مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا و مارک اسپر وزیر دفاع این کشور روز گذشته وارد هند شدند تا طبق اعلام منابع آمریکایی با مقامات دهلی نو در باره موضوعات مورد علاقه دوجانبه از جمله مسایل سیاسی، دفاعی و فناوری گفت وگو کنند؛ موضوعاتی که با اهداف اعلامی این سفر که بیشتر جنبه تحریک هند علیه چین و نیز تبلیغات برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست، تفاوت دارد.

آنها که در بدو ورود به فرودگاه دهلی نو مورد استقبال کنث جاستر سفیر کشورشان در این شهر قرار گرفتند، هدف این سفر را تقویت روابط راهبردی و فناوری بین آمریکا و هند تعریف کردند. این در حالی است که کشورشان درگیر یک جنگ تجاری گسترده با کشور همسایه هند یعنی چین است و در عین حال تلاش می‌کند برای کاهش به اصطلاح نفوذ چین در منطقه، اختلافات مرزی آن کشور با چین را هم تقویت کند.

مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در جریان این سفر به خبرنگاران گفت: سفر به هند در راستای انجام مذاکرات دو جانبه با “سوبرامانیان جایشانکار” وزیر امور خارجه و “راجنات سینگ” وزیر دفاع هند، در قالب مذاکرات وزارتی (هندی – آمریکایی) در چارچوب ۲+۲ است.

اما این سفر در حالی صورت می گیرد که تنش مرزی میان هند و چین در منطقه هیمالیا هر روز شدت بیشتری می‌یابد، به گونه‌ای که دست نیروهای خارجی از جمله خود آمریکا در شدت بخشیدن به این تنش فزاینده اگر نگوییم تاکنون کاملا مشهود نبود، اما با انجام این سفر علنی و یا علنی تر شده است.

آنچه که تحلیلگران سیاسی در این سفر تاکید دارند، این است که باید این سفر به “تقویت پیام کمپین مقابله با چین دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا تبدیل شود”، به ویژه اینکه در بحبوحه مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری این کشور به تقویت کمپین مبارزات انتخاباتی ترامپ هم بیانجامد.

به اعتقاد کارشناسان، برای گسترش روابط دوجانبه سیاسی دو کشور کافی است وزیر خارجه کشوری به کشور مقصد برود، اما همراهی پمپئو توسط مارک اسپر وزیر دفاع این کشور در این سفر به ویژه در این برهه حساس از اختلافات هند و چین و به ویژه همزمان با کارزارهای انتخاباتی برای ریاست جمهوری دور دوم دونالد ترامپ، بیانگر اهداف بزرگتر امنیتی و نظامی و نیز سیاسی و تبلیغاتی است که البته در اطلاعیه های وزارت خارجه آمریکا و کاخ سفید به این دو موضوع مهم اشاره ای نشده است.

در هر صورت این دو وزیر کلیدی آمریکا بلافاصله بعد از ورود به دهلی نو با همتایان خود دیدار کرده و طبق اعلام وزارت خارجه آمریکا طرفین موضوعات مشترک سیاسی، دفاعی، اقتصادی و فناوری را مورد بحث و بررسی قرار دادند.

مایک پمپئو و مارک اسپر بعد از دیدار مشترک با همتایان هندی شان، از این دیدارهای اولیه ابراز رضایت کرده و حتی وزیر خارجه آمریکا در پیامی در توئیتر نوشت: «از بازگشت به دهلی‌نو برای شرکت در ملاقات‌های سازنده از جمله دیدارهای ۲ + ۲ [وزیران خارجه و دفاع آمریکا و هند]، خرسندم.»

مذاکرات موسوم به ۲+۲ پیش از این توسط دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا و نارندرا مودی نخست وزیر هند در سال ۲۰۱۸ آغاز شده و تاکنون دو نشست در دهلی نو و واشنگتن برگزار شده است.

یکی از مقامات همراه این دو وزیر نیز در این خصوص به خبرگزاری اسپونتیک روسیه گفت: «نیروهای نظامی ایالات متحده و هند در حوزه ارسال کمک‌های بشردوستانه، اشتراک اطلاعات در مورد گروه‌های ترور و همچنین برای مقابله با گروه‌های خلافکار فرا ملی همکاری می‌کنند.»

مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا نیز با انتشار توئیتی از وزیر دفاع هند به خاطر ملاقات‌شان تشکر کرد و نوشت: «مشارکت دو ملت بزرگ ما برای صلح و ثبات در منطقه (اقیانوس های) هند-آرام حیاتی است.»

اما گزارشات درز کرده از این مذاکرات به ویژه در دیدار دو وزیر دفاع هند و آمریکا حاکی است که قرار است آمریکا اطلاعات ماهواره ای خود را با اهداف نظامی در اختیار هند قرار دهد تا این کشور بهتر بتواند از گسترش نفوذ چین در منطقه جلوگیری کند.

همکاری‌های نظامی آمریکا و هند طی چندسال اخیر روند فزاینده‌ای داشته است، به گونه‌ای که آمریکا فقط در سال جاری میلادی توانست به ارزش بیش از ۲۰ میلیارد دلار تسلیحات به هند بفروشد.

وزیر امور خارجه آمریکا اخیرا در گفت وگو با خبرنگاران در خصوص این سفر گفته بود، “مطمئن” است که دو طرف درباره “چگونگی همکاری کشورهای آزاد با یکدیگر با هدف دفع تهدیدات ایجاد شده از سوی حزب کمونیست چین” به بحث خواهند پرداخت.

او این اظهارات را بعد از آن مطرح کرده بود که استفان بیگان معاون وزیر امور خارجه آمریکا طی سفرش در تاریخ ۱۴-۱۲ اکتبر (۲۳-۲۱ مهر) به دهلی نو چین را به “فیلی در اتاق” تشبیه کرده بود.

بیگان تصریح کرد، کاخ سفید به دنبال حمایت از منافع هند در منطقه، ایجاد یک منطقه هند-اقیانوسیه آزاد و باز و مقابله با ریسک های ایجاد شده از سوی شبکه های مخابراتی چین است.

وزارت امور خارجه هند نیز چند روز قبل با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا و مارک اسپر وزیر دفاع ایالات متحده به دهلی نو سفر خواهند کرد تا گفت و گوهای راهبردی را با همتایان هندی خود داشته باشند.

اما این بیانیه اشاره ای نکرد به اینکه تقویت روابط راهبری بین آمریکا و هند آن هم در شرایطی که نفوذ چین در منطقه رو به گسترش است، یکی از مهمترین اهداف این سفر ۵ روزه به‌شمار می‌رود.

از یک سو هند و چین دو رقیب دیرینه در منطقه به شمار می‌روند. از سوی دیگر تنش‌ها میان پکن و واشنگتن هم افزایش یافته است. آمریکا معتقد است که فشارها را به دو دلیل بر چین افزایش داده، یکی پس از همه‌گیری ویروس کرونا و مدیریت آن از جانب پکن، دوم وضع قانون امنیتی در هنگ کنگ.

براساس گزارشات، پومپئو پس از هند به سریلانکا و مالدیو می‌رود و سپس سفری به اندونزی خواهد داشت؛ چون این کشور نیز از فعالیت‌های چین در مناطق جنوبی‌اش نگران است و به این ترتیب پمپئو ادعا کرده است که می‌خواهد مقامات اندونزی را از نفوذ پکن در منطقه بیشتر آگاه کند.

یانگ جیه چی دیپلمات ارشد چین طی ماه جاری به کلمبو پایتخت سریلانکا سفر کرد. طی سال‌های اخیر چین منابع مالی هنگفتی را برای توسعه زیرساخت‌های سریلانکا و مالدیو اختصاص داده است.

هند معتقد است که این مسئله جایگایش را نیز در منطقه به خطر انداخته است. هند یک قدرت سنتی در این منطقه به‌شمار می‌رود.

با این وجود، دیشب بعد از دیدار وزیران دفاع دو کشور، وزارت دفاع هند اعلام کرد، هند و آمریکا توافقنامه نظامی برای تبادل گزارش‌های ماهواره‌ای امضا کردند که روابط استراتژیک بین دو کشور را تقویت خواهد کرد. این توافقنامه اجازه دسترسی هند به گزارش‌های توپوگرافی، دریایی، موضوعات مربوط به هواپیمایی، هوا – فضا را به منظور افزایش دقت سلاح‌هایی نظیر موشک‌ها و پهپادها را می‌دهد.

وزارت دفاع هند بعد از نشست اسپر با راجنات سینگ با اعلام اینکه این توافقنامه در جریان سفر کنونی مارک اسپر به هند امضا می‌شود، افزود: دو وزیر نسبت به امضای توافقنامه تبادلات اساسی در زمینه همکاری جغرافیای مکانی ابراز خرسندی کردند.

در هر حال وزیران خارجه و دفاع آمریکا همچنین امروز (سه‌شنبه، ۲۷ اکتبر) با همتایان هندی‌شان در اجلاس مشترک حضور می‌یابند و همکاری‌های بیشتر دفاعی و سیاسی را مورد بحث و بررسی قرار می دهند.

دفتر نارندرا مودی نخست وزیر هند نیز امروز اعلام کرد که قرار است دو مقام ارشد آمریکایی در این سفر با نخست وزیر نیز دیدار کنند؛ چون این سفر بخشی از تلاش‌های تازه آمریکا برای تقویت روابط با متحدان آسیایی خود در برابر اقدامات چین در منطقه به‌شمار می‌رود.