شوک بزرگ ناشی از پیروزی حزب محافظه‌کار در انتخابات پارلمانی روز ۱۲ دسامبر ۲۰۱۹ (۲۱ آذرماه ۹۸) و دورنمای ادامهٔ کار دولت راست‌گرای کنونی بریتانیا به‌نخست‌وزیری بوریس جانسون به‌مدت پنج سال دیگر، جنبش کارگری و حزب کارگر این کشور را به‌چاره‌جویی‌ای همه‌جانبه‌ واداشته است. تدارک انتخاب رهبر جدید از هم‌اکنون در دستورکار قرار گرفته است.

در این انتخابات زودرس که در شرایط سیاسی‌ بحرانی سال‌های اخیر بریتانیا و به‌ویژه در ارتباط با نتیجه رفراندوم سال ۲۰۱۶ این کشور که به‌منظور ماندن یا خروج از اتحادیهٔ اروپا برگزار شد و مشکلاتی جدی در حیات داخلی حزب محافظه‌کار حاکم  به‌وجود آورده بود، انتظار می‌رفت حزب کارگر به‌رهبری جرمی کوربین بتواند پس از آن کنترل دولت را به‌دست گیرد. به‌ویژه از تابستان امسال هنگامی‌که دولت خانم “ترزا می” نتوانست پیشنهادش در زمینهٔ “برگزیت” (خروج بریتانیا از عضویت اتحادیه اروپا) را به‌تصویب پارلمان برساند و ناگزیر به‌استعفا شد و ریاست دولت را به چهرهٔ جنجالی حزب محافظه‌کار یعنی بوریس جانسون تحویل داد، احتمال در دست گرفتن زمام دولت آتی از سوی حزب کارگر در کشور قوت گرفت و بسیار مطرح بود.

در مهرماه با حدت گرفتن بحران سیاسی بریتانیا و شکست دولت در قانون‌گذاری به‌دلیل حمایت نکردن اکثریت پارلمان از دولت جانسون، درنهایت پارلمان منحل شد و برگزاری انتخابات زودرس در دستورکار قرار گرفت. در این انتخابات تازه، بوریس جانسون رهبر جدید حزب محافظه‌کار، که شخصیتی جنجال‌برانگیز و به‌ظاهر لوده اما درواقع سیاستمدار، مکار، و زیرک دارد، توانست با تمرکز کامل بر شعار “عملی کردن نتیجهٔ رفراندوم سال ۲۰۱۶  در مورد خروج از اتحادیه اروپا” و وابسته کردن هر امر دیگری در این کشاکش سیاسی به انجام برگزیت، در انتخابات پیروز شود.

نتیجه کامل انتخابات بریتانیا در روز ۲۱ آذرماه ۹۸ به‌این معناست که حزب محافظه‌کار با ۳۵۹ کرسی از ۶۵۰ کرسی پارلمان اکثریت مطلق را به‌دست آورده و می‌تواند بر این اساس لایحه‌ها و سیاست‌های مورد نظرش را بدون امکان ممانعت از سوی اپوزیسیون به‌تصویب پارلمان برساند. حزب کارگر با تصاحب ۲۰۳ کرسی عملاً ضعیف‌ترین نتیجه انتخاباتی دهه‌های اخیر را به‌دست آورد و حیرت و نگرانی گسترده‌ای بین جنبش کارگری و ترقی‌خواهی در این کشور به‌وجود آورد.

از همان روز برگزاری و اعلام نتایج  انتخابات، بحث و گمانه‌زنی دربارهٔ دلیل شکست غیرمنتظره حزب کارگر در انتخابات در شرایطی که بسیاری بر پایه بحران همه‌جانبه و تشتت موجود در حزب محافظه‌کار پیش‌بینی می‌کردند که حزب کارگر با برخوردار بودن از محبوبیت بی‌سابقه جرمی کوربین در بین نسل جوان و همچنین بهره‌مند بودن از مانیفست انتخاباتی‌ای ترقی‌خواهانه بتواند حتی زمام اداره دولت را به‌دست گیرد. تحلیلگران مطلع عامل‌هایی متفاوت را در مورد این شکست مطرح می‌کنند. ازجمله سیستم رأی‌گیری در انتخابات پارلمانی بریتانیا که پیروزی کاندیدا را بر مبنای کسب بیشترین آرا قرار نمی‌دهد، محوریت مسئله برگزیت، عملکرد و موضع‌گیری یک‌سویهٔ رسانه‌های خبری در حمایت از جانسون، و کارزار سهمگین، ضد اخلاقی، غیر انسانی، و مداوم ترور شخصیت جرمی کوربین و مشاورانش از زمره مهم‌ترین عامل‌ها بوده‌اند که ریشه سیاسی دارند. در این جستار سعی می‌شود از عامل‌های مهم در شکست حزب کارگر در انتخابات ۱۰ روز پیش بر پایهٔ اظهارنظرهای رهبران سیاسی این کشور و تحلیل‌های مدون در دسترس، ارزیابی‌ای اولیه‌ ارائه شود.

دلیل شکست انتخاباتی از زبان رهبران حزب کارگر

ایان لایوری، صدر گروه پارلمانی و از چهره‌های چپ رهبری حزب کارگر، در توضیح شکست سخت حزب در انتخابات معتقد است: “هنگام تجزیه و تحلیل آنچه در ارتباط با انتخابات پارلمانی می‌بایست موردتوجه ما قرار گیرد برگزیت تنها موضوع نیست، بااین وجود، این عامل به‌خودی خود بزرگ‌ترین دلیلی بود که نتوانستیم بر پایه پیشرفت‌های عظیم خود در انتخابات سال ۲۰۱۷ آن را ادامه و گسترش دهیم. در میان ۵۴ کرسی پارلمانی که در انگلستان از دست دادیم، ۵۱  مورد آن در حوزه‌های انتخاباتی‌ای بود که در رفراندوم ۲۰۱۶ به خروج از اتحادیه اروپا رأی داده بودند و اغلب واقع در مناطقی که با تمام وجودشان از حزب کارگر حمایت می‌کنند و در تمامی دوره‌ها صرف‌نظر از اینکه آیا تونی بلیر رهبر حزب بوده یا جرمی کوربین به حزب کارگر وفادار مانده‌اند. بنابراین حزب کارگر باید اطمینان حاصل کند که به‌رهبری طبقه کارگر در همه طول و عرض این کشور ارزش می‌گذارد و آن را ارتقا می‌دهد. ما باید اطمینان حاصل کنیم که نمایندگان مناطق شمال و میدلند (نواحی منطقه میانی بریتانیا) در رهبری حزب و کل حزب حضور دارند، و رابطه‌مان با مناطقی که باید در آن‌ها پیروز شویم را به‌دقت از نو بسازیم. راه‌حل، محافظه‌کاری بیشتر یا لیبرالیسم بیشتر نیست بلکه تأکید بیشتر به سوسیالیسم است، سوسیالیسمی که روح همبستگی و فعالیت اجتماعی را در شهرهای شمالی که در اساس پایه‌گذار حزب کارگر بودند، زنده می‌کند. محافظه‌کاران در تلاش این هستند که از همان آغاز از اکثریت خود در پارلمان برای حمله به جوامع کارگری بهره گیرند و کاری را که در سال‌های دهه ۱۹۸۰ [دوران زمامداری مارگارت تاچر بانوی آهنین] آغاز کردند به‌پایان برسانند.”

در جلسه‌ای که در روز سه‌شنبه ۲۶ آذرماه در لندن برگزار شد و تمامی نمایندگان پارلمانی حزب کارگر حضور داشتند، جرمی کوربین، رهبر حزب کارگر، محافظه‌کاران و رسانه‌های خبری را در این مورد مقصر دانست که “بسیاری از رأی‌دهندگان را متقاعد کردند که فقط بوریس جانسون می‌تواند خواست آنان، یعنی برگزیت، را به‌سرانجام برساند.”

رهبر حزب کارگر گفت: “ما اکنون باید به رأی دهنده‌هایی که تمامی عمرشان به حزب کارگر رأی داده بودند و ما آنان را در انتخابات هفته گذشته از دست دادیم گوش کنیم. من معتقدم ”برگزیت“ (خروج انگلیس از اتحادیه اروپا) یک دلیل عمده از دست دادن اعتماد آنان به ما بود، هرچند که این تنها دلیل نبود.”

لن مک کلاسکی، رهبر چپ اتحادیه کارگری “یونایت”، بزرگ‌ترین سندیکای بریتانیا، که بیش از یک و نیم میلیون عضو دارد و از حامیان ثابت‌قدم حزب کارگر بوده است، دربارهٔ شکست حزب کارگر در انتخابات پارلمانی اخیر این کشور اظهار داشت: این خود را “عمداً به‌کوری زدن” است اگر منکر شویم که برگزیت بود که باعث باختن حزب کارگر در انتخابات شد.” او فاصله گرفتن حزب کارگر از مطالبات پایگاه طبقاتی‌اش، یعنی کارگران صنایع، در یک سال گذشته را عامل اصلی شکست حزب در انتخابات اخیر دانست. دبیرکل “یونایت” اظهار داشت: “بسیار واضح است که دلیل از دست دادن بیش از ۵۰ کرسی در مناطقی که به‌طور سنتی همواره به حزب کارگر رأی می‌دادند، به‌دلیل موضع‌گیری‌ متمایل به باقی ماندن در عضویت اتحادیه اروپا در بحث حاد مرتبط با برگزیت از سوی حزب است.” او همچنین اظهار داشته است که تمام کرسی‌هایی که از دست دادیم در حوزه‌های انتخابیهٔ مناطقی متمرکزند که در گذشته  فعالیت معادن زغال‌سنگ یا دیگر صنایعی که در دهه‌های اخیر تعطیل شده‌اند در آن‌ها عمده بوده و ساکنان‌شان در رفراندوم سال ۲۰۱۶ با درصدهایی بالا به خروج از اتحادیه اروپا رأی داده بودند، و درعین‌حال ما کم‌وبیش با دشواری کمی موقعیت کرسی‌های خود را در لندن حفظ می‌کنیم، دلیل شکست کاملاً جلوی چشم‌های ما است.

لن مک کلاسکی به تمرکز توجه حزب به حفظ موقعیتش در منطقه‌های “متروپولیتن” انتقاد کرد و گفت که این امر عامل بزرگی در شکست سخت حزب کارگر در انتخابات اخیر بوده است.

کمونیست‌های بریتانیا و نتیجهٔ انتخابات

حزب کمونیست بریتانیا که به‌رغم برخی انتقادها به برخی تغییرها در موضع‌گیری‌های حزب کارگر در ارتباط با خروج از اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۹، در این انتخابات به‌حمایت یکپارچه از این حزب در انتخابات پارلمانی اخیر تصمیم گرفته بود، در جلسه وسیع هیئت سیاسی‌اش، ۲۵ آذرماه ۹۸، در لندن، دلیل‌های متعدد شکست حزب کارگر را بررسی کرد و در قالب سندی منتشر کرد. رهبری حزب کمونیست بریتانیا عامل‌های اصلی شکست را “تغییر موضع‌گیری حزب دربارهٔ برگزیت”، “عملکرد مسموم، یکپارچه، و بی‌سابقه رسانه‌های بریتانیا در ضدیت با رهبری حزب کارگر”، “کارزار پیگیر جناح نولیبرال حزب کارگر بر ضد رهبری آن”، و “کارزار ترور همه‌جانبهٔ شخصیت جرمی کوربین با همکاری ارگان‌های امنیتی و برخی سفارت‌خانه‌ها” برشمرد. در تحلیل حزب کمونیست بریتانیا ازجمله گفته شده است: “دلیل روشن شکست در انتخابات تغییر موضع‌گیری رهبری حزب کارگر در ارتباط با اتحادیه اروپا بود. زیر فشار جناح راست حزب کارگر، این حزب به‌پیشنهاد مذاکره درباره توافق‌نامه‌ای جدید در ارتباط با خروج از اتحادیه اروپا [برگزیت] و سپس قرار دادن این توافق‌نامه و گزینهٔ باقی ماندن در اتحادیهٔ اروپا در همه‌پرسی‌ای جدید، گردن نهاده بود. رأی دهندگان سنتی حزب کارگر در بسیاری از منطقه‌های انگلستان که نتیجه اعمال مقررات مربوط به بازار آزاد اتحادیه اروپا را در فقر منطقه‌های محل زندگی و کارشان، اضمحلال صنایع، فقرزدگی و ویرانی شهرها، و محله‌های کارگری را تجربه کرده‌اند، این عملکرد را نقض دموکراسی ارزیابی کردند، و درنتیجه، از حزب روی برگرداندند. در انتخابات عمومی ۲۰۱۷، حزب کارگر متعهد شده بود که به نتیجه همه‌پرسی احترام بگذارد، و همچنین پیشنهاد‌هایی را برای بازگرداندن صنایع مرتبط با خدمات عمومی مانند آب، برق، و گاز به مالکیت عمومی، پایان دادن به ریاضت اقتصادی، و لغو قوانین ضد سندیکایی ارائه داده بود. حزب کارگر در آن انتخابات ۱۲ میلیون رأی، ۴۰ درصد از کل آرا، بیشترین آرائی که حزب کارگر در نیم قرن توانسته بود به‌نفع خود جلب کند، به‌دست آورد. در سال ۲۰۱۹ رأی‌های حزب کارگر به ۱۰ میلیون و به ۳۲ درصد از کل آرا کاهش یافت. در مقابل، محافظه‌کاران با شعار “برگزیت را اجرا می‌کنیم”، ۴۳ درصد آرا را به‌نفع خود جلب کردند.”

نقش رسانه‌ها در شکست حزب کارگر

در اینکه انحصارهای مطبوعاتی بر مبارزات سیاسی در کشورهای سرمایه‌داری به‌نفع نیروهای راست عمده‌ترین تأثیر را می‌گذارند حقیقتی اثبات شده است. اما در سال‌های اخیر رسانه‌های عمده و پرتیراژ بریتانیا و به‌ویژه بی‌بی‌سی عملاً به‌نوعی عمل می‌کنند که گویا به آن‌ها مسئولیت برخورد و جوسازی علیه نیروهای چپ و ترقی‌خواه داده شده است. مطبوعات بریتانیا در سال‌های اخیر در ارتباط با رهبری حزب کارگر در حفظ منافع نظم حاکم و حزب محافظه‌کار به‌نیابت از سوی ارگان‌های قدرت نقشی کاملاً جانب‌دارانه ایفا کرده‌اند.

بر اساس ارزیابی دقیق ۱۱ روزنامه اصلی و پرتیراژ بریتانیا خصومت روزنامه‌های این کشور با حزب کارگر در قیاس با سال ۲۰۱۷ به بیش از دو برابر افزایش یافته بود.

یک گروه تحقیق در دانشگاه لافبورو در چارچوب بررسی‌ای بی‌طرفانه و علمی نشان داده است که در سراسر دورهٔ کارزار انتخاباتی- از اکتبر تا ۱۲ دسامبر ۲۰۱۹- پوشش مطبوعاتی در جهت منفی نسبت به فعالیت‌های حزب کارگر سطحی بسیار بالا داشته است. این بررسی نشان داد که در قیاس با سال ۲۰۱۷ این پوشش تبلیغاتی منفی رسانه‌ای دو برابر بوده است. پژوهشگران دانشگاه لافبورو در این بررسی تمامی مطالب ۱۱ روزنامه اصلی بریتانیا و ازجمله تایمز، دیلی تلگراف، گاردین، دیلی میل، و میرور را مورد توجه دقیق قرار داده‌اند. پوشش منفی تبلیغاتی علیه حزب کارگر در روزهای منتهی به موعد انتخابات به‌طور دائم و بدون استثنا شدیدتر می‌شده است. این پژوهش همچنین میزان حضور رهبران حزب‌های سیاسی اصلی بریتانیا در تلویزیون و مطبوعات در طول مبارزات انتخاباتی را بررسی کرد. نتیجه این بررسی بسیار جالب بود، زیرا به‌وضوح نشان داد که بوریس جانسون، کاندیدای حزب محافظه‌کار، تقریباً یک‌سوم سطح تمام پوشش‌ها (۳۰٫۲ درصد) را به‌خود اختصاص داد. جرمی کوربین با کمتر از ۲۶ درصد در مرتبه دوم قرار گرفت. این رتبه‌بندی به‌رغم این واقعیت حاصل شد که جانسون در تعدادی از مباحث رهبران حزب‌های سیاسی شرکت نکرد و همچنین به‌طور جنجالی از مصاحبه با اندرو نیل، خبرنگار بی‌بی‌سی، خودداری کرد.

نامۀ مردم