به گزارش ایسنا، به نقل از روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط، جمال شلوف، رئیس موسسه پژوهشی و تحقیقات “سلفیوم” در لیبی گفت، ترکیه لیبی را به چیزی تبدیل کرده است که می‌توان آن را “حیاط خلوت تروریست‌ها” توصیف کرد، چراکه ترکیه به انتقال عناصر تندرو از ادلب و شمال سوریه به طرابلس ادامه می‌دهد.

 

وی گفت که این اقدام ممکن است مقدمه‌ای برای این باشد که لیبی صحنه ظاهر شدن گروه‌های بزرگی از این تشکیلات‌ باشد یا اینکه گروه‌های جدیدی که از تشکیلات‌ کنونی جدا شده‌اند، شکل بگیرند و این گروه‌ها غالباً تندروتر و رادیکالی‌تر خواهند بود.

 

شلوف در گفت‌وگو با الشرق الاوسط تصریح کرد: مساله معمول این است که گروه‌های تروریستی بعد از شکست در هر نبردی، شاهد جدایی‌ها و دودستگی‌ها می‌شوند که این مساله به صورت آشکارا، در هنگام رهسپار شدن این گروه‌ها به یک میدان نبرد جدید نمود پیدا می‌کنند، همانند آنچه در سوریه رخ داد.

 

خارج کردن این گروه‌ها و خالی کردن سوریه از آنها، تبدیل به یک خواسته بین‌المللی شده است و آنکارا این ماموریت را برعهده گرفته و آنها را به لیبی گسیل می‌کند. پیشتر نیز دیده بان حقوق بشر سوریه این مساله را رصد کرده بود که آنکارا ۱۰ هزار تن را از طریق خاک ترکیه به لیبی انتقال داد که بسیاری از این افراد، وابسته به تشکیلات القاعده بوده و در عرصه بین‌الملل، “تروریست” خوانده می‌شوند.

 

جدایی‌های متعدد

 

شلوف درخصوص پیش‌بینی‌اش از نقشه مسیرها و ائتلاف‌های جدید گروه‌های تروریستی بعد از کاهش نفوذ آنها در سوریه و عراق و انتقال برخی از عناصر آنها به لیبی گفت: گزارش‌هایی در مارس گذشته منتشر شد که نشان می‌دادند عناصر گروه “حراس الدین” که افکار و رویکرد القاعده‌ای دارند، به مصراته انتقال پیدا کرده‌اند. این مساله نیز مطرح شد که برخی از آنها به مالی رفته‌اند. برخی از سرکرده‌های القاعده که در گذشته وابسته به هیئت تحریر الشام بودند و از آن جدا شده‌اند در آوریل گذشته، به لیبی رفتند که برجسته‌ترین آنها، ابویقظان المصری است. اما گروه‌های داعشی در سوریه به شاخه داعش در جنوب لیبی ملحق شدند که به “ارتش صحرا” معروف است و حتی در جنوب الجزایر، چاد و نیجر نیز حضور دارد.

 

شلوف نسبت به این امر هشدار داد که خطر این ائتلاف‌ها و تحرکات فقط در داخل لیبی نیست، بلکه خطراتی بر منطقه نیز دارد. این گروه‌های جدید داعشی ممکن است با گروه بوکوحرام که در نیجریه، چاد و مالی فعالیت دارد، همسو شوند و این احتمال وجود دارد که با انصار بیت المقدس همسویی پیدا کنند. آنها ممکن است از جایگاه ویژه لیبی به سمت اروپا حرکت کنند. این مساله نیز مطرح است که برخی از آنها عملاً با قایق‌های مهاجرت غیرقانونی، به اروپا رفته‌ باشند.

 

در همین راستا، اعلیه العلانی، کارشناس تونسی در امور گروه‌های تندرو گفت که ترکیه تمایل دارد تا داعشی‌ها را در اردوگاه‌هایی که در سوریه بر آنها نظارت دارد کاهش دهد که این امر بنا به دلایل مادی و لجستیکی است و سپس آنها را برای حمایت از دولت وفاق ملی، به لیبی انتقال دهد.

 

العلانی در گفت‌وگو با الشرق الاوسط گفت: دو محور وجود دارند که رویکردهای این گروه‌ها را تعیین می‌کنند، چراکه عناصر داعش که انتقال پیدا کرده‌اند، تلاش خواهند کرد تا به تشکیلات داعش در کشورهای مغرب عربی که معروف به “جند الخلافه” است و چه بسا به گروه بوکوحرام ملحق شوند. اما کسانی که وابسته به القاعده هستند، به شاخه القاعده در کشورهای مغرب اسلامی به نام “اکمی” محلق خواهند شدند که متشکل از گروه‌های “نصره الاسلام و المسلمین” و “گردان عقبه بن نافع” و “انصار الشریعه” است. این دو محور دارای تناقضات، خصومت ایدئولوژیک و اختلافات رهبری هستند اما اخیراً مناطق تحت نفوذ خود را تقسیم کرده‌اند، همانند آنچه در مالی و بورکینافاسو رخ داد.

 

علانی با وجود هشدار نسبت به خطر تحرکات در صحنه لیبی اما پیش‌بینی کرد زمانی که خروجی‌های کنفرانس برلین اجرا شود، حضور آن گروه‌های تندرو در لیبی پایان یابد. پس از آن، کسی آنها را در این کشور نمی‌پذیرد، همانند وضعیتی که در حال حاضر در سوریه وجود دارد و این به معنای انتقال آن افراد به کشورهای ساحل آفریقا است که هم مرز با لیبی هستند و نیز به صحرای بزرگ می‌روند که برخی از مساحت‌های آن، مناطقی شکننده هستند که ممکن است روزی به مناطق تحت تصرف مستقیم این گروه‌ها تبدیل شود.

 

فعالیت مازاد گروه‌های تروریستی

 

طبق گزارش‌های پژوهشی که مرکز اندیشه و پژوهش‌های استراتژیک مصر منتشر کرده است، در سال ۲۰۱۹ فعالیت گروه‌های تروریستی در آفریقا به صورت چشم‌گیری افزایش یافت و این قاره آماج حدود ۳۴۷۱ عملیات تروریستی قرار گرفت که به کشته شدن بیش از ۱۰ هزار تن انجامید.

 

در همین حال، احمد کامل البحیری، کارشناس واحد امنیتی در مرکز پژوهش‌های سیاسی و استراتژیک الاهرام نسبت به خطر تماس و ارتباط گروه‌هایی که از سوریه آمده‌اند، با شاخه‌های گروه‌ها در مغرب عربی یا منطقه ساحل و صحرا هشدار داد.

 

وی گفت که این امر، “ادلب آفریقایی” را ایجاد می‌کند که ممکن است راهی برای رهایی از آن وجود نداشته باشد، همانند وضعیتی که در ادلب سوریه وجود دارد و نیز اینکه میانگین اقدامات رادیکالی در آن افزایش یابد.

 

البحیری خاطرنشان کرد: تعداد عناصر تروریستی که با وجود تفاوت‌های فقهی و رویکردهایشان از سوریه وارد لیبی شده‌اند، هرچقدر هم که باشد، خطری بزرگ برای منطقه شمال آفریقا است به ویژه که محیط آنجا آکنده از عوامل ترغیب کننده برای تروریسم و رادیکالیسم است، چراکه کنترل دولت بر این مناطق ضعیف بوده و این مناطق دارای کوه‌ها بوده و صحراهای گسترده‌ای در آنجا وجود دارند.

 

وی ادامه داد: یقیناً لیبی به یک میدان جذب آن گروه‌های موجود در قاره تبدیل خواهد شد و ممکن است آنها با یکدیگر متحد شوند. اما سوال در حال حاضر این است که بعد از حل مسالمت آمیز یا نظامی بحران لیبی، آنها به کجا خواهند رفت. جامعه بین‌الملل در حال حاضر از لزوم خالی کردن ادلب سوریه از حدود یک چهارم میلیون تروریست سخن می‌گوید چراکه کشورهای همسایه قدرت‌مند سوریه همچون ترکیه، اردن و عراق مخالف حضور آن افراد در داخل سوریه و در نزدیکی مرزهایشان هستند.

 

وی ادامه داد: کشورهایی مثل چاد، نیجر و مالی به عنوان خاستگاهی برای گروه‌های تندرو  و جنایت‌های سازمان یافته شناخته می‌شوند و این خطر و تهدیدی بر منافع اروپایی بالاخص فعالیت‌های شرکت‌های اروپایی فعال در زمینه معادن در این قاره است. به استثنای فرانسه، کشور اروپایی دیگری نسبت به این خطر آگاه نیست. فرانسه تنها کشوری است که قویاً و آشکارا با نقش ترکیه در آوردن تندروها و مزدوران به لیبی مخالفت کرده است و به همین دلیل، از رزمایش‌هایی که در داخل ناتو انجام می‌شود، بعد از حادثه برخورد با نیروی دریایی ترکیه عقب‌نشینی و همچنین تبادل داده‌ها با آنکارا را متوقف کرد.