یک جامعه شناس گفت: اکنون بیش از ۲۰ میلیون نفر در ایران دارای مسکن نامطلوب هستند.

میرطاهر موسوی، جامعه شناس در نشست “فقر، نابرابری و حاشیه‌نشینی و بزرگداشت عمران صلاحی شاعر حاشیه‌نشین” اظهار داشت: با توجه به وقت محدود این جلسه به گزیده‌های محدودی از حاشیه‌نشینی می‌پردازم، چرا که این موضوع بحث مفصلی بوده و نیاز به بحث طولانی دارد به نوعی می‌توان از تیتر این نشست آغاز کرد و به عبارتی با انواع نابرابری ‌های طولی و عرضی طرف هستیم. اینکه در بخش‌های مختلف ما با این نابرابری‌ها طرفیم و به نوعی محل تولید فقر است. حاشیه‌نشینی انواع بازتاب‌ها را شامل می‌شود که یکی از آ‌نها بازتاب جغرافیایی است. یک دغدغه جهانی در حال حاضر در جهان وجود دارد که به مساله مسکن نامطلوب و فقرای شهری می‌پردازد.برآوردها از این موضوع به دو میلیارد نفر می‌رسد که در جهان بامسکن نامطلوب سروکار دارند، ولی از این میزان سازمان‌های جهانی یک میلیارد و ۴۰۰ هزار نفر را قبول کردند که از مسکن نامطلوب استفاده می‌کنند. بر این اساس گفته می‌شود از این میزان یک میلیارد و ۳۵۵ هزار نفر سهم کشورهای در حال توسعه است که از این میزان سهم آفریقا و آسیا نیز بیشتر است که نشان می‌دهد در این بحث نیز نابرابری در جهان وجود دارد.

موسوی در ادامه اظهار داشت: اکنون بیش از ۲۰ میلیون نفر در ایران دارای مسکن نامطلوب هستند باید بدانیم همان طور که یک میلیارد و ۴۰۰ هزار نفری که از مسکن نامطلوب استفاده می‌کنند می‌توانند در جهان تاثیرگذار باشند ۲۰ میلیون نفری که در ایران نیز با این مشکل مواجه هستند می‌توانند تاثیراتی را ایجاد کنند.

وی در ادامه بیان داشت: رویکردهای مختلفی نسبت به مسکن نامطلوب یا غیررسمی وجود دارد که یکی از آ‌نها رویکرد تخریب است رویکرد دیگر نسبت به این موضوع رویکرد بنیادگرا بوده که در جهت ساماندهی مشکلات گام برمی‌دارند. حاشیه‌نشینی و اسکان نامطلوب لزوما یک کالبد نداشته و در ابعاد مختلفی همچون اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نیز تاثیرات زیادی داشته به طوری که افراد به صورت ارادی و غیرارادی خودشان را ناهمگون با جامعه نشان داده و نسبت به این موضوع واکنش نشان می‌دهند.

این جامعه شناس در ادامه صحبت‌های خود عنوان کرد: سهم مناطق مختلف دنیا از حاشیه نشینی به این صورت است که آفریقای مرکزی ۶۲.۲ درصد، آسیای جنوبی ۴۳ درصد، آمریکای لاتین ۲۷ درصد، اقیانوسیه ۲۴ درصد، اروپا ۶ درصد و به این ترتیب مناطق دیگر درصدهایی را شامل می‌شوند سهم کشور ما از این موضوع ۲۵ درصد است که به نوعی باید گفت حاشیه نشینی از ۵۰ سال قبل تا الان در کشور ما رشد قابل توجهی داشته است. تهران در صد سال اخیر به ویژه در ۵۰ سال دوم ۴۲ برابر رشد جمعیت داشته است و مصائب آن ۳۰ برابر شده است. در ۶۰ سال گذشته جمعیت کرج ۶۰ برابر شده است به نوعی مشاهده گر رشد سهمگین جمعیت ۹ کلان شهر خود در ۳۰ سال گذشته بودیم که از جمله این شهرها می‌توان به تهران، اصفهان، قزوین و شهرهای دیگر اشاره کرد.

وی ادامه داد: در کنار این موارد ما در ایران با پدیده روستا شهر مواجهیم که از سرمایه اجتماعی و تحقق شهروندی در ایران جلوگیری می‌کند. در حال حاضر ما با بسیاری از روستاها مواجهیم که اسم آنها از روستا به شهر تغییرکرده است که در واقع شهر-روستا هستند خودمان روستاشهرها را ایجاد کردیم و می‌تواند کرج به عنوان روستا شهر بزرگ نام برد که باید مورد مطالعه قرار گیرد. شهرهای تولید شده در ایران شهرهای مصرف کننده‌ای هستند که در تاریخ ۱۰۰ ساله گذشته ما رشد آنها روزافزون بوده است.

وی در ادامه به میزان حاشیه نشینی برخی شهرها اشاره کرد و گفت: کرج و زاهدان با ۳۸.۵ درصد بالاترین میزان حاشیه‌نشینی در ایران را دارد همچنین شهر رشت با ۹ درصد کمترین میزان حاشیه نشینی در ایران را داراست. این آمار نشان دهنده خطری است که در حال حاضر ما با آن مواجهیم. به نوعی دو اتفاق به سرعت در حال رخ دادن در ایران است اول فقر شهری در حال وقوع بوده و فقر روستایی را پشت سر گذاشته است. فقر شهری مساله اصلی ماست که سبب شده در حال حاضر ریزش مردم از شهرها را نیز شاهد باشیم به طوری که آمارها نشان می‌دهد در سال گذشته ۲۵۵ هزار نفر از شهروندان تهرانی از این شهر ریزش کرده و به حاشیه نشینان پیوسته‌اند. علاوه بر این موارد خطر بزرگتر این موضوع بوده که ما به لحاظ کمی و کیفی تقریبا شاهد هم‌اندازه شدن متن و حاشیه هستیم یعنی هم اندازه شدن اسکان مردم در مسکن مطلوب و نامطلوب. آرام آرام اتفاق بزرگی در ایران در حال رخ دادن است و به نوعی به اندازه ساکنان مسکن مطلوب افرادی در مسکن‌های نامطلوب ساکن هستند که خطری بزرگ به شمار می‌آید و سبب تشدید نابرابری‌ها می‌شود.

موسوی در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: به عنوان کنشگر اجتماعی از جناب رئیس جمهور یک سوال دارم ایشان در برنامه تلویزیونی که یک سال و چند ماه قبل پخش شد به مجری گفتند که قول می‌دهم دلار گران نشود و جدا از این بحث ایشان در آن برنامه از ساماندهی بافت‌های فرسوده صحبت کردند من سوالم این است که بعد از یک سال و چند ماه که از برنامه‌ها و قول‌ها گذشته است گزارشی در این باره به مردم ارائه دهند.

همچنین اکبر رجبی (مدیر عامل طلوع بی نشان) در این نشست اظهار داشت: کار اصلی من مربوط به حوزه کارتون خواب‌ها است.‌ در حال حاضر کارتن خواب‌های کرج و مناطق گرمسیر به تهران می‌آیند.

ایلنا