موسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم امروز یکشنبه، گزارش داد، انتقال سلاح به خاورمیانه در پنج سال گذشته رشد ۸۷ درصدی نشان می‌دهد و بیش از یک‌سوم این تجارت جهانی را شامل می‌شود.

بررسی سالانه این اندیشکده دفاعی موسوم به اس‌آی‌پی‌آرآی نشان می‌دهد، عربستان سعودی بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ به بزرگترین واردکننده تسلیحات جهان تبدیل شده و رشد ۱۹۲ درصدی در مقایسه با پنج سال گذشته نشان می‌دهد.

مصر، الجزایر، امارات و عراق هم ۱۰ صدرنشین لیست خریداران تسلیحاتی در جهان هستند. پیتر وزمن، از محققان انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم به میدل ایست آی گفت، این بررسی نشان می‌دهد چگونه آمریکا و کشورهای اروپایی جت، جیپ و سایر ادوات نظامی مورد استفاده در جنگ‌های جنجالی در یمن و دیگر کشورها را به فروش می‌رساند.

این محقق افزود: بازار تسلیحات آمریکا، انگلیس و فرانسه در منطقه خاورمیانه که درگیری‌ها و تنش‌ها در آنجا به شدت بالاست، داغ است. روسیه، فرانسه و آلمان هم در پنج سال گذشته به شدت فروش تسلیحاتشان را به مصر افزایش داده‌اند.

رشد واردات تسلیحات به منطقه خاورمیانه خصوصا برای جایگزین کردن آن تجهیزات و مهمات نظامی است که در یمن، سوریه، عراق و لیبی مستقر و نابود شد. این مساله همچنین از تنش‌ها و یک رقابت تسلیحاتی منطقه‌ای ناشی می‌شود.

براساس گزارش ۱۲ صفحه‌ای موسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم امارات، عربستان، اسرائیل برای یک درگیری بالقوه با ایران آماده می‌شوند. همچنین از سال ۲۰۱۷ امارات، عربستان و دیگر کشورها با قطر وارد مناقشه‌ای شده‌اند که گهگاه به نظر می‌رسد پتانسیل تبدیل شدن به خشونت را دارد.

عربستان بین سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ تعداد ۹۴ جنگنده مسلح به موشک‌های کروز و دیگر تسلیحات هدفمند از آمریکا و انگلیس تحویل گرفته است. آل سعود در پنج سال آتی هم ۹۸ جنگنده، ۸۳ تانک و سامانه‌های دفاع موشکی دیگر از آمریکا، ۷۳۷ خودرو زرهی از کانادا، پنج ناوشکن از اسپانیا و موشک‌های بالستیک کوتاه برد از اوکراین تحویل می‌گیرد.

براساس گزارش مذکور، امارات هم بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ سامانه‌های دفاع موشکی، موشک‌های بالستیک کوتاه برد و حدود ۱۷۰۰ نفربر زرهی از آمریکا و همچنین سه ناوچه‌ سبک از فرانسه دریافت کرده است.

واردات قطر طی این دوره ۲۲۵ درصد رشد نشان می‌دهد که شامل تانک‌های آلمانی، هواپیمای جنگی فرانسوی و موشک‌های بالستیک کوتاه‌ برد چینی می‌شود. قطر همچنین قصد دارد ۹۳ جنگنده از آمریکا، فرانسه و انگلیس و چهار ناوشکن از ایتالیا دریافت کند.

آمریکا در صدر فروشندگان سلاح

آمریکا جایگاه خودش را به عنوان بزرگترین فروشنده سلاح در جهان حفظ کرده است. صادرات واشنگتن در پنج سال گذشته ۲۹ درصد رشد نشان می‌دهد و بیش از نیمی از محموله‌های آن (۵۲ درصد) به دست مشتریانی در خاورمیانه می‌رسند.

فروش تسلیحات انگلیس در همین بازه زمانی ۵.۹ درصد رشد نشان می‌دهد. در مجموع ۵۹ درصد از تسلیحات انگلیس به سمت خاورمیانه ارسال شده است و اکثر محموله‌های جنگنده به مقصد عربستان و عمان بوده است.

پاتریک ویلکن، کارشناس کنترل تسلیحات در عفو بین‌الملل معتقد است، مسلح کردن دولت‌ها در خاورمیانه به صورت روزافزون به مساله‌ای جنجالی در غرب تبدیل می‌شود. او به مواردی اشاره کرد که در آن فروش قابل توجه است، مانند مسلح کردن دوباره ارتش عراق پس از آنکه بسیاری از تجهیزات و مهماتش در سال ۲۰۱۴ به دست داعش افتاد.

این کارشناس همچنین تاکید کرد، در بیشتر مواقع تسلیحات غربی در نهایت برای سوء استفاده حقوق بشری مورد استفاده قرار می‌گیرد که نمونه آن سرکوب معترضان در مصر، اشغالگری اسرائیل در اراضی فلسطینیان و جنگ تحت امر سعودی‌ها در یمن است. او از ریاکاری دولت های غربی و ادامه فروش تسلیحات به رهبران خودکامه‌ای که مرتکب سوء رفتار یا نقض حقوق مردمانشان می‌شوند، اشاره کرد.

یافته‌های جالب

گزارش موسسه بین‌المللی صلح استکهلم همچنین یافته‌های جالب‌ توجه دیگری هم داشت.

ترکیه در پنج سال گذشته صادرات خودروهای زرهی، موشک‌ها و دیگر ادوات نظامی را تا ۱۷۰ درصد افزایش داده است و به چهاردهمین صادرکننده برتر تسلیحات و دومین صادرکننده بزرگ در خاورمیانه بعد از اسرائیل تبدیل شد.

عربستان و امارات جزو سه واردکننده اصلی تسلیحات از ترکیه در پنج سال گذشته بودند. پیتر وزمن، از محققان انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم می‌گوید، تداوم فروش تسلیحات از ترکیه ممکن است یکی از راه‌های ریاض و ابوظبی برای حفظ روابط با آنکارا، به رغم مناقشات پیش آمده درباره قتل جمال خاشقجی، باشد.

همچنین الجزایر در پنج سال گذشته واردات تسلیحات خودش را تا ۵۵ درصد افزایش داد و خریدار تسلیحاتی از روسیه، چین، آلمان و دیگر کشورها شد. این مساله موجب شد تا الجزایر به پنجمین واردکننده بزرگ تسلیحات در جهان تبدیل شود و این در حالی است که این کشور یک اقتصاد ۱۶۸ میلیارد دلاری است.

این کارشناس موسسه صلح استکهلم تاکید کرد، الجزایر برای کسب وجهه نظامی، مقابله با شبه‌نظامیانی از کشورهای لیبی و به دلیل رقابت دیرینه‌ خودش با مراکش سلاح می‌خرد.

تسنیم