آنجلا دیویس می‌گوید انتخاب “کامالا هریس” به‌مقام ریاست‌جمهوری ایالات متحده بستری مناسب‌تر برای فراگیری پیکارهایی دگرگون‌ساز است.
پاریس- “آیا واقعاً باید به این پرسش پاسخ دهم؟ من به فردی که حزب جمهوری‌خواه را رهبری می‌کند بی‌گمان قصد ندارم رأی دهم.”
این پاسخ آنجلا دیویس، نماد کنشگران کمونیست در جهان، به پرسشی بود که روزنامه‌نگاری در “جشنواره اومانیته”، جشنوارهٔ نشریهٔ “حزب کمونیست فرانسه” از او دربارهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳/ ۲۰۲۴ ایالات متحده کرد.
این جشنواره که به‌طوررسمی “La Fête de l’Humanité” نامیده می‌شود، جمعیتی بالغ بر ۵۰۰ هزار نفر را به‌مدت سه روز به زندگی‌ای ویژه در فضای موسیقی، فرهنگ، و سیاست به پایگاه هوایی‌ای پیشین در حومه جنوبی پاریس کشاند. آنجلا دیویس، مهمان ویژهٔ این جشنواره سومین بار بود که در مراسم آن شرکت می‌کرد. نخستین بار پس از آزادی‌اش پس از دوسال از زندان در سال۱۳۵۲/ ۱۹۷۳ در خلال سفری گروهی به برخی از کشورهای جهان، و دومین بار در ۱۳۷۰/ ۱۹۹۱ در گیرودار آشفتگی‌های ناشی از فروپاشی سوسیالیسم در سراسر جهان بود.
دیویس به ده‌ها هزار نفری که برای خوشامدگویی و شنیدن سخنان او گرد آمده بودند گفت: “این تازه کردن دیدار و پیمان‌مان است، که بسیاری از شما بیش از ۵۰ سال پیش برای آزادی من تلاش و مبارزه کردید. من همیشه سپاسگزار مردم این کشور هستم که برای آزادی من دست به‌مبارزه زدند.”
اما در این گردهمایی تنها پیکارجویان کهنه‌کار جنبش نبودند که برای شنیدن سخنان او گرد آمدند. نکته چشمگیر در جمعیتی که در سراسر محوطه جشنواره گرد آمده بود شرکت پُررنگ جوانان زیر ۳۰ سال بود. به‌نظر می‌رسد هر نسل در فرانسه نام و داستان آنجلا دیویس را می‌داند. آنان برای آشنایی با دیدگاه‌های یکی از نام‌دارترین کنشگران و اندیشمندان زن سیاه‌پوست جهان کنجکاو بودند و اشتیاق داشتند از نزدیک و رو در رو پای سخنان آنجلا دیویس بنشینند. او مخاطبانش را دلسرد نکرد و به پرسش‌هایی دربارهٔ جستارهای گوناگونی از تاریخ گرفته تا فمینیسم رادیکال و پیکار برای آزادی “مومیا ابوجمال” (زندانی سیاه‌پوست آمریکایی که از سال ۱۳۶۰ به‌اتهام ثابت نشده قتل یک افسر پلیس در زندان است) پاسخ داد. به‌نظر می‌رسید سخنان او درباره چگونگی مشارکت ترقی‌خواهان ایالات متحده در انتخابات آینده، بیشترین توجه را جلب کرده بود.
درحالی که فرانسه درگیر مبارزه‌ای طولانی‌مدت علیه خطر فاشیسم از سوی حزب “تجمع ملی” لوپن است و چندی پیش با کودتایی سیاسی به‌رهبری رئیس‌جمهور امانوئل مکرون و رهبر راست‌افراطی مارین لوپن روبرو شد، اکنون بسیاری از مردم این کشور نسبت به پیامدهای جهانی‌ای دوره‌ای دیگر با انتخاب شدن دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری در آمریکا نگران هستند. آنان همچنین می‌پرسند آیا رأی‌دهندگان آمریکایی آماده هستند که زنی سیاه‌پوست را به کاخ سفید بفرستند؟
دیویس در پاسخ به پرسش در رابطه با تأثیرگذاری شخصیت‌های سیاسی سیاه‌پوست در جامعه ایالات متحده گفت: “انتخاب اوباما یک پیروزی بسیار مهم بود. این پیروزی به دستاوردهای او در دوران ریاست جمهوری‌اش مربوط نمی‌شود، بلکه اهمیت آن در این بود که جوانان به سازمان‌دهی پرداختند و چیزی که پیش از آن ناشدنی می‌نمود را ممکن ساخت.” او اضافه کرد: “در آن زمان به فکر کسی نمی‌رسید رئیس‌جمهوری سیاه‌پوست انتخاب شود، اما مردم به‌ویژه جوانان چنین باوری را نپذیرفتند. آنان دست به مبارزه زدند و پیروز شدند، و نشان دادند هنگامی که سازمان‌دهی کنیم، به پیروزی هم دست می‌یابیم.”
دیویس گفت با ورود “کامالا هریس” به رقابت انتخابات امسال برای وارد شدن به کاخ سفید پویایی‌ای مشابه پدید آمده است. بااینحال او هشدار داد که هدف از پیروزی “این نیست که کسانی را تنها به‌دلیل نژاد یا جنسیت‌شان بر سر کار بیاوریم.”
دیویس خطاب به جمعیت گفت: “هنگامی که در کارزار انتخاباتی مشارکت می‌کنیم، نباید تنها به‌این دلیل باشد که فردی خاص برای انتخاب شدن دارد فعالیت می‌کند “بلکه هدف این است که دامنهٔ پیکار توده‌های مردم را گسترش دهیم، جنبش‌های کارگری را برای پیروزی‌های بعدی توانمند سازیم، جنبش زنان را برای کسب پیروزی یاری کنیم، و پیروزی را برای رنگین‌پوستان، زحمتکشان، و تهی‌دستان ممکن و دست‌رس‌پذیر سازیم. به همین دلیل است که ما مردم را به رأی دادن تشویق می‌کنیم، می‌خواهیم رأی دهند، این‌طور نیست؟” سپس با لبخندی رو به جمعیت گفت: “شما به‌طور یقین این را اینجا در فرانسه می‌دانید.”
دیویس با اشاره به مبارزه برای نجات دموکراسی از دست “ماکرون” و “لوپن” درباره مردم فرانسه گفت: “شما به‌ویژه شما، ضرورت پس راندن راست‌افراطی را به‌نیکی درمی‌یابید.”
هرچند آنجلا دیویس گفت که رأی‌دهندگان نباید تنها بر معیار نژاد یا جنسیت فرد در انتخابات شرکت کنند، اما بر اهمیت تاریخی هریس که نامزد دموکرات‌ها است تأکید کرد و افزود: “زنان سیاه‌پوست در جامعه چنان به حاشیه رانده شده‌اند که نامزدی کامالا هریس برای این زنان از اهمیت معنوی‌ای ویژه برخوردار است. اما زمانی که کسی نامزد یکی از دو حزب اصلی می‌شود، صرف‌نظر از دیدگاه‌ها یا پیشینهٔ گذشته‌اش، ناگزیر نمایندهٔ نیروهایی پرشمارتر از سرمایه‌داری، نظامیگری، و نواستعمار خواهد شد.” آنجلا دیویس در مورد انتخاب هریس هشدار داد که هریس اعلام کرده (در صورت انتخاب شدن) چنین رسالتی را به‌پیش خواهد برد و تعهد داده است که ارتش ایالات متحده را با مرگ‌بارترین جنگ‌افزارها تقویت کند. بااینحال، آنجلا دیویس افزود با وجود این هم‌سویی “پیرامون این موضوع جنبه‌هایی دیگر هم وجود دارند که باید در نظر گرفت: هریس یک فاشیست نیست، اما در مورد رقیب او نمی‌توان چنین چیزی گفت.” او تأکید کرد به همین دلیل “هیچ تردیدی وجود ندارد که ترقی‌خواهان در انتخابات ایالات متحده به چه کسی باید رأی دهند.” آنجلا دیویس بدون نام بردن از ترامپ گفت شکست دادن او ضروری است، اما انتخاب هریس هم هدفی نهایی نیست بلکه فقط گامی به جلو در پیکاری بزرگ‌تر است.
دیویس شنوندگانش را تشویق کرد که هم در مبارزات خودشان در فرانسه و هم هنگامی که جنبش کارگری، کمونیست‌ها، و چپ‌گرایان ایالات متحده علیه ترامپ و به‌سود هریس رأی می‌دهند رأی دادن را همچون عملی جمعی و راهبردی در نظر گیرند. دیویس دوباره تأکید کرد: “شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری فقط به‌خاطر انتخاب کامالا هریس نیست، بلکه به‌خاطر پدید آوردن فضایی برای ما و همه کسانی است که دیدگاه‌هایی ریشه‌نگرتر در قیاس با دیدگاه‌های هریس دارند چندان که با انجام آن بتوانیم فشار لازم را به‌منظور به‌وجود آوردن دگرگونی‌ها، به ویژه در وهلهٔ نخست، برای پایان دادن به نسل‌کُشی فلسطینی‌ها اعمال کنیم.”
رادیکالیسم انقلابی یکی دیگر از مفاهیم برجسته در پیام دیویس به‌منظور انتقال آن به مخاطبان در جشنواره بود. هنگامی که یکی از گردانندگان پرسش و پاسخ از آنجلا دیویس پرسید آیا مارکسیسم را هنوز اندیشه‌ای مفید برای درک و دریافت جهان می‌داند؟ پاسخ او کوتاه و ساده بود: “بله.” سپس از او در مورد سال‌های فعالیتش در “حزب کمونیست ایالات متحده” پرسیده شد و اینکه آیا پس از ترک حزب در سال ۱۳۷۰/ ۱۹۹۱ از کنشگری سیاسی و مبارزه‌جویی او کاسته شده است یا نه، پاسخ داد: “من هنوز یک کمونیست هستم. اگرچه دیگر عضو حزب نیستم، اما همچنان خود را یک کمونیست می‌دانم و با حزب کمونیست و با هر کسی که برای از بین بردن نظام سرمایه‌داری، پدرسالاری، و نژادپرستی مبارزه می‌کند همکاری می‌کنم. ما باید نظام سرمایه‌داری را به چالش بکشیم، زیرا این نظام دشمن همه جنبش‌ها و پیکارهای مترقی در جهان است.”
دیویس با پیوند دادن مبارزه برای انتخاب نخستین رئیس‌جمهور زن در ایالات متحده و پایبندی خودش در مبارزه با سرمایه‌داری گفت همیشه برای پیشبرد جنبش فمینیستی‌ای ضدسرمایه‌داری مبارزه خواهد کرد. فمینیسمِ جویایِ دگرگونی بنیادی نمی‌تواند “به رسیدن زنان به همان سطح مردان” که پیش‌تر فمینیسم بورژوایی نامیده می‌شد و امروز گاهی با اصطلاح “فمینیسم سقف شیشه‌ای” (به‌معنای راه‌بندهایی نامرئی بر سر راه پیشرفت زنان و اقلیت‌ها) شناخته می‌شود بسنده کنیم. ما با آن دسته از زنانی که کم‌وبیش به رتبه‌هایی بالاتر در حاکمیت رسیده‌اند همزادپنداری نمی‌کنیم (به‌معنای قرار گرفتن در وضعیت محیطی، سیاسی، اجتماعی‌ای یکسان با شخصی دیگر). بلکه با زنان طبقه کارگر، زنان سیاه‌پوست، زنان تهیدست، زنان رنگین‌پوست باید همزادپنداری کنیم. همان‌طور که زنان در برزیل می‌گویند: ٬وقتی زنان سیاه‌پوست به پیش می‌روند، همهٔ جهان به پیش می‌رود٬”!
طولی نکشید که پیام او به عمل تبدیل شد. هنگامی که دیویس سخنرانی‌اش را به‌پایان رساند، راه‌پیمایی فمینیستی‌ای خودجوش شکل گرفت و از میان خیابان‌های پیچ در پیچ پارک عظیم جشنوارهٔ اومانیته به‌حرکت درآمد. هنگامی که از خیابان “نلسون ماندلا” می‌گذشت صدها نفر به این راه‌پیمایی پیوستند. زمانی که صف به “ویلیج دوموند” [دهکدهٔ جهانی] فستیوال رسید هزاران نفر در آن گرد آمده بودند.
یکی از راه‌پیمایان به‌نام سارا، ۴۴ ساله، که در خدمات حمایت از کودکان کار می‌کند، گفت: “آنجلا دیویس به‌درستی گفت که مردسالاری، نژادپرستی، و تبعیض جنسی در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر عمل می‌کنند. ما باید برای از بین بردن این شکل‌‌های نابرابری مبارزه کنیم. و این مبارزه باید با تلاش برای حفظ محیط زیست، حق و حقوق زنان و کودکانی که پس از بهره‌کشی به دور انداخته می‌شوند پیوند بخورد! این کل نظام سرمایه‌داری است که باید سرنگون شود.”
دیویس در گفت‌وگو با نشریهٔ “دنیای مردم”، روزنامهٔ حزب کمونیست ایالات متحده، در خلال رویدادهای جشنواره گفت: “مردم فرانسه و مردم ایالات متحده، مانند بسیاری از مردم در سراسر جهان، درگیر مبارزه با نژادپرستی، مهاجرستیزی، و مردسالاری و درواقع علیه فاشیسم هستند.” او افزود: “همان‌طور که در پیکارهای گذشته همیشه انجام داده‌ایم، در مبارزه‌ای متحد و در همبستگی با یکدیگر ایستاده‌ایم. ما آموخته‌ها، راه‌بردها، و راهبری‌های‌مان را به‌اشتراک می‌گذاریم. با بازگشت به اینجا در این دهکدهٔ جهانی، بار دیگر به‌یاد آوردم آنگاه که باهم هستیم برای رویارویی با چالش‌ها همدیگر را توانمندتر و نیرومندتر می‌کنیم.”
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۲۱۷، ۲ مهر ۱۴۰۳
