در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ سیاستمداران برجسته جهان همگی به شکست جهان تک‌قطبی بر اساس «قدرت مطلق آمریکا» اعتراف و تأکید کردند واقعیات کنونی جهان نیازمند تغییرات اساسی در برخوردهاست.

سایت خبری ــ تحلیلی «لنتا.رو » روسیه در تحلیلی نوشته است: کنفرانس امنیتی مونیخ که هر سال بانفوذترین سیاستمداران جهانی را در نشست گردهم جمع می‌کند، در سال جاری از یک جنبه بسیار خاص و مورد توجه قرار داشت: حتی خود برگزارکنندگان آن اعتراف کردند که نظم جهانی کنونی نیازمند تغییر است؛ غرب در تناقضات مختلف فرو رفته و واقعیات موجود جهان به تغییر اساسی در برخورد نیازمند است. سیاستمداران سنگین‌وزن جهانی تلاش کردند تا واقعیات جهان اطراف خود را بهتر درک کنند و قوانین تازه‌ای برای بازی ایجاد کنند.

“ولفگانگ ایشینگر” رئیس کنفرانس مونیخ قبل از آغاز این نشست در مصاحبه‌ای گفته بود: «متأسفانه آمریکا دیگر نقش نمادین رهبری سیاسی و اخلاقی برای جهان غرب را از دست داده است. روی کار آمدن دونالد ترامپ به‌منزله پایان غرب با رهبری آمریکاست و اکنون وظیفه اروپا آن است که این شکست را جبران کند».

به‌گفته این دیپلمات آلمانی، وی در طول ۴۰ سال تجربه خود در عرصه سیاسی، تاکنون بی‌ثباتی در جهان را تا این اندازه ندیده بود. وی توضیح داد: «تا به امروز سیاست خارجی و حل و فصل مسائل امنیتی نسبتاً قابل پیش‌بینی بوده و قواعد مشخصی برای آنها وجود داشت، ولی اکنون ما با اوضاع کاملاً غیرقابل پیش‌بینی متعددی روبه‌رو هستیم و اوضاع جهانی به‌طور منحصر به فردی خطرناک شده است».

سازمان‌دهندگان کنفرانس مونیخ برای آغاز به کار این نشست گزارش ۹۰صفحه‌ای تهیه کرده بودند که در آن به بحرانهای عمیق نظم جهانی و جهان دموکراتیک اشاره شده و جزییات تمایلات منفی که در جهان امروز دیده می‌شود به‌طور مفصل تشریح شده بود.

بر اساس اعتراف این گزارش، مشکلات اصلی این است که ضعف غرب در این زمان بیش از هر وقت دیگر نیاز به قدرت و وحدت نظر وجود دارد، زمانی که سیاستمداران اروپایی در جدال با یکدیگر و با دولت دونالد ترامپ هستند، کشورهای عضو اتحادیه اروپا در داخل با مشکل ادامه حملات تروریستی مواجه بوده، جناحهای پوپولیست راستگرا در حال بانفوذتر شدن و دولتهای مستبد از قدرت بیشتری برخوردار می‌شوند و نتیجه این اوضاع آن می‌شود که در شرایط ناآرام کنونی هیچ‌کس نمی‌تواند سیاست قاطعی را اجرا و از ارزشهای مرسوم غربی دفاع کند، این در حالی است که اوضاع به‌سرعت در حال تغییر است و به‌دلیل وجود «اخبار جعلی» ارتباط مردم با واقعیات در حال قطع شدن است.

نظم کنونی جهانی دیگر قابل کارآمد نیست

قابل توجه است که تازه در سال ۲۰۱۷ سازمان دهندگان کنفرانس مونیخ به این نتیجه رسیده‌اند که لازم است تا آنچه را سالها به آن اعتقاد داشتند، دور بریزند. در حالی که “ولادیمیر پوتین” رئیس جمهوری روسیه ۱۰ سال قبل در همین صحن بود که «سخنرانی معروف مونیخ» خود را ایراد کرد و گفت: «برای جهان امروز دیگر مدل تک‌قطبی قابل قبول نبوده و حتی غیرممکن است».

در غرب این سخنان پوتین را اعلام جنگ سرد جدید نامیده بودند، در حالی که به‌اعتراف خود سیاستمداران غربی، در طول این سالها رئیس جمهوری روسیه بیش از خود رهبران غربی برای جلوگیری از جنگ سرد مجدد تلاش کرد، ولی با گذشت ده سال از آن زمان، اکنون مشخص شد که پوتین حق داشته و «دوره نظم جهانی تک‌قطبی»، یعنی برتری مطلق آمریکا در عرصه بین المللی، دیگر به تاریخ سپرده شده است.

روسیه توانست ثابت کند که می‌توان سیاست مستقل و بر اساس منافع خود را به اجرا گذاشت. اکنون کشورهای عضو اتحادیه اروپا در بحران عمیقی قرار گرفته‌اند و در آمریکا فردی به قدرت رسیده است که فکر می‌کند حل و فصل مشکلات داخلی به‌مراتب مهمتر از آن است که مدل دموکراسی آمریکایی در جهان توسعه پیدا کند.

تلاش برای نجات روابط ازهم‌گسیخته

به نظر می‌رسد که سیاستمداران غربی پیش‌بینیهای غم‌انگیز سازمان‌دهندگان کنفرانس مونیخ را بسیار جدی گرفتند. “جیمز متیس” وزیر دفاع و “مایک پنس” معاون جدید رئیس جمهوری آمریکا سعی کردند تا به مقامات اروپایی اطمینان بدهند. سخنرانی پنس در این کنفرانس، یکی از جالب‌ترین سخنرانیها بود. او تأکید کرد که آمریکا پشت شرکای خود در ناتو ایستاده و آمریکا و اروپا سالهای سال است که با همکاریهای امنیتی به هم وابسته شده‌اند و یادآور شد که ایالات متحده دقیقاً مانند صد سال قبل در خط اول جبهه جنگ ایستاده است.

متیس هم به‌نوبه خویش به اروپایی‌ها اطمینان داد که ناتو آنها را رها نکرده، ولی کشورهای اروپایی هم باید هزینه بیشتری برای امنیت خویش بپردازند.

هیچ‌کس هم پنهان نکرد که چرا غرب باید هزینه بیشتری برای تقویت ارتش بپردازد و چه‌کسی آرامش خواب آنها را از بین برده است. تمام این نگرانیها به‌خاطر روسیه است.

رئیس پنتاگون یک روز قبل از عزیمت به مونیخ گفته بود که همکاری نظامی آمریکا با روسیه غیرممکن است و “مایکل فلون” وزیر دفاع انگلیس هم «تجاوزات نظامی روسیه، تبلیغات ضداطلاعاتی، حمله به دموکراسی و دخالت در انتخابات دیگر کشورها» را سیاست موفقیت آمیز مسکو ارزیابی کرده بود.

“ینس استولتنبرگ” دبیرکل ناتو هم با وجود دیدار و مذاکره با “سرگئی لاوروف” وزیر امور خارجه روسیه، در پایان به خبرنگاران گفت: «روسیه و پیمان ناتو درک متفاوتی از دلایل و عواقب بحران در اوکراین دارند».

این در حالی است که به‌عقیده “فئودور لوکیانوف” مدیر برنامه‌ای باشگاه «والدای»، این لفاظی‌های تند و شدیداللحن به‌معنای آن نیست که اردوگاه غرب با یکدیگر متحد هستند. وی در گفتگو با خبرنگار «لنتا.رو» گفت: «آمریکا خواستار آن است که تا جای ممکن سهم اروپا در تأمین مالی ناتو افزایش پیدا کند. کشورهای اروپایی با این مسئله مشکلی ندارند، ولی تلاش می‌کنند تا زمان بیشتری برای این کار خریداری کرده و همچنین تا جای ممکن از میزان این سهمیه بکاهند. این رویارویی بین آمریکا و اروپا همچنان بدون راه حل مشخصی ادامه دارد».

نکته دومی که این کارشناس برجسته به آن اشاره کرده، «شکاف میان کشورهای اروپایی» است. وی می‌گوید، بحثها پیرامون ضرورت استقلال کشورهای عضو اتحادیه اروپا همیشه مطرح بوده، ولی اکنون این ضرورت بیش از اندازه قوت گرفته است، و در این راستا تلاش برای تقویت «همبستگی» از جمله در روابطه با روسیه، دیگر مانند گذشته نبوده و دچار «تزلزل» شده است. در جایی که یکی از آنها، تهدید احساس می‌کند، دیگری امکانات می‌بیند.

در این بین بر اساس سخنان “وان لی” وزیر امور خارجه چین در کنفرانس مونیخ، دقیقاً این روابط روسیه و چین است که بدون تأثیرگرفتن از شرایط خارجی، پایه و اساس ثبات بین المللی قرار گرفته است و به‌خلاف آنچه در غرب دیده می‌شود، مقامات مسکو و پکن، نه‌تنها از یکدیگر دور نشده‌اند، بلکه تقویت روابط دوجانبه را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

تسنیم،