یک فرد در دوران بازنشستگی ممکن است با مشکلات زیادی رو‌به‌رو باشد. بخش مهمی از این مشکلات با افزایش دریافتی افراد بازنشسته به ویژه آنهایی که سالمند هستند، رفع می‌شود.

به گزارش ایلنا، به دنبال ارائه لایحه بودجه سال ۹۹ به مجلس، بازنشستگان به عنوان یکی از اقشار آسیب‌پذیر در ایران امیدواری‌هایی پیدا کردند. در این لایحه منابعی برای اجرای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در نظر گرفته شده بود. بند مربوط به همسان‌سازی در ادامه از طرف کمیسیون تلفیق چکش‌کاری شد و نهایتا اوضاع به گونه‌ای پیش رفت که این امید تقویت شد که بازنشستگان بعد سال‌ها بالاخره طعم همسان‌سازی را می‌چشند. با رد کلیات بودجه سال ۹۹ توسط مجلس، رفتن لایحه بودجه به مجمع تشخیص و بحران پایان سال به دلیل شیوع کرونا، اندکی کار به وقفه افتاد. بازنشستگان امیدوار بودند همسان‌سازی به سال ۹۸ برسد. با وجود این، همچنان افزایش حقوق بازنشستگان و مستمری‌بگیران اصلی‌ترین مطالبه این قشر است.

کم و کیف همسان‌سازی

همسان‌سازی مربوط به دیروز و امروز نیست، بلکه از سال‌ها پیش بازنشستگان به دنبال این هستند که این اتفاق بیفتد. واقعیت این است که بازنشستگان با فاصله گرفتن از زمان بازنشستگی دریافتی‌شان تطبیق هر چه کمتری با مخارج روز پیدا می‌کند. وضعیت به نحوی پیش رفته است که بازنشستگان که سال‌ها به امید داشتن دوران بازنشستگی مناسب پول خود را در صندوق تامین اجتماعی پس انداز کرده‌اند قدرت خرید کمتری پیدا می‌کنند. سال ۹۸ دریافتی اکثر بازنشستگان در ایران زیر دو میلیون تومان بود. شمار قابل توجهی از آنها حتی کمتر از حداقل دریافتی داشتند، چراکه سال‌های کمتری حق بیمه پرداخت کرده‌ بودند. در شرایطی که عنوان می‌شود سبد معاش بیشتر از شش میلیون تومان است و در حالی که سبد معاش رسمی را هم نزدیک پنج میلیون تومان تعیین کرده‌اند، زندگی با دریافتی بین یک تا دو میلیون تومان عجیب و چیزی شبیه شعبده‌بازی به نظر می‌رسد. بازنشستگان به حق می‌پرسند در شرایطی که برخی از هزینه‌های آنها مثل هزینه‌های بهداشت و درمان به مراتب بیشتر از سایرین است، چطور امکان دارد با این دریافتی ناچیز زندگی کنند؟

یک بازنشسته حتی در صورت داشتن دریافتی معمول یعنی بین یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا دو میلیون تومان یک سوم مخارجش هم تامین نمی‌شود. مسلم است که این فرد به مشکل برمی‌خورد و در پیری و زمان بازنشستگی مجبور به کار کردن است. اگر می‌بینیم فرد بازنشسته نگهبانی، فروشندگی، مسافرکشی و … را انجام می‌دهد برای این است که دریافتی ناچیزش کفاف زندگی او را نمی‌دهد

آنطور که از اظهارات درباره همسان‌سازی که از طرف نمایندگان بازنشستگان، نمایندگان مجلس و مسئولان بیان شده، مشخص است، قرار بود افزایش پایه‌ای حقوق اتفاق بیفتد و بر اساس فرمولی مشخص طبق به‌روزرسانی آخرین حقوق بازنشستگان، حقوق آنها همسان شود. در این بین بازنشستگانی که کمتر از حداقل حقوق دریافت می‌کنند نیاز به ترمیم حقوق دارند، به نحوی که حقوق آنها به حداقل برسد.

افزایش دریافتی مطالبه اصلی بازنشستگان

علی دهقان‌کیا رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران در گفتگو با ایلنا می‌گوید: ما سال‌هاست بحث همسان‌سازی حقوق بازنشستگان را دنبال می‌کنیم. مشخص است که این اتفاق منوط به حمایت‌های دولتی بود، اما اگر ما عنوان می‌کنیم که همسان‌سازی نیاز به حمایت دولتی دارد، منظورمان این نیست که دولت باید پولی را به بازنشستگان اختصاص دهد.

او ادامه می‌دهد: تغییر اساسنامه سازمان تامین اجتماعی مشکلاتی را به بار آورد و این سازمان را وابسته به دولت کرد. از طرف دیگر ما با مشکلی عدیده در زمینه تامین اجتماعی رو‌به‌رو هستیم. دولت بدهی زیادی به این سازمان دارد که عملا دست سازمان را بسته و آن را دچار مشکل کرده است. سازمان تامین اجتماعی به خودی خود مشکلی ندارد و می‌تواند از پس هزینه‌های خود برآید، به شرط اینکه دولت بدهی خود را پرداخت کند.

رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران با بیان اینکه مشخص بود که همسان‌سازی اجرا نمی‌شود مگر اینکه دولت بدهی خود را به تامین اجتماعی بدهد، عنوان می‌کند: بر این اساس منظور ما از حمایت دولتی این است که دولت بالاخره به تعهدات خود عمل کند و پول تامین اجتماعی را بدهد. پولی که در قالب همسان‌سازی قرار است به بازنشستگان برسد در واقع پول خود آنهاست.

او ادامه می‌دهد: به هر حال با رایزنی‌های انجام شده تصمیماتی اتخاذ شد و دولت تعهد کرد بخشی از بدهی خود را پرداخت کند تا همسان‌سازی کلید بخورد. البته در این بین دست اندازهایی ایجاد شد. کلیات لایحه بودجه رد شد و تصمیم‌گیری برای بودجه ۹۹ به مجمع تشخیص سپرده شد. ما امیدوار بودیم همسان‌سازی حقوق بازنشستگان قبل از پایان سال ۹۸ اتفاق بیفتد. این اتفاق می‌توانست باعث شود که همسان‌سازی با مقوله‌هایی مانند افزایش حقوق قاطی نشود. به هر حال همچنان مطالبه اصلی بازنشستگان افزایش دریافتی‌هاست.

دهقان‌کیا با بیان اینکه بازنشستگان ازجمله آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه هستند، می‌گوید: نیازی به بررسی‌های پیچیده نیست. ما با کنار هم قرار دادن دریافتی و مخارج بازنشستگان می‌توانیم بفهمیم آنها چه شرایطی دارند. حداقل سبد معاش برای تعیین حقوق سال ۹۹ چهار میلیون و ۹۰۰ هزار تومان تعیین شد. بر این اساس یک بازنشسته حتی در صورت داشتن دریافتی معمول یعنی بین یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا دو میلیون تومان یک سوم مخارجش هم تامین نمی‌شود. مسلم است که این فرد به مشکل برمی‌خورد و در پیری و زمان بازنشستگی مجبور به کار کردن است. اگر می‌بینیم فرد بازنشسته نگهبانی، فروشندگی، مسافرکشی و … را انجام می‌دهد برای این است که دریافتی ناچیزش کفاف زندگی او را نمی‌دهد.

او ادامه می‌دهد: حال در نظر بگیرید که ما با گروهی از بازنشستگان مواجه هستیم که دریافتی کمتر از حداقل دارند. برخی از بازنشستگان که تعدادشان هم کم نیست سال‌های کمتری حق بیمه پرداخت کرده‌اند. سال گذشته آنها در مواردی زیر یک میلیون تومان و حتی ۵۰۰ و ۶۰۰ هزار تومان دریافتی داشتند. با این مبلغ ناچیز چه کار می‌توان کرد و اگر فردی توان کار نداشته باشد چطور باید روزگار بگذراند؟

رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران عنوان می‌کند: بر این اساس ترمیم حقوق بازنشستگان نیز ازجمله مطالبات ماست. افرادی که دریافتی کمتر از حداقل دارند باید مستمری‌شان به حداقل برسد.

در شرایطی که عنوان می‌شود سبد معاش بیشتر از شش میلیون تومان است و در حالی که سبد معاش رسمی را هم نزدیک پنج میلیون تومان تعیین کرده‌اند، زندگی با دریافتی بین یک تا دو میلیون تومان عجیب و چیزی شبیه شعبده‌بازی به نظر می‌رسد. بازنشستگان به حق می‌پرسند در شرایطی که برخی از هزینه‌های آنها مثل هزینه‌های بهداشت و درمان به مراتب بیشتر از سایرین است، چطور امکان دارد با این دریافتی ناچیز زندگی کنند؟

او می‌گوید: فراموش نکنیم که بازنشستگی دورانی است که ویژگی‌های خودش را دارد. یک فرد بازنشسته اگر مخارجش بیشتر از افراد دیگر نباشد، کمتر از آنها نیست. لازم است معیشت این افراد را دریابیم و با اجرای درست طرح‌های همسان‌سازی و ترمیم حقوق زمینه زندگی با رفاه نسبی را برای بازنشستگان فراهم کنیم.

رفاه بازنشستگان

بازنشستگی مناسب یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی است. کشور‌هایی که در صدر فهرست کشور‌های با رفاه اجتماعی بالا قرار دارند، بازنشستگی مناسبی هم دارند، به این معنا که بیمه‌های پرداختی آتیه افراد را تضمین می‌کنند و آنها می‌توانند امیدوار باشند در دوران سالخوردگی مشکلات معیشتی ندارند. تضمین آتیه افراد موضوعی نیست که فقط سالمندان و بازنشستگان را درگیر کند، بلکه اگر شرایط بازنشستگی مساعد نباشد، این امر بر رضایتمندی افراد از زندگی در سنین مختلف تاثیر می‌گذارد. فردی که می‌داند بازنشستگی به معنای کاهش چشمگیر دریافتی اوست، تلاش می‌کند آتیه خود را نه با پرداخت حق بیمه که با موارد دیگر تضمین کند. این به معنای کار بیش از حد و گاه طاقت فرسا در دوران جوانی است. با انجام اصلاحاتی باید رفاه بازنشستگان را افزایش داد. موارد زیادی هست که بر رفاه افراد در سالمندی تاثیر می‌گذارد. سالمندان هزینه‌های جانبی زیادی از هزینه‌های درمان تا نیاز به تفریح و پر کردن اوقات فراغت دارند. در یک کلام افراد در بازنشستگی اگر دریافتی مناسبی نداشته باشند، روزگاری خوبی نخواهند داشت. در ایران به دلایل مختلف دریافتی بازنشستگان فاصله معناداری با مخارج آنها پیدا کرده است. افزایش درآمد افراد بازنشسته با ترمیم حقوق و همسان‌سازی راهی به سوی بهبود معیشت بازنشستگان است.