اتفاق این هفته بر فراز آسمان سوریه که در جریان آن یک جنگنده روسی به پهپاد شناسایی آمریکایی «آسیب جدی» وارد کرد، نشان می‌دهد که تقابل هوایی دو کشور در این منطقه با توجه به اتفاق‌های چند ماه اخیر خطرناک‌تر شده است.

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، ژنرال الکس گرینکویچ فرمانده نیروی هوایی در فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) روز گذشته اعلام کرد که یک هواپیمای جنگنده روسی در حالی که در ماموریت مبارزه با داعش در آسمان سوریه مشارکت داشت، به طور خطرناکی نزدیک به هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی پرواز کرد و تنها چند متر فاصله بین هواپیماها وجود داشت.

به گفته وی، جنگنده روسیه روز یکشنبه با مزاحمت برای یک فروند MQ-۹ مُنورهای حرارتی را از موقعیتی مستقیما بالای سر خود به سمت این پهپاد رها کرد.

طبق گزارش‌ها، یکی از مُنورهای روسی به MQ-۹ اصابت کرد که پس از وارد آمدن آسیب جدی به ملخ آن، خدمه، پهپاد را به پایگاه اصلی خود بازگرداندند.

این ژنرال آمریکایی ابراز داشت: بی‌توجهی آشکار جنگنده روسی به ایمنی پرواز، بر روی ماموریت ما برای تضمین شکست پایدار داعش تاثیر منفی می‌گذارد. ما از نیروهای روسیه در سوریه می‌خواهیم که به سرعت به این رفتار بی‌ملاحظه، بی‌دلیل و غیرحرفه‌ای پایان دهند.

سابرینا سینگ معاون سخنگوی وزارت دفاع آمریکا روز سه‌شنبه به خبرنگاران گفت که ایالات متحده به دنبال تشدید تنش و جنگ با روسیه نیست و هیچ بهانه‌ای برای نزدیک شدن هواپیماهای روسی به «پهپاد MQ-۹ ریپر» وجود ندارد.

سینگ که از توضیح بیشتر در مورد جزئیات خودداری کرد، ادامه داد: ما همچنان از نیروهای روسیه در سوریه می‌خواهیم به استانداردهای رفتاری که از نیروی هوایی ملی انتظار می‌رود، پایبند باشند.

پس از اینکه MQ-۹ ایالات متحده در سوریه به شدت آسیب دید، مقامات پنتاگون از هواپیماهای روسی خواستند که از پهپادهای آمریکایی دوری کنند.

طبق اعلام پنتاگون، حادثه مشابهی نیز در روز پنجم ژوئیه (۱۴ تیر) رخ داد که در آن هواپیماهای جنگنده SU-۳۵ روسیه برای سه پهپاد MQ-۹ که در حال انجام ماموریت … بودند، مزاحمت ایجاد کردند.

بر اساس گزارش‌ها، خلبانان روسی چندین منور را مقابل پهپادهای آمریکایی پرتاب کردند و هواپیماهای آمریکایی مجبور به انجام مانورهای فرار شد. گزارش شده است که یکی از خلبانان روسی در حالی که مستقیم در مقابل یکی از پهپادهای MQ-۹ قرار گرفته بود، از پس سوز (جزئی از جنگنده برای افزایش شتاب) استفاده کرد و دید را برای عملیات ایمن پهپادها کاهش داد.

پاتریک رایدر سخنگوی پنتاگون روز ششم ژوئیه (۱۵ تیر) گفت که اقدامات روسیه غیرحرفه ای و ناامن است از همین رو هوانوردان حرفه‌ای باید کمتر خطر کنند.

پس از اظهارات رایدر، یک حادثه دیگر از سوی مقام‌های نظامی مربوط به مزاحمت برای MQ-۹ بر فراز سوریه گزارش شد. منورهایی در مسیر پروازی یک پهپاد توسط هواپیماهای روسی SU-۳۴ و SU-۳۵ رها شد که به گفته مقام‌های آمریکایی این جنگنده‌ها به طور خطرناکی در نزدیکی پهپاد پرواز کرده و ایمنی پرواز را به خطر انداخت.

اما طبق گزارش خبرگزاری تاس، مقام‌های روسیه هم در هفته گذشته ۲ بار اعلام کردند که جنگنده‌های F-۱۶ و تایفون آمریکا به ترتیب ۶ و هشت بار در یک روز حریم هوایی سوریه در منطقه التنف را نقض کردند.

اهمیت موضوع

ایالات متحده در سال جاری میلادی به بهانه مبارزه با داعش حضور در آسمان سوریه را افزایش داده است در شرایطی که به نوشته پولیتیکو این گروه تروریستی بر روی تنها پنج درصد از خاک این کشور تسلط دارد.

در حال حاضر آمریکا، روسیه، ترکیه و ایران در مناطقی که داعش شکست خورده، حضور دارند.

با توجه به اینکه روابط واشنگتن و مسکو با به بن‌بست رسیدن جنگ در اوکراین، به شدت آسیب دیده است، ۲ کشور در هر نقطه تلاقی منافع که در سوریه به صورت خیلی پر رنگ‌تر حس می‌شود، وارد تنش با یکدیگر شده‌اند. … اما تنش فعلی و وارد آمدن خسارت با چنین فاصله‌های زمانی نزدیک در سوریه کم سابقه بوده است.

اسفند ماه سال گذشته هم یک فروند جنگنده SU-۲۷ روسیه به یک پهپاد MQ-۹ ریپر بر فراز دریای سیاه برخورد کرد که این امر موجب شد تا نیروهای آمریکایی این پهپاد را در آب‌های بین‌المللی پایین بیاورند. شاید روسیه در سوریه نیز به دنبال این باشد تا با تقابل‌های فراوان با پرنده‌های آمریکایی، پای آنها را از آسمان این کشور ببرند.

پس از این حادثه در اواخر اسفند گذشته، مرکز کنترل دفاع ملی وزارت دفاع روسیه از رهگیری ۲ بمب افکن راهبردی B-۵۲ آمریکا که در حال پرواز به سمت روسیه بر فراز دریای بالتیک بودند خبر داد و اعلام کرد که روسیه در پاسخ یک فروند جنگنده سوخو ۳۵ را اعزام کرد.

جفری فیشر، سرهنگ بازنشسته نیروی هوایی ایالات متحده به نیوزویک گفت که روسیه به وضوح به حملات خود علیه هواپیماهای غیر مسلح ایالات متحده که مطابق با قوانین حاکم بر حریم هوایی عمل می‌کنند، ادامه می‌دهد.

وی اضافه کرد: در صورت تمایل، روسیه می‌تواند این هواپیماها را از طریق موشک یا تفنگ ساقط کند، اما در عوض به نظر می‌رسد که فقط مزاحمت خطرناک از خود نشان می‌دهد.

فیشر ادامه داد: بدون تردید، اقدامات روسیه تشدید کننده است. شاید آنها امیدوارند که واکنشی را از سوی ایالات متحده دریافت کنند؛ فراتر از تلاش‌های دیپلماتیک و قدرت‌نرمی که پیشتر به کار گرفته شده است. مشخص نیست که چرا ایالات متحده موضع قوی‌تری در برابر این حملات اتخاذ نکرده است.

ارزیابی

تارنمای واشنگتن‌اگزمینر روز ۲۴ تیر گزارش داد که ایران و روسیه در یک تلاش هماهنگ به دنبال بیرون کردن ارتش آمریکا از سوریه هستند. یک مقام ارشد دفاعی آمریکا به این تارنما گفت که ایران و روسیه به همدیگر نزدیکتر شدند و در هر ۲ طرف این منفعت وجود دارد که آمریکا را از سوریه بیرون کنند تا یک کارزار فشار علیه واشنگتن اعمال کنند.

آسوشیتدپرس نیز به نقل از یک مقام ارشد دفاعی ناشناس هفته گذشته گزارش داد که ایالات متحده در حال بررسی گزینه های نظامی متعدد برای مقابله با مزاحمت روسیه در آسمان سوریه است و نیروهای آمریکایی سوریه را واگذار نخواهند کرد و هواپیماها و پهپادها همچنان در منطقه غرب این کشور برای ماموریت‌های ضد داعش به کار گرفته خواهند شد.

حدود ۹۰۰ نیروی آمریکایی به بهانه مقابله با داعش در سوریه حضور دارند در حالیکه پیشتر گزارش‌هایی از استثمار منابع این کشور غرب آسیا توسط آمریکا منتشر شده است.

درحالیکه واشنگتن با درگیر گردن روسیه در جنگ اوکراین قصد داشته این کشور را در رقابت برای تبدیل شدن به قدرت بزرگ جهانی (همانند سیاستی که در قبال چین اتخاذ شده) کنار بزند، مسکو هم از هر موقعیتی استفاده می‌کند که به منافع واشنگتن ضربه بزند و نفوذ آن را در مناطق تحت تسلط خود کاهش دهد.