در شرایطی که شیوع کرونا فشار زیادی بر شهروندان وارد کرده، خبر می‌رسد درصدی از کارگران در دریافت مطالباتی نظیر عیدی و پاداش پایان سال با مشکل مواجه شده‌اند.

به گزارش ایلنا، تقریبا همزمان با مخابره اولین اخبار رسمی درباره شیوع بیماری کرونا در ایران، خبر‌هایی نیز درباره «کاسبان کرونا» روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت. تعبیر کاسبان کرونا عمدتا برای افرادی به کار گرفته می‌شود که اقلام بهداشتی ازجمله ماسک، دستکش، مواد ضد عفونی و … را احتکار کرده‌اند، اما واقعیت این است که کاسبان کرونا محدود به این محتکران که مسئولان وعده برخورد شدید با آنها را داده‌اند، نمی‌شوند. کاسبان کرونا همچنین افرادی هستند که با سوءاستفاده از شرایط پیش آمده حقوق کارگران را پرداخت نمی‌کنند.

در سه هفته اخیر اخبار متعددی درباره مواجهه کارگران با کووید ۱۹ شنیده‌ایم. کارگران ازجمله اقشاری هستند که خسارت‌های زیادی از این بیماری دیده‌اند. همین که این قشر آخرین نفراتی هستند که مشمول دورکاری یا تعطیلی موقت کارگاه‌ها می‌شوند، خود به معنای این است که کارگران بیشتر از دیگران در معرض خطر قرار دارند. با این همه ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود؛ برخی کارفرمایان به بهانه رکود در کسب و کار و تعطیل یا نیمه تعطیل شدن بنگاه‌های اقتصادی از پرداخت برخی حقوق کارگران سر باز زده‌اند.

۳۰ تا ۴۰ درصد کارگران بدون دریافت عیدی، سنوات و پاداش پایان خدمت

اخیرا حمیدرضا امام‌قلی‌تبار (بازرس مجمع عالی نمایندگان کارگران کشور) با اشاره به اینکه کارگران در بحث شیوع بیماری کرونا متضرر شدند، گفت: به دلیل شرایط اقتصادی پیش آمده با این بیماری، حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد کارگران بدون دریافت عیدی، سنوات و پاداش پایان خدمت به استقبال بهار می‌روند.

او همچنین عنوان کرد: در حال حاضر بخش عمده‌ای از کارگران بدون ماسک و دستکش مشغول فعالیت هستند و از آنجا که نگران موقعیت شغلی خود هستند با ریسک خطر ابتلا به این بیماری فعالیت می‌کنند. کارفرمایان نیز باتوجه به اینکه با شیوع بیماری کرونا دچار مشکلاتی در تولید شده‌اند قادر به پرداخت عیدی و سنوات و پاداش پایان سال کارگران نیستند، تعداد زیادی از کارگران در حالی به استقبال سال نو می‌روند که عیدی و سنوات و پاداش پایان سال خود را دریافت نکرده‌اند و صرفا با حقوق اسفند ما باید روزگار خود را سپری کنند. این در حالی است که باتوجه به عقب‌ماندگی مزدی زندگی کارگران، حقوق یک ماه تنها ۳۵ درصد هزینه‌ها پوشش می‌دهد، حتی اگر در بهترین حالت دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان دریافت کنند، با خط فقر پنج میلیون تومانی فاصله زیادی برای تأمین امرار معاش خود دارند.

در حالی کارگران باید بار خسارت‌های اقتصادی کرونا را بر دوش بکشند که بر اساس قانون مطالبات کارگری در اولویت‌های پرداخت است، یعنی اینکه در بدترین شرایط و برای مثال وقتی بنگاهی به هر دلیلی ورشکست می‌شود، عنوان می‌شود اموال کارفرما فروخته شود تا مطالبات کارگری را پرداخت کنند. با این همه برخی کارفرمایان از شرایط پیش آمده سوءاستفاده می‌کنند، چون می‌دانند قرارداد‌های موقت به کارگران اجازه نمی‌دهد ریسک کرده و آنها مجبورند دست به عصا حرکت کنند. آنها با این بهانه که کاسبی کساد است، عیدی و پاداش پایان سال را به تعویق می‌اندازند یا حتی برخی رسما عنوان می‌کنند که امسال خبری از چنین حقوقی نیست.

مطالبات کارگری قبل از عید پرداخت شود

کاظم فرج‌اللهی فعال کارگری، در گفتگو با ایلنا، با بیان اینکه عدم پرداخت حقوق و مطالبات کارگران به بهانه شیوع کرونا هیچ توجیهی ندارد، بیان می‌کند: با شیوع کرونا در کشور و تاثیر آن بر کسب‌و‌کار‌ها برخی کارفرمایان درصدد جبران خسارت خود با زدن از مطالبات کارگران هستند. آنها عنوان می‌کنند که نقدینگی لازم برای پرداخت حقوق، عیدی و سنوات را ندارند. این ادعا غیرواقعی است، چراکه بخش کمی از هزینه‌های یک بنگاه اقتصادی مربوط به نیروی کار است.

او ادامه می‌دهد: حتی اگر بپذیریم که بنگاهی به دلیل شیوع کرونا دچار مشکل در تامین نقدینگی شده است، باز دلیل نمی‌شود اولین جایی که صرفه‌جویی می‌شود، حقوق نیروی انسانی باشد. مطالبات کارگران که شامل عیدی و سنوات نیز می‌شود و حتی اگر بنگاهی ورشکسته شده باشد، مطالبات کارگری در اولویت است و باید پرداخت شود.

این فعال کارگری با بیان اینکه وظیفه وزارت کار است که در این روز‌ها نظارت خود را بر بنگاه‌های اقتصادی افزایش دهد، بیان می‌کند: اگر بنگاهی حقوق کارگران را پرداخت نکند این وظیفه وزارت کار و ادارات کار استان‌هاست که موضوع را پیگیری کنند. همچنین کارگران علاوه بر پیگیری مطالبات خود از طریق ادارات کار می‌توانند از قوه قضائیه نیز کمک بخواهند، هرچند این مسیر اندکی طولانی‌تر است.

او با تاکید بر اینکه باید نظارت شود مطالبات کارگران تا قبل از پایان سال داده شود، می‌گوید: دریافتی کارگران در شرایط عادی کفاف زندگی افراد را نمی‌دهد. افرادی که دو میلیون تومان حقوق در ماه می‌گیرند، وقتی سبد معاش بیش از شش میلیون تومان است، چطور می‌توانند هزینه‌های زندگی خود را بپردازند. حالا شیوع کرونا نیز مزید بر علت شده و معیشت کارگران بیش از پیش در معرض خطر است. امید کارگران به عید و سنوات است تا بتوانند در پایان سال برخی از کاستی‌های خود را جبران کنند.

فرج‌اللهی ادامه می‌دهد: بیش از ۴۰ میلیون نفری که در خانوار‌های کارگری حداقلی‌بگیر زندگی می‌کنند با مشکلاتی مانند سوءتغذیه رو‌به‌رو هستند. وقتی بحرانی اتفاق می‌افتد انتظار می‌رود کمک‌های اضافه پرداخت شود. در زمان شیوع کرونا کارگران علاوه بر دریافتی‌های عادی خود باید یارانه‌ای هم دریافت کنند. شاهد این هستیم که نه تنها این یارانه و کمک پرداخت نشده که افرادی از حقوق معمول خود نیز محروم مانده‌اند که وظیفه دولت و قوه قضائیه است که با سوءاستفاده‌کنندگان از وضعیت و کاسبان کرونا برخورد کنند.

کارگران نیاز به کمک‌های جانبی دارند

کارگران به دلیل دریافتی‌های ناچیز سبد مصرفی محدودی دارند. آنها مجبورند قید خرید بسیاری از چیز‌ها را بزنند، جون عملا حقوق دریافتی‌شان کفاف نمی‌دهد. در شرایط کنونی که کرونا در کشور گسترش یافته قطعا هزینه‌ها بالا رفته است. افراد مجبورند علاوه بر خرید‌های روزانه درصدی از درآمد خود را صرف خرید اقلام بهداشتی کنند. از طرف دیگر متاثر از شیوع کووید ۱۹ قیمت برخی اقلام غذایی افزایش چشمگیری داشته است. منطقی این است که به کارگران کمک شود تا بحران را پشت سر بگذارند، اما در کمال تعجب شاهد هستیم گروهی از کارگران نه تنها دریافتی اضافه نداشته‌اند که از برخی دریافتی‌های معمول نیز محروم مانده‌اند. اینکه کارفرمایان عنوان‌کنند به دلیل نداشتن نقدینگی حقوق و مطالبات کارگران را به تعویق می‌اندازند، بهانه خوبی نیست. باید اولویت با پرداخت مطالبات کارگری باشد و حتی اگر کارفرمایان نمی‌توانند این پرداخت‌ها را انجام دهند، دولت ورود کرده و تامین مالی کند. کارگران در شرایط بحرانی نمی‌توانند بدون دریافت عیدی و پاداش پایان سال به استقبال بهار بروند و باید تا قبل از عید مطالبات‌شان پرداخت شود.