به دنبال حملۀ راکتی به فرودگاه اربیل و کشته شدن یک کارمند غیرنظامی، آنتونی بلینکن وزیر خارجۀ آمریکا اخطار داد که مسئولان این حمله باید حساب پس بدهند.

سازمان ملل متحد نیز از بروز آشوب مجدد و بی‌ثباتی در عراق شدیداً ابراز نگرانی کرد. مسئولیت حمله را یک گروه ناشناس به اسم گروه “اولیاء دم” به عهده گرفته که به احتمال قریب به یقین، به شبه‌نظامیان شیعی وابسته است. این حمله می‌تواند نشان‌دهندۀ بی‌صبری ایران در قبال سیاست‌های جو بایدن نیز باشد.

کمتر از ۱۲ ساعت بعد از حملۀ راکتی اربیل، سازمان ملل متحد هشدار داد که عراق دوباره در خطر بی‌ثباتی قرار گرفته است.

نزدیک به دو ماه می‌شد که هیچ حملۀ مشابهی در عراق صورت نگرفته بود، اما اینک با کشته شدن یک نفر که برای آمریکایی‌ها کار می‌کرده ولی تابعیتش اعلام نشده، خطر درگیری میان گروه‌های شبه‌نظامی از یکسو و نیروهای دولتی و سربازان آمریکایی از سوی دیگر شدت گرفته است.

روز سه‌شنبه ۱۶ فوریه/۲٨ بهمن، خانم ژانین هِنین-پلاس‌چرت، نمایندۀ سازمان ملل در عراق از “اقدامات خطرناک و کینه‌جویانه که می‌توانند ثبات کشور را به طور جدی تهدید کنند” به شدت انتقاد کرد. اما معلوم نیست که هدف انتقادهای وی چه گروه یا چه کسانی هستند.

آمریکا جواب می‌خواهد

حملات راکتی شب گذشته – دوشنبه – یک مجتمع نظامی در درون فرودگاه اربیل را هدف گرفت که محل استقرار نیروهای ائتلاف بین‌المللی است. تقریباً هم‌زمان، چند راکت دیگر به نقاط مختلف اربیل پرتاب شد که پنج غیرنظامی را زخمی کرد. سخنگوی نیروهای ائتلاف اعلام کرد که سه راکت (ظاهراً کاتیوشا) به فرودگاه اربیل اصابت کرده که باعث مرگ یک کارمند “غیرنظامی خارجی” شده. برخی منابع ادعا می‌کنند که این فرد تابعیت آمریکایی داشته اما منابع رسمی این موضوع را تأیید نکرده‌اند. یک سرباز آمریکایی و هشت غیرنظامی نیز در فرودگاه زخمی شده‌اند.

چند ساعت بعد از حمله، آنتونی بلینکن، وزیر خارجۀ آمریکا گفت که کشورش بابت این تعرض “حساب خواهد خواست”. وی همچنین با مسرور بازانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان تماس گرفته تا وی را از حمایت آمریکا مطمئن سازد. از این طریق واشنگتن تصریح می‌کند که از “بی‌گناه بودن” کردها در این ماجرا به خوبی آگاه است. حکومت اقلیم کردستان بدون تردید از ناامنی در اربیل نگران است و هم اکنون تحقیقات خود را برای یافتن مسئولان حملۀ دیشب آغاز کرده است.

با اینحال دو منبع اطلاعاتی به خبرگزاری فرانسه گفته‌اند که راکت‌ها مطمئناً از داخل خاک اقلیم کردستان شلیک شده است.

مسئولیت گروه‌های شبه نظامی شیعه

خبرگزاری‌های جمهوری اسلامی می‌نویسند که این حملات راکتی را “یک گروه تازه‌تأسیس” موسوم به «سرایا (گروه) اولیاء‌الدم» به‌عهده گرفته است. این گروه که تاکنون شناخته شده نبود، اعلام کرده است که “اشغالگران آمریکایی از حملات‌ ما در هر وجب از خاک میهنمان، حتی در کردستان در امان نخواهند بود و ما وعدۀ یک عملیات ویژه دیگر را به شما می‌دهیم”.

برخی منابع نزدیک به شبه‌نظامیان شیعۀ عراقی حتی ادعا کرده‌اند که در جریان حمله “یک فروند هواپیمای متعلق به سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) آسیب دیده و یک پهپاد نیز نابود شده است”. اما هیچ منبعی این ادعاها را تأیید نکرده است.

در یک سال اخیر، گروه‌های متعددی با اسامی ناشناخته مسئولیت برخی حملات را به عهده گرفته‌اند، اما همۀ این گروه‌ها به شبه‌نظامیان نزدیک به تهران وابسته بوده‌اند.

روزنامۀ فرانسوی لوموند بدون هیچ تردید حملۀ دیشب به فرودگاه اربیل را پیام همین گروه‌ها – البته به نیابت از ایران – به دولت جدید آمریکا می‌داند.

تهران از واشنگتن ناراضی است

شبه‌نظامیان شیعۀ عراق از پاییز ۲٠۱٩ به بعد، حملات زیادی را علیه آمریکایی‌ها به اجرا گذاشتند، اما سرانجام آمریکا به این حملات واکنش نشان داد و در ژانویۀ ۲٠۲٠ قاسم سلیمانی را به قتل رساند. پس از این واقعه، شمار حملات پراکنده علیه آمریکایی‌ها برای مدتی شدت گرفت، اما طی چند ماه‌ اخیر، شبه‌نظامیان عراقی کم و بیش آتش‌بس را رعایت کردند. نزدیک به سه ماه قبل، یکی از رهبران این گروه‌ها به خبرنگار لوموند گفته بود که “آتش‌بس تا رفتن دونالد ترامپ ادامه خواهد داشت”.

اینک نزدیک به یک ماه از آغاز کار جو بایدن گذشته ولی دولت او هنوز تصمیم روشنی در مورد عراق و ماندن یا رفتن نیروهای آمریکایی نگرفته است. سیاست دولت بایدن در قبال تهران نیز همچنان مبهم است. در هر صورت، انتظارات تهران در مورد سبک شدن تحریم‌ها مطلقاً برآورده نشده است. حتی در روزهای اخیر، فرض ادامه یافتن فشارها و تحریم‌ها علیه تهران، بیشتر از گذشته قوت گرفته است.

در این میان، موقعیت دولت عراق باز هم دشوارتر شده: گذشته از فشارهای ایران و فعالیت شبه‌نظامیان شیعه و درگیری آنها با آمریکا، ترکیه نیز روز به روز حضور نظامی خود را در شمال عراق افزایش می‌دهد تا با حزب کارگران کردستان مبارزه کند. عملیات نظامی ترک‌ها به حدی گسترش یافته که در روزهای اخیر، برخی گروه‌های شبه‌نظامی شیعۀ عراقی اعلام کرده‌اند که آمادۀ اعزام نیرو به کوهستان‌های کردستان، و مقابله با “تجاوزهای اردوغان”اند.