هنرمندان مردمی و خلاق، بنا به‌ماهیت انسان‌دوستانه‌شان، همیشه در مسیر دستیابی به عدالت‌ اجتماعی، دمکراسی، صلح، و بر ضد جنگ تلاش می‌کنند. هنرمند هم با مبارزه‌‌اش در مقام یک شهروند و هم با آفرینش هنری‌اش در روح و روان جامعه همواره ودر همهٔ زمان‌ها تأثیر عمیق و ماندگار داشته‌ است، زیرا مردم او را دوست دارند و باور می‌کنند.

میهن ما- چه در گذشته و چه درحال حاضر- چهره‌هایی بس درخشان از چنین روشن‌فکران و هنرمندان در این عرصهٔ مهم از زندگی و سرنوشت مردم در خود داشته و به آنان بالیده است. باوجود احتمال تهدیدها، اخطارها، احضارها، و بازداشت‌ها از سوی مقام‌های قضایی و امنیتی رژیم در دوم بهمن‌ماه ۱۳۹۸، شماری از سینماگران برجسته و هنرمندان وفادار به آرمان‌های انسانی بیانیه‌ای تک‌جمله‌ای را با ۱۳۹ امضا در صفحه‌های شخصی‌شان در اینستاگرام منتشر کرده‌اند. آنان نوشته‌اند: “ما به جشنواره فجر نمی‌رویم “[!].

پیش از انتشار این بیانیه هم عده‌ای از هنرمندان در اعتراض به فاجعه‌ سرنگونی هواپیمای اوکراینی و جان باختن ۱۷۶ نفر در این پرواز از حضور در جشنواره فجر انصراف داده بودند. این عمل اعتراضی هنرمندان با واکنش‌های تند مقام‌های حکومتی و رسانه‌های تبلیغاتی رژیم مواجه شد. احضارها و پرونده‌سازی‌ها علیه تعداد زیادی از هنرمندان شروع شده است.

در پی انصراف‌ها و تحریم جشنواره فیلم فجر و هم‌چنین شرکت در تظاهرات روز یکشنبه ۲۲ دی‌ماه ۱۳۹۸ در میدان آزادی تهران و شهرهای دیگر کشور، بیش از ۱۰ نفر از هنرمندان بازداشت شدند. در این ارتباط، آقای علی فرمانی، صدابردار و فیلم‌ساز، هنوز در بازداشت به‌سر می‌برد. آقای رضا اسدی، دستیار کارگردان فیلم سینمایی “جنایت بی‌دقت” که روز ۲۲ دی‌ماه ۱۳۹۸ در میدان آزادی بازداشت شده بود، با قرار کفالت در روز ۳ بهمن‌ماه آزاد شد. در ۲۳ دی‌ماه رخشان بنی‌اعتماد، کارگردان مطرح سینمای کشور ما به‌همراه همسرش، جهانگیر کوثری، تهیه‌کننده سینما، و همچنین آزاده موسوی، مستندساز، ساعت‌هایی در بازداشت نگه داشته شدند. خبرگزاری فارس،۲ بهمن‌ماه ۱۳۹۸، خبر داد: “ترانه علیدوستی بازیگر مشهور سینما و تلویزیون به دادسرای رسانه احضار و با قرار کفالت آزاد شده است. ” پرونده این بازیگر مشهور در شعبه ۹ بازپرسی دادسرای فرهنگ و رسانه تشکیل گردیده است. هنوز مصادیق اتهام تبلیغ علیه نظام برای این بازیگر شناخته شده سینما مشخص نیست. برخی از سایت‌های خبری داخل کشور با انتشار این خبر نوشته‌اند علیدوستی متهم به “فعالیت تبلیغی علیه نظام” شده است. این بازیگر سینما در نوشته‌ای جشنواره فیلم فجر را “پروپاگاندای غیرسینمایی و دولتی” نامیده بود. او در متنی در اینستاگرام خود نوشته بود: “شش سال حتی به‌عنوان مهمان هم به جشنواره فجر نرفتم. امسال هفتمین سال است. خوشحالم که امروز این پروپاگاندای غیرسینمایی و دولتی برای تعداد زیادی از همکارانم روشن شده. با افتخار در کنار آن‌ها، بعد از این هم فجر و افتخاراتش را به اهل خودش واگذار می‌کنم. ” ترانه علیدوستی پیش از این نیز در متنی در اینستاگرام خود با کنایه از سکوت مسئولان در سقوط هواپیمای مسافری اوکراینی تأسف و اندوه‌ خود را ابراز کرده بود. او در این‌باره نوشته بود: “مدت‌ها با این خیال جنگیدم و نخواستم بپذیرم؛ ما شهروند نیستیم. هیچ‌وقت نبودیم. ما اسیریم، میلیون‌ها اسیر. ” هنوز هویت خیلی از بازداشت شدگان مشخص نشده است.

شمار زیادی از هنرمندان در عرصه‌های مختلف هنری که امسال قرار بود در “سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر” حضور داشته باشند، در همدردی با خانواده‌های کشته‌شدگان فاجعه شلیک به هواپیمای اکراینی و اعتراض به عملکرد سران رژیم و کارگزاران‌شان، از شرکت در این جشنواره خودداری کردند. همراه سینماگران و هنرمندان سینما، ۴۲ کارتونیست و همچنین شماری از هنرمندان عرصه موسیقی ازجمله: کیوان ساکت، کیاوش صاحب‌نسق، حسام اینانلو، مانی جعفرزاده و هانا کامکار نیز اعلام کردند در این جشنواره حکومتی شرکت نمی‌کنند. هنرمندان طراح پوستر و سایر رشته‌های جانبی جشنواره فجر هم به این تحریم پیوسته‌اند. گزارش‌های انتشار یافته در این امر حکایت از آن دارد که ۱۶ گروه از ۱۸ گروه در بخش “دیگرگونه‌های اجرایی” سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در این جشنواره حکومتی شرکت نمی‌کنند.

موج‌های پیاپی انصراف‌‌های هنرمندان از حضور در جشنواره فجر به‌منظور همدردی با قربانیان فاجعۀ ساقط کردن هواپیمای اکراینی تا جایی پیش‌ رفت که ابراهیم داروغه‌‌زاده، دبیر سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر، اعلام کرد: “امسال باتوجه به فضای عمومی جامعه و همدردی با خانواده‌های داغدار حوادث تلخ اخیر، جشن برنامه افتتاحیه فیلم فجر برگزار نمی‌شود. ”

در مراسم سیزدهمین جشن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران که شامگاه ۱۰ بهمن برگزار شد، همایون غنی‌زاده، حامد بهداد، و نوید محمدزاده، هریک به‌هنگام دریافت جایزه‌های‌شان در زمینه‌های فیلم‌سازی و بازیگری، از وضع کشور، از قربانیان خیزش مردمی آبان‌ماه ۹۸، از فاجعهٔ ساقط شدن هواپیما اکراینی، از تعهد در برابر مردم و سکوت نکردن در برابر فاجعه‌ها و آنچه بر مردم می‌رود، از فشار بایدها و نبایدها بر هنرمندان و لکنت گرفتن‌شان در عرصه خلاقیت، و از وضع کشور خود و اینکه هنرمندان نباید درباره «کشتار ۹۸» سکوت کنند، سخن گفتند.

همایون غنی‌زاده پس ازدریافت جایزه “خلاقیت و استعداد درخشان” برای کارگردانی فیلم “مسخره‌باز”، گفت: “سکوت درباره فجایعی مثل آبان ۹۸” قباحت دارد. او از هنرمندان خواست مردم را تنها نگذارند. غنی‌زاده جایزه‌اش را به پویا بختیاری، از قربانیان اعتراضات جنبش مردمی ۹۸ تقدیم کرد و او را “کشته راه وطن” نامید. او با تأکید بر این‌که “این دوران می‌گذرد و ما می‌مانیم و این جامعه”، مصرعی از شعر مشهور سیف فرغانی: «هم مرگ بر جهان شما نیز بگذرد / هم رونق زمان شما نیز بگذرد» را برای حاضران خواند.

حامد بهداد پس از دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم “قصر شیرین”، با اشاره به تاریخ تولدش (۲۶ آبان)، از مادرش خواسته بود عکسی یا پستی برای تولدش منتشر نکند “چرا که جوانان از گرانی و سختی روزگار جان خود را کف دست گرفتند و به خیابان‌ها ریختند.” او با اشاره به اعتراضات آبان‌ماه گفت، هیچ زمانی این‌چنین احساس نزدیکی با مردم نکرده است، و از ایجاد شکاف میان هنرمندان و مردم انتقاد کرد و افزود: “ما خود مردمیم، این اسم مزخرف سلبریتی را از روی صورت ما بردارید.” او به انتقاد از شرایطی پرداخت که سکوت را به جامعه هنری ایران تحمیل کرده است و هنرمندان را به‌لکنت زبان واداشته است و این مصرع از غزلی از حافظ را خواند: زین آتش نهفته که در سینه من است / خورشید شعله‌ایست که در آسمان گرفت.

نوید محمدزاده ضمن دریافت جایزه خلاقیت بازیگری به‌خاطر بازی در دو فیلم “سرخ پوست” و “متری شش و نیم” ، جایزه‌اش را به کشته شدگان هواپیمای مسافربری اوکراین اهدا کرد. او در سخنانی با اشاره به سرنگونی پرواز ۷۵۲ اکراینی، گفت: “هر بلایی که سرمان می‌آورند، نمی‌دانم چه عنوانی برایش انتخاب کنم. ”

اوج‌گیری جنبش توده‌ای در سراسر کشور- و آخرین نمونهٔ بسیار گستردهٔ آن در آبان‌ماه ۹۸- هراس مدافعان رژیم “ولایت فقیه ” را به‌شدت برانگیخته است. اعتراض‌های گسترده مختلف در ماه‌های اخیر و رشد بی‌سابقه نارضایتی عمومی توده‌ها از ادامه اختناق، نبود امنیت جانی و شغلی، گرانی، بیکاری، و بحران همه‌جانبۀ اقتصادی، اوضاع کشور را به‌شدت بحرانی کرده‌اند. رژیم در برابر این بحران شدید که بر پایهٔ خواست‌های بحق مردم است جز تهدید، سرکوب، و زندان که همگی برخاسته از ماهیت ضد مردمی‌اش است راه‌حل دیگری ندارد و برای ادامه بقای خود چاره‌ای به‌غیر توسل به آن‌ها نمی‌یابد. نصرالله پژمان‌فر، نماینده عضو جبهه پایداری و سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، در واکنش به کناره‌گیری شمار زیادی از هنرمندان صاحب‌سبک و صاحب‌نام سینما و دیگر عرصه‌های هنری از جشنواره فجر اعلام کرده است: “طرح محرومیت دائمی هنرمندان معترض از فعالیت هنری به مجلس شورای اسلامی ارائه می‌شود ” [!].

رژیم با دستگاه سانسور اندیشه‌ همواره تلاش می‌کند به‌شیوه‌هایی غیرانسانی صدای هنرمندان حق‌جو و حق‌گو را در گلو خفه کند، غافل از اینکه این ابزار کهنه و فرسوده و به‌ارث رسیده از سلف سلطنتی‌اش به‌پوسیدگی خود این دو رژیم بوده و هست. ما از به‌وجود آمدن فضایی آزاد برای رشد استعدادهای هنری و شأن انسانی هنرمندان در همۀ عرصه‌های هنری کشور در جهت رشد و شکوفایی فرهنگ و پیشرفت جامعهٔ خفقان گرفته‌‌مان حمایت کرده و هم‌دل با هنرمندان در راه بستر سازی این فضای آزاد حیاتی به مبارزه خود ادامه می‌دهیم.

تلاش تحسین‌برانگیز هنرمندان در زیر پا نهادن خط قرمزهای رژیم که با تهدیدها، احضارها، بازجویی‌ها، زندان، شکنجه، و اعدام، و کم‌ترین واکنش به آن خانه‌نشین کردن هنرمندان و خود و خانواده‌های‌شان را به‌فقر و نیازمندی مبتلا کردن همواره همراه بوده و هست، بی‌تردید در رشد و آگاهی توده‌ها نقشی تأثیرگذار و اساسی در حال و آینده داشته و خواهد داشت. واقعیتی‌ست انکارناپذیر که اوضاع حاکم و تحمیل شده بر جامعه ما با مختصات کنونی‌اش، عرصه فعالیت مستقل برای هنرمندان ما روز به‌روز تنگ‌تر شده است. تنها با اتحاد و مبارزه مشترک می‌توان رژیم را در این عرصه به‌عقب‌نشینی واداشت. هنرمندان در پرتو کار پیگیر آفرینشگر و هم‌بستگی خواهند توانست هم بر متوقف ساختن گسترش جهل و خرافه و عوام‌فریبی و انواع و اقسام ترفندهای تبلیغاتی رژیم غلبه کنند و هم اراده مردم را به تغییر امور برانگیزند. آنان در نبرد بغرنج که مستلزم تحمل جسمی و روحی‌ای بسیار بوده، سال‌هاست که خون دل می‌خورند تا به نظریه‌های فرسوده فقاهت سیاسی رژیم خودکامه و ولایت فقیه در امور هنر و زندگی‌شان تن ندهند و با آن‌ها رو در رو شده، و مسیر راستین منافع حال و آینده مردم کشور را بپیمایند. آنان به‌درستی بر این اعتقادند که تحولات ژرف در روابط انسانی و رشد اجتماعی و فرهنگی میهن، همواره از بزرگراه روشنگری و تلاش روشنگران ممکن بوده و هست.
نامهٔ مردم