اعلامیه کمیته مرکزی حزب توده ایران به مناسبت هشتم مارس، روز جهانی زن

فرخنده باد هشتم مارس، روز گرامیداشتِ مبارزۀ تاریخی و قهرمانانهٔ زنان جهان برای رهایی از ستم جنسیتی، و برای برابری حقوق و دستیابی به دنیایی رها از خشونت و اندیشه‌های قرون وسطایی بر ضد زنان!

کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران فرا رسیدن هفدهم اسفند (هشتم مارس)، روز جهانی زن، را به همهٔ زنان ایران و جهان، و به همۀ رزمندگان و فعالان جنبش زنان که در راه دگرگون کردن روابط زن‌ستیز جامعهٔ کهنه و ایجاد نظام نوینی عاری از ستم طبقاتی و مبتنی بر برابری حقوق زن و مرد و عدالت اجتماعی تلاش می کنند، شادباش می‌گوید.

این مبارزۀ تاریخ‌ساز که سیمای جهان ما را دگرگون کرده و می‌کند، بخش جدایی‌ناپذیری از مبارزۀ همۀ نیروهای ترقی‌خواه، پیشرو، و آزادی‌خواه جهان است که در سدۀ اخیر با اُفت‌وخیزهای بی‌شمار توانسته است سدهای بزرگی را از سر راه پیشرفت جامعهٔ بشری بردارد، و ادامۀ آن نیازی است اساسی برای دستیابی به ”دنیایی دیگر“  رها از زنجیرهای استثمار، نابرابری، و ستم جنسیتی – طبقاتی.

دربارۀ تاریخچه و چگونگی پیدایی روز جهانی زن، مطالب بسیاری نوشته شده است و در اینجا فقط کافی است اشاره کنیم که نام‌گذاری هشتم مارس به‌ عنوان روز جهانی زن و سپس گرامیداشت سالانهٔ این روز، با تصمیم دوّمین کنفرانس بین‌المللی سوسیالیست‌ها در سال ۱۹۱۰در دانمارک، و به پیشنهاد کلارا زتکین، کمونیست نامدار آلمانی، عملی شد. نام‌گذاری هشتم مارس به عنوان روز جهانی زن به پاس گرامیداشت خاطرهٔ زنان کارگر قهرمان کارگاه‌های پارچه‌بافی و لباس‌دوزی نیویورک بود که به دلیل دست زدن به اعتصاب و پایداری‌ بر خواست‌هایشان برای افزایش دستمزد، کاهش ساعت کار، و بهبود شرایط بسیار نامناسب کار، در روز مارس ۱۸۷۵‌ با گلوله‌های پلیس آمریکا به خاک و خون کشیده شده بودند. افزون بر این در قطعنامه کنفرانس به این نکته مهم نیز اشاره شد که تعیین هشت مارس به عنوان روز زنان همچنین باید در راستای تبلیغ برای حق رای زنان مساعدت کند.

زنان مبارز و آگاه میهن!

۲۲ بهمن امسال مصادف بود با چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب بهمن ۱۳۵۷ ‌که زنان در به پیروزی رساندن آن نقش مهمی ایفا کردند. چهل سال پس از پیروزی انقلاب، و حاکم شدن رژیم ولایت فقیه و اندیشه‌های پوسیده، ضدمردمی، و به‌خصوص زن‌ستیز آن، حقوق زنان میهن ما به شکلی بسیار خشن و علنی پایمال شده  است. رژیم حاکم تلاش کرده است که افزون بر تحمیلِ قوانین قرون وسطایی، فرهنگی به‌شدت عقب‌مانده و ضد حقوق زنان را بر کشور ما تحمیل کند. امّا این تلاش‌های ارتجاعیِ رژیم همواره با مقاومت دلیرانه و تحسین‌برانگیز زنان میهن ما و هواداران حقوق زنان روبرو بوده است، و به‌رغم سرکوب و به بند کشیدن فعالان جنبش زنان، این مبارزه همچنان ادامه دارد. از جمله نمادهای این مبارزه، ادامۀ برگزاری روز جهانی زن در ایران است.

از نخستین تلاش‌ها برای بزرگداشت روز جهانی زن در روز ۱۷ اسفند ۱۳۰۱، یعنی ۹۶ سال پیش، که در مراسمی به ابتکار زنان پیشرو میهنمان در شهر رشت برگزار شد، تا امروز جنبش زنان راه درازی پیموده است.

پیکار زنان پیشرو ‌به‌ویژه با تأسیس حزب تودۀ ایران در مهر ۱۳۲۰ اوج وقوّت تازه‌ای یافت. نقش برجستۀ زنان توده‌ای در بردن آگاهی به درون جامعۀ به‌شدّت عقب‌ماندۀ ایران آن روزها، و مبارزه برای تحقق حقوق اوّلیه‌ای همچون حق رأی، اثری ژرف و ماندگار در دگرگون کردن سیمای جامعۀ واپس‌مانده آن زمان و در روند تحقق پیشرفت اجتماعی در ایران داشته است.

تاریخ معاصر میهنمان پُر است از پیکارهای ستایش‌برانگیز زنان در مقطع‌های تعیین‌کننده‌ای همچون انقلاب مشروطیت، جنبش تنباکو، جنبش ملّی شدن صنعت نفت، مبارزه بر ضد رژیم دیکتاتوری شاه، تلاش در راه دستیابی به صلح و پایان دادن به جنگ هشت سالهٔ ایران و عراق، شرکت و نقش تعیین کننده داشتن در انتخابات ریاست‌جمهوری خرداد ۱۳۷۶ و پیروزی اصلاح طلبان،‌ و شرکت وسیع در اعتراض‌های میلیونی توده‌ها بر ضد کودتای انتخاباتی خرداد ۱۳۸۸. و این پیکار حق‌طلبانه در چند سال گذشته نیز در عرصه‌های متفاوت ادامه داشته است.

تلاش‌های رژیم ولایی حاکم و نهادهای امنیتی آن برای سرکوب و خاموش کردن آتش مبارزۀ زنان در میهن ما در چهار دهۀ گذشته، همواره با مقاومت قهرمانانه و مبتکرانۀ زنان رو‌برو بوده است، و خواهد بود. پیکار حماسی زندانیان سیاسی زن که تا امروز همچنان ادامه دارد، و جان باختن شماری از این مبارزان در راه آرمان‌هایشان، از جمله شهادت رفیق قهرمان فاطمهٔ مدرسی (سیمین فردین)، عضو مشاور کمیتۀ مرکزی حزب، که در فروردین ۱۳۶۸ در زندان‌های جمهوری اسلامی به جوخۀ اعدام سپرده شد، نشانۀ عزم استوار زنان ایران در پیکار با استبداد حاکم است.

واقعیت این است که از همان نخستین سال پس از پیروزی انقلاب، نیروهای واپسگرا تهاجمی گسترده به حقوق زنان در عرصه‌های گوناگون را آغاز کردند  و از جمله تبعیض‌های آشکار در قوانین مدنی و جنایی، حجاب اجباری، و دیگر محدودیت‌های حقوق اجتماعی زنان از سوی مرتجعان حاکم بر جامعه تحمیل شد و چندی نگذشت که تبعیض جنسیتی به تمام قوانین قضایی کشور سرایت پیدا کرد و نهادینه شد. جمهوری‌اسلامی ایران در چشم جهانیان کارنامه‌یی سیاه از زن‌ستیزی دارد. گزارش مقدماتی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در اسفند ۱۳۹۶‌ در ژنو‌ دربارهٔ وضعیت حقوق بشر در ایران، ضمن ابراز نگرانی از ادامهٔ سرکوب آزادی‌‌های مدنی، تهدید و سرکوب روزنامه‌نگاران و معترضان به رژیم، و نیز سرکوب حقوق اقلیت‌های ملی و مذهبی، خواستار لغو قوانین تبعیض‌آمیز درمورد زنان از جمله در عرصهٔ اشتغال، ازدواج، و طلاق شد. بان کی‌مون،‌ دبیرکل پیشین سازمان ملل متحد نیز در ماه مهر ۱۳۹۴ ضمن محکوم کردن قوانین و مقرراتی که به اِعمال تبعیض جنسیتی درمورد زنان و افزایش میزان ارتکاب خشونت بر ضد زنان در ایران منجر می‌شود، شماری از قوانین زن‌ستیزانهٔ رژیم ولایت فقیه را این‌گونه برشمرده بود: مفاد قانون مجازات اسلامی در مورد شهادت زنان و میزان دیهٔ زنان، مفاد قانون مدنی درخصوص جواز ازدواج دختران سیزده سال، و قانون حمایت از خانواده که ازدواج موقت و ازدواج مجدد را جایز دانسته است. در ابراز نگرانی دبیرکل سازمان ملل متحد همچنین به لایحهٔ فرزندخواندگی اشاره شده است که به موجب آن، ازدواج مرد با دخترخواندهٔ خود جایز دانسته شده است. بان کی‌مون این امر را نقض حقوق کودکان و نقض تعهد دولت ایران به پیمان حقوق کودک اعلام کرده بود.

زنان مبارز!

جنبش زنان میهن ما در چهار دهۀ گذشته با فراز و نشیب‌های زیادی روبرو بوده است. در دهۀ ۱۳۷۰، به خاطر برخی گشایش‌های محدود در امکان فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی، جنبش زنان توانست رشد یابد و جایگاه مهمی را در مبارزهٔ اجتماعی بر ضد ارتجاع و حاکمیت رژیم ولایت فقیه به خود اختصاص دهد. این رشد چشمگیر با برگماری محمود احمدی‌نژاد به ریاست‌جمهوری در سال ۱۳۸۴ و با تشدید جوّ اختناق و فشار و دستگیری فعالان جنبش زنان، با دشواری‌های زیادی روبرو شد. با وجود این دشواری‌ها، زنان مبارز میهن ما توانستند نقش مؤثری را در اعتراض‌های میلیونی مردم به کودتای انتخاباتی ولی فقیه – سپاه در سال ۱۳۸۸ ایفا کنند.

شرکت فعال زنان در حرکت‌های اعتراضی تهران و دیگر شهرهای ایران، نیروهای امنیتی و ارتجاع حاکم را نسبت به نقش و توان جنبش زنان نگران کرد. در پی سرکوبِ خشن و خونین جنبش اعتراضی سال ۸۸‌ و دستگیری شمار زیادی از فعالان جنبش زنان ‌که شماری از آنان هنوز هم در زندان‌اند، جنبش و ادامۀ آن با دشواری‌هایی جدّی روبرو شد.

در دو سال اخیر، بار دیگر جرقه‌های امیدبخشی از مبارزۀ زنان در عرصه‌های گوناگون به چشم می‌خورد که نوید دهندۀ سر برآوردن مجدد مبارزۀ نیمی از جامعهٔ ما بر ضد رژیم ارتجاعی و زن‌ستیز ولایت فقیه است. سال ۱۳۹۶، سال حرکت‌های خیابانی مردم و زنان بود. اعتراض‌های گسترده در بیش از ۸۰ شهر کشور که در آن صدها هزار تن از شهروندان شرکت داشتند، بار دیگر عرصه‌ای بود که در آن حضور زنان کشور در اعتراض به فقر و محرومیت شدید و فساد دستگاه‌های رژیم حاکم به‌خوبی مشهود بود. از استقبال گسترده از فراخوان برای تجمع روز جهانی زن در اسفند ۹۶، در تهران گرفته، که با یورش وحشیانهٔ گزمگان رژیم روبرو شد، تا زنان و دخترانی که با بر سر چوب زدن روسری‌هایشان اعتراض خود را به حجاب اجباری اعلام کردند و به دختران خیابان انقلاب معروف شدند،‌ نشانه هایی از سر گیری حرکت‌های اعتراضی زنان میهن بر ضد رژیم ولایت فقیه بود.

در دو سال اخیر، همچنین شاهد شرکت گستردهٔ زنان کارگر و زحمتکش در اعتراض‌های مردمی بر ضد سیاست‌های خانمان‌برانداز اقتصادی-نولیبرالی رژیم بوده‌ایم. شرکت گستردهٔ زنان در اعتراض‌ها و تحصن‌های فرهنگیان، در اعتراض‌های دانشجویی‌، در حرکت‌های همبستگی با کارگران اعتصابی در نیشکر هفت‌تپه و فولاد اهواز، و همچنین شرکت آنها در اعتراض های گستردهٔ بازنشستگان کشور و مال‌باختگان،‌ از جمله نمونه‌های روشن حضور فعال زنان در مبارزهٔ ضد استبدادی کنونی در میهن ماست.

زنان آگاه و مبارز، هم‌میهنان گرامی!

میهن ما با شرایط حساس و دشواری روبروست. سیاست‌های ویرانگر و ضدمردمی اقتصادی-اجتماعی رژیم ولایت فقیه،‌ در مجموع جامعه را به آستانهٔ انفجار اجتماعی بزرگی کشانده است که پیامدهای آن می‌تواند بسیار فاجعه‌بار باشد. فقر و محرومیت شدید اقتصادی که ده‌ها میلیون ایرانی را به زندگی در زیر خط فقر محکوم کرده است، فساد و ظلم دستگاه‌های حکومتی، و تورّم و گرانی افسارگسیخته، زندگی مردم در زیر حاکمیت رژیم ولایی را به تلاش برای بقا در زندانی بزرگ تبدیل کرده است. حزب ما بر این باور است که آیندهٔ میهن باید به دست مردم ما و نیروهای ملی و آزادی‌خواه کشور رقم بخورد. مخالفت و مبارزه با دخالت‌های خطرناک و ویرانگر خارجی، از جمله از سوی دولت نژادپرست ترامپ و نیروهای ارتجاعی منطقه همچون عربستان سعودی و اسرائیل، و افشای نیروهای ایرانی وابسته و کارگزار آنها و مبارزه با این نیروها، بخشی از پیکار مهمی است که به گمان ما هدفش باید طرد رژیم ولایت فقیه و استقرار حاکمیتی مبتنی بر ارادهٔ مردم و جدایی دین از حاکمیت باشد. مبارزۀ زنان، در پیوند تنگاتنگ با حرکت‌های اعتراضی رشد یابندهٔ کارگران و فرهنگیان دیگر زحمتکشان کشور و پیکار جوانان و دانشجویان، می‌تواند راهگشای حرکت میهن ما به سمت رهایی از بندهای رژیم دیکتاتوری باشد.

کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران، روز جهانی زن را به همۀ زنان میهن و به‌ویژه رزمندگان راه حقوق زنان صمیمانه شادباش می‌گوید. حزب ما بار دیگر بر این اعتقاد خود تأکید می‌ورزد که آزادی هر جامعه درگرو آزادی زنان آن جامعه است، و از این روی، حمایت از پیکار زنان و شرکت فعال در مبارزه و تلاش برحق زنان در راه دست یافتن به خواست‌های برابری‌خواهانه، لغو هرنوع ستم جنسیتی، و آزادی همه زندانیان سیاسی زن و دیگر زندانیان سیاسی-عقیدتی وظیفهٔ اساسی و انقلابی هر مبارز آزادی‌خواه است.

جنبش زنان ایران، به‌رغم همهٔ سرکوب‌ها و همهٔ تلاش‌های مرتجعان حاکم، همچنان در پیکار خود پیگیر است و خواهد بود، و دیر نیست آن روزی که راه برای تحقق حقوق برحق زنان میهن ما و استقرار آزادی و عدالت اجتماعی گشوده شود. مبارزهٔ مشترک و سازمان‌یافتهٔ همهٔ گردان‌های اجتماعی و نیروهای مدافع آزادی گامی اساسی در راه پیشبُرد این مهم تاریخی است.

درود آتشین به مبارزات درخشان و قهرمانهٔ زنان میهن بر ضد ارتجاع و برای رفع ستم جنسیتی-طبقاتی!

درود به زندانیان زن مبارزی که در زندان‌های قرون وسطایی رژیم به پیکار دلیرانهٔ خود ادامه می‌دهند!

پیروز باد مبارزۀ زنان ایران و جهان برای برابری حقوق و پایان ستم جنسیتی!

نامۀ مردم، شمارۀ ۱۰۷۲، ۱۳ اسفند ماه ۱۳۹۷

کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران

۱۲ اسفندماه ۱۳۹۷