«تنها ۵ درصد دریاچه ارومیه باقی مانده است»، امیرعباس جعفری مدیرکل بحران آذربایجان غربی، با اعلام این مطلب هشدار داد: «در بیش از ۲ دهه گذشته، هرسال به طور متوسط ۴۰ سانتی متر از ارتفاع دریاچه ارومیه کاسته شده و اکنون ۹۵ درصد از آب این دریاچه خشک شده است.»

 

این وضعیت نمایندگان مجلس را به سوی تحقیق و تفحص سوق داد. نمایندگان مجلس در جلسه علنی روز سه شنبه در جریان گزارش کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی با ۱۸۲ رای با تقاضای تحقیق و تفحص از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه موافقت کردند، البته در روند تصویب طرح نمایندگان، ستاد دریاچه ارومیه هم دست روی دست نگذاشتند و طی بیانیه‌ای، بحران‌های این دریاچه از سال ۱۳۹۳ به این سو را روایت کردند.

 

خبر آنلاین در گفت و گو با جلال محمودزاده ، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس و از حامیان این تحقیق و تفحص به بررسی موضوع پرداخته است. او می گوید «دریافت ۶ هزار میلیاد تومان بودجه دولتی در کنار کمک‌ها و اعتبارات بین‌المللی» از محورهای این تحقیق و تفحص به شمار می‌آید. این گفت وگو از نظرتان می‌گذرد:

 

— طرح تحقیق و تفحص از ستاد احیای دریاچه ارومیه در مجلس کلید خورد و شما از طراحان آن بودید. چرا پس از سال‌ها این اقدام صورت گرفته است؟

 

ستاد احیای دریاچه ارومیه از ۸ سال قبل کار خود را در سه استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان آغاز کرد. بنا بود با پروژه هایی که در حوزه آبریزی دریاچه ارومیه انجام می‌دهند و با افزایش ورودی میزان آب، دریاچه از خشک شدن نجات یابد. ولی در حال حاضر مشاهده می‌کنیم بیش از ۹۰ درصد دریاچه ارومیه خشک شده و باوجود این که ستاد احیای دریاچه در این سال‌ها بیش از ۶هزار میلیارد تومان از اعتبارات دولتی و اعتبارات بین‌المللی استفاده کرده، ولی متاسفانه در اجرای پروژه‌های خود موفق نبوده و بر اساس بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس و دیوان محاسبات کشور، مشخص شده ، ستاد در اجرای پروژه‌ها انضباط مالی نداشته و بخشی از مبالغی که در اختیار ستاد قرار گرفته، برای کارهای دیگری غیر از امور احیاء دریاچه ارومیه مصرف شده است …

 

— موارد مصادقی این سخن تان را می‌فرمایید.

 

بر اساس نقشه ۱۰ ساله، اعتبارات باید کاهش تراز آبی دریاچه ارومیه را که از سال ۸۴ با شیب متوسط ۴۰ سانتیمتر در سال آغاز شده بود، ابتدا متوقف می‌کرد، و در ۸ سال بعدی باید به نحوی عمل می‌کردند که تراز آبی دریاچه به ۱۲۷۴.۱ متر برسد . ولی الان این دریاچه بیش از ۳۰ میلیارد متر مکعب و ترازی که گفته شد حدود ۱۵ میلیارد متر مکعب آب کم دارد.

 

— البته طی این سال ها مواردی هم بوده که تراز آبی دریاچه بالا آمده …

 

بله . اگر بارندگی داشتیم تراز دریاچه بالا رفته و اگر بارندگی نداشتیم ، تراز پایین آمده ، درواقع ، بهبودهای نسبی و ادواری وضع دریاچه تحت تاثیر افزایش بارندگی ها بوده و به مدیریت دولتی ها ، ربطی نداشته است.

 

— شما گفته بودید این ستاد بیشتر ماهیت سیاسی داشته تا ماهیت اجرایی.چرا و بر چه اساس بر این باور هستید؟

 

این ستاد حیاط خلوت تعدادی از افراد سیاسی دولت بود و یک مقداری از این اعتبارات به سمت سوی انتخابات رفت و یک مقدار را هم در پروژه هایی هزینه کرده اند که اصلا ربطی به احیاءدریاچه ارومیه ندارد .

 

— مصداقی برای این گفته سراغ دارید؟

 

جاده چهار بانده تهران ارومیه ، مواردی را هم برای خرید ماشین آلات و میز و صندلی هزینه کرده اند .

 

— دولت سیزدهم چه اقدامات مشخصی برای احیای دریاچه ارومیه انجام داده؟

 

متاسفانه در این دولت ، هنوز اعتبار خاصی به ستاد احیاء نداده اند و فعالیت آنچنانی هم نداشته اند. غیر از این مسائل ستاد احیاء به جای اینکه کار علمی و تحقیقی کند و آب را از سد پیرانشهر با تونل به دریاچه منتقل کند بیشتر به کشاورزان آذربایجان غربی، شرقی و کردستان فشار آورد و آب مورد نیاز کشاورزی را به شدت کاهش داد بدون اینکه عملکردی داشته باشد . همه اینها باعث شد تا جوامع محلی دراین سه استان دربرابر ستاد احیاء قرار بگیرند، در نهایت کاری کردند که مردم ستاد احیاء دریاچه ارومیه را ضد توسعه می دانستند. به عنوان مثال در حوزه پایین دست سدها تاکنون نتوانسته اند ۵ درصد آبیاری تحت فشار را اجرا کنند. اینها به جای اینکه از روش های آبیاری مدرن استفاده کنند و مازاد آب را به سمت دریاچه ببرند ۴۰ تا ۵۰ درصد آب مورد نیاز کشاورزی این مناطق را کاهش دادند بدون اینکه صرفه جویی و آبیاری مدرن کرده باشند. اینها باعث شد که به سراغ تحقیق و تفحص برویم و عملکرد مالی و اداری پروژه ها را مورد بررسی قرار دهیم .

 

— معتقدید شیوه کار به صورت علمی مورد بررسی قرار نگرفته؟

 

بله، در رابطه با مطالعات پروژه ها اینها فقط مطالعات را از ابنترنت سرچ کرده اند و به خود زحمت نداده اند که مطالعه کنند.

 

— یعنی صرفا کپی برداری کرده‌اند؟

 

بله، اینها حتی به خودشان زحمت نداده اند که بروند بازدید میدانی کنند. مثلا ، عده ای در دانشگاه صنعتی شریف بعضی مطالعات را از اینترنت کپی کرده اند و با ارائه آنها به دولت ، پولی گرفته اند و بعد مطالعات کپی شده را آورده اند در منطقه اجرا کرده اند که این باعث عدم موفقیت شان شده است. همچنین همایش ها و سفرهای خارجی بی مورد، پرداخت های بی مورد در تاسیس جاده و خرید ماشین داشته اند که اصلا ربطی به احیاء دریاچه نداشته یا ماموریت و اضافه کار کارکنانی را پرداخت کرده اند که اصلا یک دقیقه هم در نزدیکی دریاچه حضور نداشته اند.
جواد مرشدی