج این کشور از این توافق چندجانبه بین‌المللی، تأکید کردند که به برجام پایبند مانده و از تجارت شرکت‌هایشان با ایران حمایت می‌کنند.

دولت آمریکا هفته گذشته هم در بیانیه‌ای اعلام کرد که معافیت خریداران نفت ایران را دیگر تمدید نمی‌کند و به عبارتی هیچ کشوری حق ندارد از ایران نفت بخرد. این تصمیم بازهم مورد انتقاد کشورهای عضو برجام و اتحادیه اروپا و همچنین برخی از خریداران عمده نفت ایران قرار گرفت.

به هر روی، اتحادیه اروپا لغو تحریم‌ها را یکی از مهم‌ترین تعهدات خود در برجام می‌داند و معتقد است که درازای پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای‌، گام‌های مؤثری را به‌رغم فشارهای ضد ایرانی آمریکا، برای زنده نگه‌داشتن این توافق و بهره‌مندی تهران از مزایای اقتصادی لغو تحریم‌ها برداشته است.

اتحادیه اروپا تأکید دارد تازمانی که ایران به اجرای کامل و مؤثر تعهدات هسته‌ای‌اش در برجام عمل کند به این توافق وفادار می‌ماند.

سفر فیشر به انگلیس هم در همین چارچوب و در ادامه سلسله نشست هایی است که او برای شناساندن اینستکس به شرکت‌های بازرگانی و مؤسساتی مالی اروپا و شنیدن نقطه‌نظرهای طرف مقابل صورت گرفت. وی امیدوار است در نشست‌های مشابهی دیگری با مقامات و شرکت‌ها بازرگانی کشورهای اروپایی شرکت کند تا این سازوکار هرچه سریع‌تر، مطابق با نیاز بازار عملیاتی شود.

ایرنا