۱۹ آذر ماه وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که دو فروند هواپیمای روسی TU-۱۶۰ پس از طی مسافتی حدود ده هزار کیلومتر در فرودگاهی در نزدیکی کاراکاس، پایتخت ونزوئلا فرود آمدند. پرواز دو فروند از این بمب‌افکن‌ها تنها چند روز پس از سفر نیکلاس مادورو رئیس‌جمهوری ونزوئلا، به مسکو و دیدار با ولادیمیر پوتین صورت گرفت که به گفته مقامات دو کشور، با موافقت روسیه برای سرمایه‌گذاری در ونزوئلا پایان یافت.

هواپیماهای TU-۱۶۰ روسیه یا قوهای سفید روسیه قادر به حمل موشک‌های اتمی کوتاه برد است و برد پرواز آن بدون سوختگیری به دوازده هزار کیلومتر می‌رسد و از این رو بخشی از تسلیحات استراتژیک روسیه محسوب می‌شود.

توپولف ۱۶۰ یک بمب‌افکن راهبردی مافوق صوت است که قابلیت حمل جنگ‌افزار هسته‌ای را نیز دارد. علاوه بر بمب‌افکن تی‌یو-۱۶۰ که بزرگترین هواپیمای جنگی مافوق صوت در جهان است، یک هواپیمای ترابری ای‌ان-۱۲۴ (An-۱۲۴) و یک هواپیمای ایلیوشین-۶۲ هم در ونزوئلا فرود آمدند. «سرگئی شویگو» وزیر دفاع روسیه گفت دو هواپیمای بمب افکن را دو هواپیمای جنگنده همراهی کردند اما مشخص نکرد که آیا این هواپیماها مسلح بوده‌اند یا نه.

این اقدام روسیه در آمریکای لاتین، یک اقدام نظامی معمول برآورد نمی‌شود. برای نمونه خبرگزاری اسوشیتدپرس گزارش داده بود واپسین باری که هواپیماهای توپولف ۱۶۰ به ونزوئلا فرستاده شدند، پنج سال پیش بود. قبل از آن هم در سال ۲۰۰۸ و پس از بحران نظامی بین روسیه و گرجستان بود که روسیه اقدام به فرستادن ناوگان جنگی به ونزوئلا کرده بود.

وحشت واشنگتن و پاسخ روس‌ها

به دنبال فرود بمب افکن های راهبردی روسیه در ونزوئلا، آمریکایی ها سخت به وحشت افتادند و به آن واکنش نشان دادند به طوری که مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در در توئیتر خود نوشت: «مردم روسیه و ونزوئلا باید این موضوع را آن‌طور که هست ببینند: دو دولت فاسد، پول مردم را تلف می‌کنند و در حالی که مردم در رنج هستند، آزادی را به باد می‌دهند».

از سوی دیگر دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین روسیه، این اظهارات را بر خلاف اصول دیپلماتیک و کاملا بی‌مورد توصیف کرده است.

سه شنبه، ۲۰ آذر (۱۱ دسامبر)، پسکوف گفت:« ما با این گفته که مشغول هدر دادن پول مردم هستیم مخالفیم ضمن این که چنین اظهاراتی از وزیر خارجه کشوری که بودجه نظامی آن می‌تواند نیاز غذایی نیمی از آفریقا را تامین کند بعید است».

استقبال کاراکاس از ورود بمب افکن های راهبردی روسیه

کاراکاس از ورود بمب‌افکن‌های استراتژیک تی‌یو-۱۶۰ روسیه به ونزوئلا به عنوان فرصتی برای نشان‌ دادن اراده‌اش در دفاع از این کشور مقابل مداخله نظامی خارجی احتمالی استقبال کرد.

«ولادیمیر پادرینو» وزیر دفاع ونزوئلا تاکید کرد:« دو کشور در حال بنا گذاشتن دوستی واقعی در تمامی حوزه‌ها، با تمرکز ویژه روی توسعه نظامی هستند. پروازهای عملیاتی مشترک روسیه-ونزوئلا نشان‌دهنده قدرت نمایی با هدف یکپارچه‌سازی تجهیزات هوایی، به لحاظ همکاری فنی و تبادل تجربیات است. هیچکس در جهان از حضور هواپیماهای لجستیکی فرود آمده در اراضی ونزوئلا نمی‌ترسد، ما حامی صلح‌ هستیم نه جنگ‌طلب. ما در صورت لزوم آماده دفاع از ونزوئلا هستیم، تا آخرین وجب. ما این کار را با دوستانمان انجام می‌دهیم که از روابط محترمانه میان کشورها دفاع می‌کنند».

«ولادیمیر زائمسکی»سفیر روسیه در کاراکاس هم به این نکته اشاره کرد که یکی از حوزه‌های همکاری میان دو کشور عرصه نظامی است که در سال‌های اخیر پیشرفت موفقیت‌آمیزی داشته است.

دیدگاه کارشناس

«عبدالباری عطوان» تحلیلگر معروف امور بین الملل در این باره اعلام کرد: «فصل جدید از جنگ سردی که میان روسیه و آمریکا در مناطق مختلف دنیا جریان دارد با اعزام بمب افکن راهبردی روسیه به ونزوئلا، نمود بیشتری پیدا کرد و این به مثابه پیام هشدار آشکار مسکو به واشنگتن درباره هرگونه اقدامی علیه ونزوئلا است. ورود بمب افکن های روسی به این کشور واقع در شمال آمریکایی جنوبی سبب ایجاد حالتی از جنون در میان دولت آمریکا که انتظار چنین اقدامی را نداشت، شده است. آمریکا با حساسیت خاصی به آمریکای جنوبی می نگرد و اینکه روسیه یا دیگران نباید به آن نزدیک شوند.

هنگامی که نیکلاس مادرو رئیس جمهور ونزوئلا به روسیه رفت و از پوتین یاری خواست، رئیس جمهور روسیه هم بلافاصله با اعزام این دو بمب افکن حمایت خود را از این دوست اعلام کرد. آمریکا دولتهای کلمبیا، برزیل و آرژانتین که عمدتا چپگرا بودند را سرنگون و احزاب راست را روی کار آورده است. آمریکا هر آنچه در چنته دارد از زور و نفوذ سیاسی و اقتصادی و نظامی برای این منظور استفاده کرده است.

سیاست های ترامپ فقط خطری برای دنیا و خاورمیانه و آمریکایی جنوبی نیست بلکه برای خود آمریکا نیز خطر محسوب می شود. تحرکات نظامی و اقتصادی واشنگتن علیه کاراکاس و رئیس جمهور منتخب ونزوئلا سبب شده که این کشور اراضی خود را به روی روسها باز کند و بعید نیست که این کشور آمریکای جنوبی اقدامی مشابه سوریه انجام دهد و اجازه دایر کردن پایگاههای نظامی به روسیه دراراضی اش بدهد.

بشار اسد رئیس جمهور سوریه در مقابله با طرح براندازی آمریکا علیه حکومتش از متحد روسش کمک خواست و پوتین لحظه ای درنگ نکرد و نیروها و جنگنده ها و اس ۳۰۰ را اعزام و ارسال کرد و این طرح را با شکست روبرو کرد و مادرو در این مسیر گام بر می دارد. هیمنه آمریکا بر سرنوشت ضعفا در دنیا به شکل فزاینده ای در حال افول است. زورگویی ترامپ از حد گذشته است و باید متوقف شود و به نظر می رسد این ماموریت پوتین رئیس جمهور روسیه و شی جینپینگ متحد چینی اش است».

قدر مسلم آن است دوره تک تازی آمریکا در عرصه بین الملل به پایان رسیده است و نمی تواند مانند زمانی که افغانستان و عراق یورش برد و هر دولتی که زیر بار باج خواهی های آن نمی رود، را براندازد. پس از اینکه تحرکات آمریکایی ها برای سرنگونی نظام سوریه راه به جایی نبرد؛ حال ورود روسیه به حیاط خلوت آمریکا زنگ خطر را برای واشنگتن به صدا درآورده است.

این زمانی اهمیت پیدا می کند که حوادث مشابه آن در زمان شوروی سابق را مرور کنیم. پس از تلاش ناموفق آمریکا برای براندازی حکومت کمونیستی کاسترو در جریان عملیات خلیج خوک‌ها، کوبا به این فکر افتاد که از شوروری برای حفاظت از خود کمک بخواهد. شوروی که از قبل به خاطر پایگاه‌های موشکی آمریکا در ایتالیا و ترکیه نگران بود با اشتیاق موشک‌های هسته‌ای به کوبا منتقل کرد. سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا زمانی متوجه این اقدام شدند که دیگر دیر شده بود و مواد لازم برای ساخت موشک‌ها به کوبا منتقل شده بود. هرچند پیشنهاد شد که با حملات هوایی به پایگاه‌های موشکی به این مسئله واکنش نشان داده شود، اما کندی تصمیم گرفت با دیپلماسی این بحران را حل کند.

به هر حال فرود بمب افکن های راهبردی روسیه در ونزوئلا، علاوه بر هراس آمریکا و تحرکات دولتمردان این کشور، دولت های وابسته به واشنگتن در آمریکای جنوبی از جمله کلمبیا را به واکنش واداشته است و این کشور همسو با سیاست های کاخ سفید، به مخالفت با حضور بمب افکن های راهبردی روسیه در ونزوئلا برخاسته است. واشنگتن خطر را در بیخ گوش خود حس می کند به ویژه که این بمب افکن ها می توانند اهدافی را در داخل آمریکا هدف قرار دهند.

مهر