معرفی چهره‌ها و مبارزان به‌نام و گمنام جنبش کارگری و سندیکایی میهن ما، دریچه‌ای است برای آشناییِ نسل جوان با تاریخ پرافتخار جنبش کارگری ایران و قهرمانانی که با نثار جان خویش پرچم این پیکار را در اهتزاز نگه داشته و تداوم حیات آن‌را ممکن ساختند.

در ادامه انتشار رشته مطالب نام‌های نازدودنی این‌بار به معرفی یکی دیگر از چهره‌های گمنام اما استوارِ جنبش کارگری می‌پردازیم، رفیق کارگرِ توده‌ای اوهان یاریجانیان کارگر برق که جان برسر آرمان‌های والای طبقه کارگر نهاد.

اوهان یاریجانیان مبارزه خستگی‌ناپذیر جنبش سندیکایی و کارگری

از زندگی و محل تولد رفیق توده‌ای اوهان یاریجانیان همانند گروه کثیری از مبارزان جنبش کارگری اطلاعات روشن و دقیق در دسترس قرار ندارد.

مطابق اسناد و پژوهش‌های موجود، اوهان یاریجانیان در خانواده‌ای زحمتکش بدنیا آمد و از همان دوران نوجوانی در تلاش برای معاش به‌کار در کارگاه‌های مختلف برق و مکانیک پرداخت. کار دشوار در سنین نوجوانی خیلی زود او را با واقعیت جامعه طبقاتی آشنا ساخت. طعم فقر و استثمار را با پوست و گوشت خود چشید. او که استعداد درخشانی از خود در فراگیری حرفه‌اش (برق، سیم‌کشی و مکانیک) نشان می‌داد، خیلی زود به‌یک کارگر ماهر و حرفه‌ای، به‌یک استادکار تمام عیار در حرفهُ برق بدل شد.

هم‌زمان با تحول‌های سیاسی – اجتماعی ابتدای دهه ۲۰ خورشیدی با ایمانی راسخ و آگاهی طبقاتی درخور یک کارگر ماهر صنعتی به ‌صف‌های حزب پرافتخار طبقه کارگر ایران – حزب توده ایران پیوست. دانش سیاسی و آگاهی‌های اجتماعی و سندیکایی خودرا در مکتب حزب توده‌ها فراگرفت و صیقل داد. او از نخستین فعالان اتحادیه کارگران ماهر که شامل کارگران مکانیک، سیم‌کش و برق‌کار، در سال‌های ابتدای دهه ۲۰ خورشیدی بود.

رفیق اوهان یاریجانیان در سال ۱۳۲۴ – ۱۳۲۵ به عضویت هیات مدیره و کمیتهُ اجراییِ اتحادیه کارگران ماهر درآمد. این سندیکا یکی از فعال‌ترین تشکل‌های سندیکایی در چارچوب شورای متحد مرکزی بود. اتحادیه‌های کارگران ماهر در سازمان‌دهی تجمع‌ها و اعتراضات و به‌طور کلی مبارزات سندیکایی طبقه کارگر ایران به رهبری شورای متحدهٌ مرکزی نقش بسیار جدی و پٌررنگ داشته‌اند.

رفیق کارگر اوهان یاریجانیان به‌عنوان یک کارگر توده‌ای و مبارز باتجربه سندیکایی در برخی از حرکت‌ها و اعتصاب‌های کارگری دهه ۲۰ و اوایل دهه ۳۰ خورشیدی از چهره‌های شاخص و سازمان‌گرانِ مجرب به‌شمار می‌آمد. او به‌حق از زمره مبارزان پرشور جنبش سندیکایی در دوران شکوفایی آن است.

یکی از مبارزات به‌یاد ماندنی این کارگر قهرمان توده‌ای مربوط به اعتصاب کارگران برق شهر رشت است. کارگران کارخانه برق رشت در شرایط دشوار زندگی می‌کردند، این وضعیت سبب گسترش نارضایتیِ این کارگران بود. اتحادیه‌های کارگران ماهر که اعضای شورای متحدهٌ مرکزی بودند، دست به‌کار شدند تا به‌عنوان تشکل سندیکایی به ‌یاری کارگران برق شهر رشت بشتابند. در ۹ مهرماه سال ۱۳۲۵ یک اعتصاب متشکل دو روزه توسط کارگران کارخانه برق شهر رشت برپا شد. یکی از سازمان‌گران اصلی اعتصاب که از سوی شورای متحدهٌ مرکزی مسئولیت هماهنگی اعتصاب را برعهده داشت، رفیق توده‌ای اوهان یاریجانیان بود. این اعتصاب که با همبستگی کارگران دیگر شهرها همراه شد، منجر به تامین و تضمین برخی خواست‌های کارگران و افزایش مزایای شغلی آنان گردید.

پس از آن، در جریان توطئه غیرقانونی اعلام‌ کردنِ حزب توده ایران و یورش به مطبوعات مترقی در ۱۵ بهمن ماه ۱۳۲۷، رفیق اوهان یاریجانیان که از کادرهای شناخته‌شده حزب و فعالان سندیکایی به‌شمار می‌آمد، مورد پیگرد قرارگرفت و مدتی متواری شد.

با تغییر و تحول‌های سیاسی در سال‌های پایانی دهه ۲۰ پس از مدتی و بار دیگر در تهران و شهرهای دیگر رفیق یاریجانیان به ایفای وظایف و مسئولیت‌های خود با اراده‌ای آهنین مشغول شد. به‌عنوان نمونه او از سازمان‌گران اعتصاب کارگران کارخانه برق همدان در سال ۱۳۲۸ بود.

در روزهای ۲۲، ۲۳ و ۲۴ شهریور ماه سال ۱۳۲۸ تمام کارگران کارخانه برق همدان به علت رفتار توهین‌آمیز و شکایت کارفرما دست به اعتصاب یکپارچه زدند. این اعتصاب توسط سندیکاهای وابسته به شورای متحده مرکزی رهبری می‌شد که رفیق یاریجانیان یکی از اعضای اصلی و فعال آن به‌شمار می‌آمد. به‌علاوه او از سوی کارگران و اتحادیه‌های کارگران ماهر عضو کمیسیون حل اختلاف میان کارفرما و کارگران کارخانه برق همدان بود و در جلسات این کمیسیون به عنوان نمایندهٌ کارگران شرکت می‌کرد.

همچنین در سال ۱۳۲۹ با تشدید فعالیت جنبش کارگری، سندیکاهای کارگری خواستار تشکیل هیاتی برای نظارت بر صندوق تعاون کارگران شدند. کمیسیونی در این رابطه، در اثر مبارزه جانانهٌ زحمتکشان به تاریخ دوم مهرماه ۱۳۲۹ در جلسهٌ شورای عالی کار تشکیل شد. نقش رفیق یاریجانیان همراه با رفقا ولی‌الله مظاهری و تقی باقری در تشکیل هیات نظارت بر صندوق تعاون کارگران در آن مقطع زمانی فراموش نشدنی است.

فعالیت خستگی ناپذیر از رفیق یاریجانیان چهره‌ای قابل اعتماد برای کارگران ساخته‌ بود. او در تجدید انتشار و بازانتشار روزنامه ظفر ارگان شورای متحده مرکزی در سال ۱۳۲۹ نقش بسیار فعالی داشت.

با کودتای آمریکایی – انگلیسی ۲۸ مرداد، رفیق یاریجانیان که از مبارزان شناخته‌شده و کادرهای بسیار فعال حزب توده ایران، توسط رٌکن دوم شهربانی دستگیر شد. “در سال ۱۳۳۲ مامورین پلیس مخفی شهربانی و رکن دو او را دستگیر و در شهربانی زیر شکنجه وحشیانه به شهادت رساندند. جانیانِ رژیم حتی جنازه‌اش را هم به خانواده‌اش تحویل ندادند.” با شهادت رفیق اوهان یاریجانیان حزب توده ایران یکی از کادرهای توانا و جنبش سندیکایی یکی از مبارزان باتجربه خودرا از دست داد. نام و راه این کارگر قهرمان با افتخار در صفحات تاریخ پرغرور توده‌های کار و زحمت ثبت و حک شده‌است.