فایننشال تایمز روز یکشنبه در گزارشی نوشت: متاثر از تحریم آمریکا، اردوغان ائتلاف هایی جدید تشکیل خواهد داد که هرگز به مذاق غرب خوش نخواهد آمد.

فایننشال تایمز می نویسد: ‘رجب طیب اردوغان’ یک بار دیگر ثابت کرد هر کجا موقعیت اقتضا کند، می تواند با راهکارهایی لفاظی های دیپلماتیک را فرو بنشاند.

دعوای اردوغان با ‘دونالد ترامپ’ رییس جمهوری آمریکا بالا گرفته و ارزش لیر ترکیه به شدت افت کرده و به یک پنجم ارزش خود در برابر دلار رسیده است.

بسیاری از ناظران سیاسی تصور می کردند اکنون که کشور در آستانه فرو افتادن در یک بحران اقتصادی است؛ رئیس جمهوری ترکیه عقلانیت و واقع بینی را مبنای سیاست ها قرار دهد. اما اردوغان همچنان بر طبل دشمنی می کوبد و گویا خیال ندارد این روند را تغییر دهد.

سقوط لیر ترکیه فشار سنگینی بر شرکت ها و بانک های ترکیه وارد آورده است. اما اردوغان به هیچ وجه قصد تجدیدنظر در رویکردها را ندارد. اردوغان روز یکشنبه در نشست مقام های حزب حاکم همچنان بر مواضع پیشین اصرار ورزید و گفت: ‘این کشور مال ماست’. او سوگند خورد که کشور هرگز مقابل هیچ دشمن بیگانه کمر خم نخواهد کرد.

به اعتقاد ناظران سیاسی، ترکیه برای آنکه اقتصاد خود را فعال نگاه دارد احتیاج به جذب سالانه ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی دارد. با همین منطق؛ اردوغان چاره دیگری ندارد مگر آنکه سرانجام تسلیم شود و کشیش آمریکایی زندانی شده را آزاد کند و دست به یک سری اقداماتی بزند که برای سرمایه گذاران خارجی دلگرم کننده باشد.

اما به نظر می رسد که اردوغان مسیر دیگری را خواهد پیمود. او رو به روسیه، قطر و یا چین متمایل و دست یاری به سمت آنها دراز خواهد کرد و پیوندها را با ‘ناتو’ و غرب که همین حالا نیز سست است؛ ضعیف تر خواهد کرد. ترکیه؛ متحد استراتژیک ناتو است.

اردوغان در یادداشتی در شماره روز شنبه روزنامه ‘نیویورک تایمز’ به واشنگتن هشدار داده بود که ‘باید این نوع نگاه به ترکیه را به عنوان یک متحد ضعیف خاتمه دهد و متوجه این مهم باشد که ترکیه جایگزین هایی دارد’.

اردوغان روز یکشنبه نیز در صحبت هایی بیان کرد:’پاسخ ما به کسی که با کل جهان از جمله کشور ما، یک جنگ تجاری به راه انداخته، این است که ما به بازارهایی جدید، همکاری ها و ائتلاف هایی تازه روی می آوریم’.

تحلیلگران سیاسی می گویند که این لحن تند اردوغان حاکی از آن است که او رو به گزینه هایی دیگر دارد و احتمالا با ‘ولادیمیر پوتین’ رئیس جمهوری روسیه نیز گفت و گو کرده و وعده وام هایی را به اردوغان داده است.

تنش میان اردوغان و غرب در سال های اخیر اوج گرفته است.

اردوغان در سال ۲۰۰۲میلادی با پیروزی حزب حاکم ‘عدالت و توسعه’ قدرت را در ترکیه بدست آورد و به تدریج با محکم شدن پایه های حکومتش، نقش یک رهبر مقتدر مستبد خودکامه را ایفا کرد. رفته رفته کشمکش میان ترکیه با کشورهای حوزه اتحادیه اروپا و آمریکا افزایش یافت و ترکیه هم هرچه بیشتر به سمت روسیه متمایل شد. یکی از موضوعات مناقشه میان آنکارا و واشنگتن، سفارش خرید یک فروند موشک دفاع هوایی اس-۴۰۰ از روسیه بود.

امروز / دوشنبه/ ‘سرگئی لاوروف’ وزیر خارجه روسیه برای یک سفر دو روزه وارد آنکارا می شود. طبق اعلام وزارت خارجه روسیه محور موضوعات مورد بحث دو طرف در این دیدار؛ جنگ سوریه، بی ثباتی های منطقه ای و همچنین روابط اقتصادی میان دو کشور خواهد بود.

ترکیه همچنین نسبت به چین نیز علاقه از خود نشان داده است.

ساعاتی پس از تهدید ترامپ به ‘تحریم های بزرگ’ ترکیه ‘برات آلبایراک’ وزیر امور مالی و داماد اردوغان اعلام کرد که شرکت«آی.سی.بی.سی:( ICBC) چین یک وام ۳.۶ میلیارد دلاری برای بخش انرژی و حمل و نقل ترکیه به آنکارا خواهد داد.

گزینه دیگر قطر است؛ ترکیه روز به روز از اهمیت بیشتری برای این شیخ نشین ثروتمند حاشیه خلیج فارس برخوردار می شود.

ترکیه یک پایگاه نظامی در قطر دارد و از زمانی که عربستان و سه کشور دیگر عربی، قطر را تحریم کرده اند، ترکیه مناسبات اقتصادی با قطر را تقویت کرده است.

اداره دولتی مخابرات قطر بیان کرده است که قطر نسبت به قدرتمندی اقتصاد ترکیه اطمینان دارد و به سرمایه گذاری ها در آن کشور طبق روال عادی ادامه خواهد داد. این اداره گفته است که هنوز تقاضایی از سوی دولت ترکیه برای کمک به این کشور دریافت نکرده است.

یک بانکدار در یک کشور عربی حاشیه خلیج فارس نیز گفته است که قطر احتمالا یکی از اولین کشورهایی خواهد بود که ترکیه درخواست استمداد از او خواهد کرد.

اما مشکل اینجاست که قطر تحت تحریم کشورهای عربی است و خودش چالش های مالی دارد. اگر قطر در دعوای ترکیه با آمریکا؛ جانب آنکارا را بگیرد؛ این برای دوحه خوشایند نخواهد بود. قطر خانه بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در منطقه است و خود محتاج حمایت آمریکا در درگیری احتمالی با رقبایش در خلیج فارس است.

‘تیم اش’ تحلیلگر شرکت مشاوره ای ‘مدیریت اموال بلو بی’ در لندن هم معتقد است که بعید به نظر می رسد ترکیه از کشورهای غیرغربی کمک بخواهد.

او می گوید:’ترک ها به دهها میلیارد دلار پول نیاز دارند. میزان این پول مورد نیاز از صندوق بین المللی پول بین ۲۰ تا ۴۰ میلیارد دلار خواهد بود’.

این صاحبنظر سیاسی تصریح می کند:’روسیه مشکلات خودش را دارد. مسکو تحت تحریم آمریکا است. چین هرگز دلش نمی خواهد با آمریکایی ها درگیر شود. قطر نیز اختیاری ندارد که بتواند کمک کافی در اختیار آنکارا قرار دهد’.

‘بهلول اوزکان’ استادیار دانشگاه ‘مرمره’ استانبول همین نظر را دارد و می گوید:’اگر ترکیه به ائتلافش با غرب پایان دهد؛ نمی تواند سرمایه لازم را از کشورهای چین و روسیه و یا حاشیه خلیج فارس بدست آورد’.

بسیاری از کارشناسان سیاسی معتقدند که حتی اگر اردوغان از مواضعش پایین بیاید، باز هم این دعوا آثار مخرب خود را بر روابط غرب با کشوری که پل میان اروپا و خاورمیانه است باقی خواهد گذارد. ترکیه؛ خانه یک پایگاه هوایی مهم آمریکااست و ۳.۵ میلیون پناهجوی سوری را هم در خود جای داده است.

یک دیپلمات برجسته غربی می گوید:’این دیپلماسی خشن ترامپ نسبت به ترکیه؛ آنکارا را به دامن روس ها خواهد انداخت.

اردوغان به سراغ متحدانی دیگر خواهد رفت و ائتلاف هایی ژئوپولیتیک تشکیل خواهد شد که غرب هرگز با آنها کنار نخواهد آمد’.

ایرنا