مسئله روابط با تایوان به یک موضوع کلیدی در انتخابات ریاست جمهوری پاراگوئه تبدیل شده است و باید دید آیا پاراگوئه به عنوان پایگاه آمریکا در قلب آمریکای جنوبی باقی خواهد ماند یا پیروزی نامزد اپوزیسیون، تغییر در جهت‌گیری سیاست خارجی این کشور و نزدیکی به چین را رقم خواهد زد.
به گزارش روز شنبه ایرنا، مردم پاراگوئه، فردا ۳۰ آوریل (۱۰ اردیبهشت) به پای صندوق‌های رای خواهند رفت و رئیس‌جمهوری جدید این کشور و نمایندگان پارلمان را انتخاب خواهند کرد. پاراگوئه‌ای‌ها در حالی در آستانه این رقابت سیاسی قرار گرفته‌اند که در میانه مداخله‌های آمریکا در سیاست داخلی این کشور، احتمال تغییر مسیر دیپلماتیک تاریخی پاراگوئه در روابط با تایوان و چین وجود دارد.
هر آنچه لازم است در مورد انتخابات سراسری پاراگوئه بدانیم
۱۳ کاندیدا در انتخابات ۳۰ آوریل برای تصاحب جایگاه ریاست جمهوری پاراگوئه، با یکدیگر به رقابت خواهند پرداخت؛ انتخاباتی که انتظار می‌رود نزدیک‌ترین و شانه به شانه‌ترین انتخابات در تاریخ دموکراتیک این کشور آمریکای جنوبی باشد. با وجود حضور ۱۳ نامزد رسمی، به نظر می‌رسد که رقابت اصلی میان سانتیاگو پِنیا (Santiago Peña) نامزد انجمن ملی جمهوری‌خواهان (معروف به حزب کلورادو/ Partido Colorado) و اِفرائین آلگره (Efraín Alegre) از اپوزیسیون کنسرتاسیون برای یک پاراگوئه جدید (Concertación por un Nuevo Paraguay) باشد. طبق نظرسنجی ها، افرائین آلگره شانس زیادی برای برنده شدن دارد.
چهار میلیون و ۷۸۳ هزار شهروند پاراگوئه علاوه بر رئیس‌جمهوری، معاون رئیس‌جمهور، سناتورها، نمایندگان، فرمانداران و اعضای هیات‌های دپارتمانی برای بازه زمانی ۱۵ اوت ۲۰۲۳ (۲۴ مرداد ۱۴۰۲) تا ۲۰۲۸ را نیز انتخاب خواهند کرد. به این ترتیب، ماریو عبدو بِنیتز (Mario Abdo Benítez) رئیس‌جمهوری فعلی از حزب کلورادو و هوگو بلاسکز (Hugo Velázquez) معاون ریاست جمهوری جایگزین خواهند شد.
انتخابات فردا در حالی برگزار می‌شود که اتهام‌های فساد از سوی وزارت امور خارجه آمریکا علیه برخی سیاسیون این کشور مطرح شده است.
تغییر جهت‌گیری سیاست خارجی پاراگوئه در قبال چین، مسئله‌ای است که اهمیت انتخابات فردا را برجسته می‌کند. پیروزی نامزد اپوزیسیون، امکان برقراری روابط دیپلماتیک با پکن را بسیار افزایش می‌دهد. کارشناسان متعددی معتقدند که تداوم حفظ روابط با تایوان، به ضرر پاراگوئه خواهد بود، در عین حال، برقراری روابط با چین به معنای فشار سیاسی از سوی آمریکا در واکنش به این تغییر جهت‌گیری خواهد بود.
پیشینه روابط پاراگوئه و تایوان
پاراگوئه از سال ۱۹۵۷ روابط دیپلماتیک خود را به طور مداوم با تایوان حفظ کرده و در حال حاضر تنها کشوری در آمریکای جنوبی است که با تایپه رابطه دارد. فهرست کشورهایی که این پیوند را حفظ می‌کنند، هر روز کوچک‌تر و کوچک‌تر می شود. در سال‌های اخیر، کشورهای آمریکای لاتین یکی پس از دیگری روابط رسمی خود را با تایوان قطع کرده‌اند. کاستاریکا در سال ۲۰۰۷، پاناما در سال ۲۰۱۷، السالوادور و جمهوری دومینیکن در سال ۲۰۱۸ و نیکاراگوئه در سال ۲۰۲۱ این تصمیم را گرفتند. در مجموع، تایوان از سال ۲۰۱۶ تاکنون ۹ متحد خود را در طول دولت فعلی از دست داده است و اکنون تنها ۱۳ متحد دارد.
در ابتدا، قرابت ایدئولوژیک بین رژیم پاراگوئه به رهبری ژنرال آلفردو استروسنر (General Alfredo Stroessner) و رهبر تایوان، ژنرال چیانگ کای شک (General Chiang Kai-shek) به امضای موافقتنامه برقراری روابط دیپلماتیک انجامید و زمینه‌های جدیدی برای همکاری بین دو کشور فراهم شد.
با روی کار آمدن دولت‌های مختلف، کشورها به دنبال تحکیم روابط خود از طریق همکاری‌های اقتصادی، تبادل فرهنگی و ارتقای علم و فناوری بودند و تمرکز بر تجارت و سرمایه‌گذاری را در اولویت قرار دادند. در عین حال، تبادل دیدارهای دیپلماتیک ثابت ماند و حمایت پاراگوئه از تایوان در سطح بین‌المللی از طریق دفاع از پیوستن تایوان به سازمان ملل متحد و سازمان‌های آن مشاهده شد.
در آغاز قرن بیست‌ویکم، حضور و نفوذ فزاینده چین در قاره آمریکا و روابط چین با همسایگان پاراگوئه به فشار فزاینده داخلی به ویژه بخش‌های اقتصادی برای برقراری روابط با چین منجر شد.
این واقعیت که پاراگوئه تنها کشور عضو مرکوسور (بازار مشترک کشورهای آمریکای جنوبی) است که از نظر دیپلماتیک تایوان و نه جمهوری خلق چین را به رسمیت می‌شناسد، همواره مانعی برای برقراری اشکال جدید پیوندهای تجاری بین این بلوک و چین بوده است.
روابط با تایوان: تداوم یا توقف؟
با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری، رئیس‌جمهوری فعلی پاراگوئه از تایوان بازدید کرد و این اقدام حمایت مهمی از روابط بین دو کشور در زمانی بود که پس از بیانیه‌های نیروهای مخالف در آسونسیون (پایتخت)، این روابط با مناقشه مواجه شد.
افرائین آلگره نامزد ائتلاف کنسرتاسیون و رئیس حزب لیبرال رادیکال معتبر (Partido Liberal Radical Auténtico) به صورت علنی از قصد خود برای بازنگری در روابط با تایوان در صورت پیروزی در انتخابات خبر داده است.
در مقابل، سانتیاگو پِنیا از حزب کلورادو از حفظ روابط موجود با تایوان حمایت می‌کند. وی اعلام کرد: من مثلث ژئوپلیتیکی واشنگتن، اورشلیم و تایپه را مسئله بسیار مهمی برای پاراگوئه می‌دانم.
جیانگ شیسوئه (Jiang Shixue) استاد دانشگاه شانگهای و معاون انجمن تحقیقات اقتصادی نوظهور چین به اسپوتنیک گفت، در طول دوران همه‌گیری کووید-۱۹، پاراگوئه امیدوار بود که از چین واکسن بخرد و حتی اعلام کرد که قصد دارد روابط دیپلماتیک با سرزمین اصلی چین را برای تسهیل این خریدها برقرار کند. با این حال، ایالات متحده و تایوان فشار زیادی بر پاراگوئه وارد کردند و نتیجه این بود که این ایده خرید واکسن منتفی شود.
«نبرد برای ریاست جمهوری در حال تبدیل شدن به موضوعی حیاتی است»
الکساندر خارلامنکو (Alexandr Jarlámenko) محقق موسسه آمریکای لاتین در گفت‌وگو با اسپوتنیک تاکید کرد نفوذ فزاینده چین در منطقه یکی از انگیزه‌هایی است که پاراگوئه را به برقراری روابط دیپلماتیک با پکن سوق می‌دهد.
وی افزود: در پاراگوئه یک تقابل بسیار جدی بین نامزدهای ریاست جمهوری وجود دارد. پیش از این، نتایج انتخابات قابل پیش‌بینی بود و حزب کلورادو بی هیچ رقیبی، قدرت را در دست داشت. این بار، نبرد برای ریاست جمهوری کمتر قابل پیش‌بینی است و هر چه بیشتر، در حال تبدیل شدن به موضوعی حیاتی است.
به گفته خارلامنکو، پرسشی که اکنون مطرح است، این است که آیا پاراگوئه به عنوان پایگاه ایالات متحده در قلب آمریکای جنوبی باقی خواهد ماند یا به شریک مناسبی برای کشورهایی تبدیل خواهد شد که به سمت ادغام آمریکای جنوبی به رهبری برزیل در حرکت هستند. به گفته این کارشناس، این انتخابات، متضمن تغییر جهت‌گیری سیاسی از تایوان به سمت چین، شریک اصلی اقتصادی برزیل و دیگر کشورهای آمریکای جنوبی است.
«سفر اخیر لولا داسیلوا رئیس‌جمهوری برزیل به چین، اولویت روابط اقتصادی و سیاسی برازیلیا با پکن به طور کامل تایید کرد. برزیل همیشه در سیاست پاراگوئه نفوذ مسلط داشته است و نفوذ آن با هیچ کشور دیگری قابل مقایسه نیست. اگرچه اولویت بخشیدن بر پکن از سوی هندوراس و نیکاراگوئه نیز نمونه‌های دیگری هستند».
بوریس مارتینوف (Boris Martinov) استاد موسسه دولتی روابط بین‌الملل مسکو به اسپوتنیک گفت: آمریکای لاتین در حال حاضر، عملگرایی را به عنوان مسیر اصلی توسعه خود انتخاب کرده و به همین دلیل است که انتظار می‌رود دولت جدید پاراگوئه سیاست منطقی‌تری را نسبت به دولت قبلی دنبال کند.
این کارشناس معتقد است: اگر پاراگوئه روابطش با تایوان را حفظ کند، چیزهای زیادی برای از دست دادن دارد، به‌ویژه که روابط با تایپه در حال حاضر یک موضوعیت تنش‌زای جدی بین‌المللی پیدا کرده است.
رابطه مثلث پاراگوئه-تایوان-ایالات متحده/ «فشار آمریکا، اجتناب ناپذیر است»
قدرت آمریکا به عنوان یک بازیگر تاثیرگذار در پاراگوئه را نمی‌توان نادیده گرفت. در واقع، آمریکا نقش مهمی در سیاست داخلی پاراگوئه ایفا می‌کند و تحریم‌های سیاسی و اقتصادی این کشور علیه سیاستمداران کلیدی پاراگوئه از جمله هوگو بلاسکز معاون رئیس‌جمهوری و اوراسیو کارتس (Horacio Cartes) رئیس‌جمهوری سابق بیانگر این مهم است. واشنگتن با دو نامزد که از آمریکا به عنوان یک متحد استراتژیک یاد می‌کنند، در انتخابات فردا نیز حضور دارد.
همزمان با حضور فزاینده و مناسبات رو به رشد اقتصادی و دیپلماتیک چین در آمریکای لاتین، روابط با تایوان به یک عنصر استراتژیک در دستورکار دوجانبه پاراگوئه با آمریکا تبدیل شده است.
جیانگ شیسوئه هشدار داد که واشنگتن می‌تواند به تغییر جهت روابط پاراگوئه با تایوان با فشار سیاسی بیشتر پاسخ دهد.
وی تاکید کرد: ورود به بازار بزرگ چین صادرات سویا، گوشت گاو و سایر محصولات را تسهیل می‌کند و اقتصاد پاراگوئه را تقویت می‌کند. تغییر جهت‌گیری روابط رسمی از تایوان به پکن دیر یا زود انجام خواهد شد، اما فشار از سوی ایالات متحده اجتناب‌ناپذیر است. واشنگتن می‌تواند، به ویژه، روابط سیاسی و اقتصادی با پاراگوئه را قطع کرد. در این میان، این امیدواری وجود دارد که ایالات متحده به روند کلی حاکمیت چین در مسئله تایوان احترام بگذارد.
به گفته مارتینوف، واشنگتن شانس بسیار کمی برای تاثیرگذاری بر تصمیم پاراگوئه برای برقراری روابط رسمی با پکن دارد. شاید از پاراگوئه باج‌خواهی کنند، اما واقعا نمی‌توانند کاری انجام دهند. آمریکایی‌ها، جاه‌طلبی‌های زیادی دارند، اما به اندازه کافی قوی نیستند. اگر همه تلاش‌های خود را در آمریکای لاتین برای بازگشت به سنگر خود در نیمکره غربی متمرکز کنند، شاید قدری موثر باشد اما در تلاش برای تاثیرگذاری بر کل جهان، آن‌ها واقعا نمی‌توانند کاری انجام دهند.