دولت ترامپ قصد دارد سیاست “فشار حداکثری” را با تحریم‌های سخت‌تر علیه جمهوری اسلامی ایران احیا کند. این سیاست با هدف وادار کردن جمهوری اسلامی به توقف برنامه هسته‌ای و حمایت از گروه‌های نیابتی است
به گزاری خبرگزاری آلمان: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا، برنامه‌ای جامع برای بازگشت به سیاست فشار حداکثری علیه ایران دارد. هدف این سیاست، کاهش منابع درآمدی ایران از طریق تحریم‌های شدیدتر، به‌ویژه در بخش نفت، است. به گفته منابع آگاه، تیم انتقالی ترامپ قصد دارد تحریم‌هایی را اعمال کند که صادرات نفت ایران را به چند صد هزار بشکه در روز کاهش دهد.
یک کارشناس امنیت ملی نزدیک به تیم ترامپ اعلام کرده است: «رئیس‌جمهوری منتخب ایالات متحده مصمم است تا ایران را به ورطه ورشکستگی بکشاند و به میز مذاکره بازگرداند.»
به گزارش “وال‌استریت ژورنال” طبق آمارها، صادرات نفت ایران در سال‌های اخیر افزایش یافته و در سال ۲۰۲۴ به بیش از ۱.۵ میلیون بشکه در روز رسیده است. اما تحریم‌های جدید می‌تواند این رقم را به شدت کاهش دهد. باب مک‌نالی، تحلیلگر انرژی، هشدار داده است که “با کاهش درآمدهای نفتی، اقتصاد ایران که پیش از این شکننده بود، وارد بحرانی جدی‌تر خواهد شد.”
تلاش برای توافق یا تشدید تنش‌ها؟
ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتی خود از لزوم دستیابی به یک توافق جدید با ایران سخن گفت و تأکید کرد که: «ما باید به توافق برسیم، چرا که پیامدهای عدم توافق فاجعه‌بار است.»
کارشناسان اما معتقدند این توافق به دلیل تنش‌های عمیق میان دو کشور، به ویژه پس از ترور قاسم سلیمانی، بسیار دشوار است. کریم سجادپور، کارشناس ارشد کارنگی، اشاره کرده است: «ایران احتمالاً به سختی حاضر به معامله با مردی خواهد بود که دستور ترور یکی از فرماندهان ارشد نظامی‌اش را صادر کرده است.»
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، با انتقاد از سیاست فشار حداکثری، در پیامی اعلام کرد: «تکرار فشار حداکثری تنها به شکست حداکثری منجر خواهد شد.» وی همچنین تأکید کرد که ایران آماده مذاکره در شرایط عادلانه است، اما فشار و تهدید را نمی‌پذیرد.
ایران، که در سال‌های اخیر فعالیت‌های هسته‌ای خود را گسترش داده است، همچنان به غنی‌سازی اورانیوم در سطح نزدیک به کاربرد تسلیحاتی ادامه می‌دهد. ترامپ و تیم امنیت ملی‌اش بر این باورند که فشارهای اقتصادی شدید می‌تواند تهران را مجبور به پذیرش شرایط سخت‌تر برای یک توافق جدید کند.
مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، گفته است: «ما امیدواریم که ایران از طریق این سیاست به مذاکراتی سازنده تن دهد.»
تحریم‌های جدید در حالی مطرح می‌شوند که ایران از حمایت چین در صادرات نفت خود بهره می‌برد و بخش عمده‌ای از نفت ایران به این کشور ارسال می‌شود. در عین حال، تیم ترامپ پیشنهادهایی برای اعمال تحریم‌های ثانویه علیه خریداران چینی نفت ایران ارائه کرده است.
بازگشت به سیاست فشار حداکثری، بخشی از تلاش ترامپ برای تنظیم مجدد سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه است. به گفته تحلیلگران، این سیاست ممکن است تنش‌ها در منطقه را تشدید کند. در عین حال، برنامه ترامپ شامل تلاش‌هایی برای مذاکره و کاهش تنش نیز می‌شود. گزارش‌هایی حاکی از آن است که مذاکرات غیررسمی میان برخی مقامات ایرانی و واسطه‌ها در جریان است.
سیاست فشار حداکثری ترامپ، با هدف فلج کردن اقتصاد ایران و محدود کردن نفوذ منطقه‌ای این کشور، تأثیرات گسترده‌ای بر روابط بین‌المللی و منطقه‌ای نیز خواهد داشت. اما این‌که آیا این سیاست به هدف نهایی خود یعنی دستیابی به یک توافق جدید منجر خواهد شد، همچنان نامشخص است.
