پس از چهار سال سیاست‌های بی‌رحمانه در قبال چین، روز جمعه کمپین ضد چینی دونالد ترامپ با اعمال محدودیت‌های جدید برای دانلود نرم‌افزار «وی‌چت»، برنامه پیام‌رسان و پرداخت محبوب چینی، و برنامه اشتراک‌گذاری «تیک‌تاک» وارد فاز تازه‌ای شد. با این حال، به نظر می‌رسد آخرین کارت بازی را تاکنون چینی‌ها رو کرده‌اند.

به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از بلومبرگ، صاحب‌نظران معتقدند در هر تقابلی که میان غول‌های اقتصادی دنیا شکل گرفت، چین پیشتاز بوده است. به عبارتی در تمام جنبه‌هایی جنگ‌تجاری که دونالد ترامپ از زمان روی‌ کار آمدنش علیه چین به راه انداخت، بازنده شد.

برای مثال، تراز حساب جاری دو کشور را در نظر بگیرید، از اصلی‌ترین بهانه‌های ترامپ برای آغاز جنگ‌تجاری علیه چین، به گزارش «بلومبرگ» از آغاز ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ مازاد حساب جاری چین در برابر آمریکا با افزایش بیش از ۲۵ درصدی از ۳۰۰ میلیارد دلار فراتر رفته است. این در حالی است که چین حتی در نزدیکی‌های قول خود برای خرید محصولات تولید آمریکا که در فاز اول توافق تجاری متعهد شد، قرار ندارد، توافقی که قرار بود تسکینی برای تنش‌های تجاری میان غول‌های اقتصادی دنیا باشد.

رشد قدرتمند تولید ناخالص‌داخلی چین نمونه‌ای دیگر است که از زمان شیوع بیماری کرونا به لطف بسته‌های حمایتی مالی دولت رکوردهای غیرمنتظره‌ای را به ثبت می‌رساند. بر اساس آماری که جیم مک‌کورمیک در تارنمای «نت‌وست مارکتس» منتشر کرده، از میان ۴۸ کشور، چین تنها اقتصادی است که تولید‌ناخالص‌داخلی آن در فصل دوم امسال نسبت به دوره مشابه ۲۰۱۹ افزایش یافت. در آمریکا که اما تاکنون بدترین عملکرد مقابله با بیماری کرونا را در سطح جهانی داشته است، اقتصاد در فصل دوم حدود ۵/ ۹‌درصد کوچک‌تر شد، مقداری که با تبدیل آن به نرخ سالانه به رشد اقتصادی منفی ۳۳ درصد نزدیک می‌شود، شدیدترین کاهش اقتصادی حداقل از دهه ۱۹۴۰‌میلادی است.

در کنار این عوامل ارزش یوآن چین نیز در حال اوج گرفتن است، پولی که برای هشت هفته متوالی روندی افزایشی دارد. این اتفاق باعث سرازیر شدن اوراق قرضه جهانی به اقتصاد این کشور شده است. در طرف مقابل اما روزافزون ارزش دلار آمریکا کاهش می‌یابد.

ورای این معیارهای اصلی، روندهای صنعتی عمیقی نیز وجود دارد که باز هم کف آن به نفع چین سنگینی می‌کند. در ویرانی‌های پس از شوک‌های «کووید-۱۹»، این روندها باعث شدند سهم چین از بازارهای جهانی رشدی چشمگیر یابد. بر این اساس، چینی‌ها روزافزون ماشین‌آلات پیچیده‌ای را به کشورهای جهانی صادر می‌کنند که پیشتر بازارهای آنها در قبضه آلمانی‌ها بود. اولریخ‌آکرمن، رئیس بخش تجارت خارجی در «انجمن صنعت مهندسی آلمان» در این رابطه می‌گوید: «به نظر می‌رسید تنها زمانی بود که شرکت‌های چینی به جایگاه نخست جهانی برسند.»

با بالا گرفتن تنش‌های تجاری میان غول‌های اقتصادی دنیا، و محدودیت‌هایی که دولت ترامپ بر دانلود نرم‌افزارهای چینی اعمال کرد، روز یکشنبه پکن نیز فهرستی سیاه از شرکت‌های آمریکایی منتشر کرد که بنا بر ادعایشان برای امنیت ملی چین تهدید و بر ضد منافع کسب‌وکارهای این کشور هستند. به گزارش «نیویورک تایمز»، به نظر می‌رسد هدف از انتشار این فهرست سیاه که جزئیات چندانی در آن نیامده و تنها نام شرکت‌های آمریکایی در آن آورده شده، تلافی چین علیه تصمیم دولت ترامپ در اعمال محدودیت بر دانلود برنامه‌های «وی‌چت» و «تیک‌تاک» باشد.

بالا گرفتن تنش‌های میان واشنگتن و پکن در ماه‌های اخیر، گرداب فروبرنده روابط اقتصادی و سیاسی دو طرف را سرعت بخشیده است. تقابل دو کشور علاوه بر دو حوزه تجارت و فناوری، سایر حوزه‌ها شامل موضوعات مربوط به تایوان و هنگ‌کنگ را در برگرفته است. در همین رابطه ارتش جمهوری خلق چین روز یکشنبه ۱۹ جنگنده به تنگه تایوان فرستاد.  علاوه بر ایجاد محدودیت برای برنامه‌های وی‌چت و تیک‌تاک، دولت ترامپ همچنین خرید شرکت‌های چینی از محصولات تولید آمریکا را با مشکل مواجه ساخته است. در این رابطه سال گذشته وزارت بازرگانی این کشور غول فناوری چین، هوآوی، را به فهرست نهادی خود اضافه کرد، اقدامی که باعث شد این شرکت نتواند از چیپ‌های الکترونیک، نرم‌افزارها و سایر فناوری‌های تولید آمریکا خریداری کند. در مقابل روز یکشنبه وزارت بازرگانی چین فهرست مشابهی از نهادهای غیرقابل‌اعتماد آمریکا منتشر کرد، فهرستی که هرچند در آن نام شرکت یا شخص به خصوصی به میان نیامده است. این فهرست به محض انتشار، به اجرا درآمد، به این معنی که نهادهای خارجی شامل این فهرست ممکن است از واردات یا صادرات یا سرمایه‌گذاری در چین خلع شوند. همچنین این احتمال وجود دارد جریمه‌هایی برای این شرکت‌ها در نظر گرفته شود، یا از ورود کارکنان آنها به چین ممانعت به عمل‌ آید.

در بیانیه مجزایی که روز یکشنبه منتشر شد، وزارت بازرگانی چین همچنین با محکوم کردن اقدام دولت آمریکا در اعمال محدودیت بر برنامه‌های چینی وی‌چت و تیک‌تاک، مدعی شد این قلدری‌ها به تصویر آمریکا به‌عنوان یک مقصد سرمایه‌گذاری خارجی آسیب می‌زند.

بر اساس آمارها، چین با اختلاف بزرگ‌ترین تولیدکننده جهانی است، کشوری که زنجیره عرضه جهانی بسیاری از کالاهای مورد نیاز آمریکا را نیز در قبضه دارد، از فلزات کمیاب زمینی گرفته تا تجهیزات الکترونیک مصرف‌کنندگان. با این حال پکن می‌گوید اعمال محدودیت‌های صادراتی وجهه این کشور را به‌عنوان یک عرضه‌کننده مورد اطمینان جهانی خدشه‌دار می‌کند.

شرکت‌های چندملیتی، چین را به‌عنوان پایگاه تولیدی اصلی خود انتخاب کرده‌اند، جایی که می‌توانند محصولات خود را به سرعت، با هزینه‌های پایین و کارآیی بالا تولید کنند. بر این اساس سرمایه‌گذاری خارجی در چین نه تنها ده‌ها میلیون شغل در این کشور ایجاد کرده، بلکه پیشرفت‌های فناوری چشمگیری برای این کشور به ارمغان آورده است. در این رابطه کر گیبز، رئیس اتاق بازرگانی آمریکا در شانگهای، نگرانی‌ خود را پیرامون مقررات جدیدی که روز یکشنبه دولت چین معرفی کرد ابراز می‌کند. با این حال این صاحب‌نظر معتقد است شرکت‌های آمریکایی متعهد هستند خطوط تولید خود را در چین نگه دارند. او می‌گوید: «هر دو طرف نیاز دارند از منافع ملی خود محافظت کنند، اما برای سرمایه‌گذاری کسب‌وکارها باید محیطی امن و قابل‌اعتماد حکمفرما باشد.»

در مقاله‌ای که روز یکشنبه لیائو شیپینگ،‌ پروفسور دانشگاه نرمال پکن، در تارنمای وزارت بازرگانی چین منتشر کرد نوشت که این فهرست سیاه به آن معنی نیست که چین درهای بازارهای داخلی خود را به روی شرکت‌های خارجی خواهد بست. او نوشت: «در مقابله با اتخاذ گسترده سیاست‌های حمایت‌گرایانه و شکست ادامه‌دار سرمایه‌گذاری بین‌المللی،‌ چین از آزادسازی روابط تجاری خود کوتاه نخواهد آمد.» البته دولت چین سال گذشته پس از اینکه دونالد ترامپ هوآوی را در فهرست سیاه قرار دارد، ایده نهادهای غیرقابل‌اعتماد خود را مطرح کرده بود.