مصاحبه با “الی گُزانسکی” عضو رهبری حزب کمونیست اسرائیل

از زمان حملهٔ حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵ مهرماه ۱۴۰۲) به اسرائیل، نیروهای اسرائیلی غزه را در معرض تهاجم بی‌امان قرار داده‌اند. تخمین زده می‌شود [تا زمان انجام این مصاحبه] بیش از یازده هزار نفر غیرنظامی، یا بیش از یک نفر از هر دویست نفر[شهروند غزه] کشته شده‌اند. بیشتر کشته شدگان، زن و کودک هستند. درهمین‌حال، شهرک‌نشینان اسرائیلی در کرانهٔ باختری نیز موجی جدید از خشونت به‌راه انداخته‌اند، و سرکوب مخالفان در درون مرزهای اسرائیل هم تشدید شده است. “هوگو آلبوکرکی”، سردبیر نشریهٔ “ژاکوبن” برزیل، به ‌تازگی با “الی گزانسکی”، اسرائیلی‌ای یهودی و عضو رهبری “حزب کمونیست اسرائیل”، از نیروهای چپگرای ائتلاف گستردهٔ “جبههٔ دموکراتیک صلح و برابری” (“هاداش”)، دربارهٔ بحران جاری ناشی از جنگ غزه، اوضاع سیاسی در حال دگرگونی اسرائیل، و درخواست‌های حزب کمونیست اسرائیل برای برقراری آتش‌بس فوری گفتگو کردند.

– هیوگو آلبوکرکی: کشتار غزه، در داخل اسرائیل چگونه تصور می‌شود؟

الی گُزانسکی: حمله حماس در ۷ اکتبر/ ۱۵ مهرماه اسرائیلی‌ها را چه از نظر نظامی و چه از نظر تعداد کشته‌ها، مجروحان، و ربوده‌شدگان غافلگیر کرد. غفلت کامل و این‌که دولت و ارتش مردم را رها کرده‌اند احساس و تصور می‌شد. احساس ترس و شوک‌شدگی، به نفرت علیه حماس، علیه فلسطینی‌ها به‌طورکلی و همچنین علیه دولت اسرائیل، به‌ویژه علیه بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر، تبدیل شد. دولت بلافاصله وضعیت جنگی اعلام کرد که همراه با بحران و شست‌وشوی مغزی به‌وسیلهٔ رسانه‌ها نوعی پریشانی عظیم ایجاد کرد که از یک سو با صدور فراخوان‌های نژادپرستانه‌ای وحشتناک برای انتقام‌گیری و از سوی دیگر با دعوت به “وحدت ملی” و انتقاد شدید از دولت نمایان شد.

شایان یادآوری است که دولت کنونی اسرائیل به‌رهبری نتانیاهو افزون بر داشتن اتهام‌هایی فراوان در زمینهٔ فساد، راستگراترین، فاشیست‌ترین، و نژادپرست‌ترین دولت تاریخ اسرائیل است. این حکومتی است که سعی داشت با کودتایی زیر پوشش قانون، [در نظام سیاسی] تغییر ایجاد کند. بزرگ‌ترین و قدرتمندترین تظاهراتی که در کشور دیده شده است در طول چهل هفتهٔ متوالی علیه این کودتا و با تمرکز بر موضوع دموکراسی در اسراییل بر پا شد. تنها ما [کمونیست‌های اسرائیل] که بخشی از “جبههٔ مخالف با اشغال سرزمین‌های فلسطینی” نیز هستیم، اعلام کردیم: “دموکراسی با وجود اشغالگری، امکان‌پذیر نیست و بدون [قبول] برابری [بین کلیمی و عرب فلسطینی] دمکراسی وجود نخواهد داشت.” این پیامی مهم بود که صدایش بین مردم طنین‌انداز شد و موضوع فلسطین را در دستورکار روز قرار داد.

در چنین چارچوبی نتانیاهو از نظر روابط بین‌المللی منزوی شده بود. به همین دلیل او با حمایت ایالات متحده از راه توافق با عربستان، درصدد دُور زدن مسئلهٔ فلسطین و قربانی کردن منافع فلسطینی‌ها برآمد. این‌همه پس از ماه اکتبر/ مهرماه تغییر کرد. نتانیاهو هنگامی که ایالات متحده و اروپا از اسرائیل در جنگ وحشیانه‌اش علیه غزه حمایت کردند از آن انزوای روابط بین‌المللی خارج شد. نتانیاهو در سیاست داخلی کشور رقیبش، بنی‌گانتز، را وارد دولت خود کرد. او علاوه بر این، مانند آنچه بسیاری از دولت‌های راستگرا انجام می‌دهند، از این بحران برای تشدید سرکوب فلسطینی‌ها در کرانهٔ باختری، ازجمله پاکسازی قومی در بخش جنوبی این منطقه، به‌وسیلهٔ شهرک‌نشینان اشغالگر و با حمایت ارتش استفاده کرد.

[نتانیاهو همچنین سرکوب] شهروندان فلسطینی اسرائیل را – شهروندانی که ۲۰ درصد جمعیت اسرائیل را تشکیل می‌دهند و با جنگ و کشتار مردم بیگناه غزه مخالفان‌اند- افزایش داده است. صدها مورد دستگیری، برکناری از کار، و اخراج از دانشگاه‌های اسرائیل صرفاً به‌دلیل نوشتن مطلبی در فیس‌بوک صورت گرفته است. دولت این معترضان را به‌دلیل‌هایی واهی حامی حماس معرفی می‌کند. امروز دادگاه عالی اسراییل درخواست ما مبنی بر داشتن حق تظاهرات آزادانه در دو شهر اسرائیلی با جمعیت عرب (“ام‌الفهم” و “سخنین”) را رد کرد. دلیل دادگاه این بود که وضعیت به‌گونه‌ای ویژه اضطراری است و پلیس برای رودررویی با اعتراض‌کنندگان “خطرناک” نیروی کافی ندارد. تعلیق چهل‌و‌پنج روزهٔ نمایندهٔ کمونیست مجلس، “اوفر کاسیف”، و ممانعت از حضور او در پارلمان به‌دلیل محکوم کردن جنگ [غزه]، گواهی آشکار بر سطح بالای آزار و اذیت و محدود کردن فضای دموکراتیک در اسرائیل است. ما تهدیدهای پلیس علیه میزبانان کنفرانس آتی “مردم یهود و عرب” در شهر حیفا را نیز شاهد بودیم. همچنین “محمد برکه”، نمایندهٔ سابق مجلس از سوی “جبهه دموکراتیک صلح و برابری” (“هاداش”) و رئیس “کمیتهٔ عالی پیگیری” که سازمانی فراگیر در همهٔ جنبش‌ها و نمایندگان منتخب جمعیت عرب در اسرائیل است، دستگیر شد، هرچند که سپس آزاد گردید. نمونه‌های زیاد دیگری نیز وجود دارند. به‌ابتکار ما، یک گروه یهودی-عربی ایجاد شد که هدف آن جلوگیری از حمله‌‌های نژادپرستانه بود. از ابتدای تظاهرات، ما خواستار بازگشت همهٔ ربوده‌شدگان [از سوی حماس] در ازای آزادی زندانیان فلسطینی بودیم. ما علیه دولت و به‌ویژه به‌طورمستقیم علیه نتانیاهو تظاهرات سازمان دادیم و خواستار آتش‌بس فوری نیز شدیم. ما همچنین به تازگی ائتلافی از ده‌ها سازمان اسرائیلی ازجمله با شرکت شهروندان یهودی و عرب‌ تشکیل داده‌ایم. این ائتلاف اعلامیه‌ای مهم در زمینهٔ خواست آتش‌بس، مبادلهٔ همهٔ دستگیرشدگان یا ربوده‌شدگان، و درخواست درپیش گرفتن راه‌حل سیاسی به‌جای عملیات نظامی صادر کرد. اکنون، پس از یک ماه، ما به‌آرامی بیداری هرچند ناکامل نیروهای چپ میانه، بیشتر در زمینهٔ روابط بین یهودیان و اعراب در داخل اسرائیل را شاهدیم. آنچه مشخص است این است که دولت کنونی و همچنین هسته اصلی اپوزیسیون، هیچ پاسخی واقعی برای روز پس از پایان جنگ ندارند. [خواست اصلی مخالفان] فقط این است که نتانیاهو پس از جنگ استعفا دهد.

الی گُزانسکی: ممکن است ناامیدی از عملکرد دولت نتانیاهو در بحران فزایندهٔ کنونی همراه با درک این موضوع که مردم فلسطین ناپدید نمی‌شوند و فشارهای روزافزون بین‌المللی به تغییرهایی منجر شوند که با بر سر کار آوردن جایگزینی برای این دولت و سپس مذاکره با فلسطینی‌ها شروع شود. قطعی بودن و زمان وقوع این امر مشخص نیست. ولی واضح است که اگر این اتفاق نیفتد، از یک فاجعه به فاجعه‌ای دیگر خواهیم رفت. با این‌حال، من خوشبین هستم و معتقدم که نیروهای مترقی هر دو ملت می‌توانند مسیری درست و عادلانه را نشان دهند.

– هیوگو آلبوکرکی: خطر گسترده شدن درگیری در منطقهٔ خاورمیانه چقدر است؟

الی گُزانسکی: نه‌تنها خطر درگیری جنگی منطقه‌ای وجود دارد، بلکه با آوردن ناوهای هواپیمابر و زیردریایی‌های بیشتر از سوی ایالات متحده، این جنگ به درگیری‌ای بین‌المللی می‌تواند تبدیل شود. تبادل آتش و شلیک موشک در مرز لبنان ادامه دارد گرچه هر دو طرف در مورد آغاز جنگی همه‌جانبه محتاط هستند. بااین‌حال حمایت دولت بایدن از اسرائیل و تهاجم به نوار غزه به کارزار انتخاباتی رئیس‌جمهور آمریکا آسیبی جدی خواهد زد. افکار عمومی جهانی به‌ویژه در خاورمیانه و همچنین در اروپا و ایالات متحده، با ادامهٔ کشتار مردم ساکن غزه مخالف است.

هیوگو البوکرکی: گسستگی در روابط بین اسرائیل و سایر کشورها چگونه [بر سیاست داخلی اسرائیل تأثیر می گذارد]؟

الی گُزانسکی: این گسستگی در روابط، یا به‌سبب تمرکز افکار عمومی بر جنگ یا به‌دلیل حمایت دولت‌های ایالات متحده و اروپای غربی از اسرائیل، تأثیری چندان بر وضعیت داخلی نداشته است. ولی نارضایتی‌های عمومیِ رو به افزایش احتمالاً بر سایر دولت‌ها نیز تأثیر خواهند گذاشت.

– هیوگو آلبوکرکی: موضع حزب کمونیست اسرائیل در قبال بحران کنونی چیست؟

الی گُزانسکی: حزب کمونیست اسرائیل علیه آسیب رساندن به غیرنظامیان بیگناه در هر دو طرف درگیری موضعی منسجم و روشن دارد. ما از یک سو کشتار ۷ اکتبر/ ۱۵ مهرماه و عاملان آن را محکوم می‌کنیم، ولی از سوی دیگر با بمباران وحشیانه و مجازات دسته‌جمعی مردم فلسطین مخالفیم. ما از تبادل اسرای فلسطینی با اسرائیلی‌های ربوده شده حمایت می‌کنیم و معتقدیم که راه‌حل صلح عادلانه مبتنی بر ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی در کرانهٔ باختری و غزه، در جوار کشور اسرائیل، امنیت، صلح، و امید را برای هر دو ملت به‌ارمغان خواهد آورد. ما خواستار مذاکره برای این راه‌حل زیر نظارت سازمان ملل هستیم و از نیروهای مترقی می‌خواهیم ما را در این مبارزهٔ مهم یاری کنند. ما همچنین سرکوب و آزارهای فاشیستی علیه شهروندان اسرائیل و به‌ویژه شهروندان فلسطینی و نیروهای چپ هم‌پیمان‌مان را محکوم می‌کنیم. ما از یهودیان و عرب‌هایی که از این ایده‌ها حمایت می‌کنند می‌خواهیم برای آن مبارزه کنند. خطرهایی جدی مانند گسترش جنگ منطقه‌ای و تبدیل به جنگی جهانی، تشدید حمله‌ها علیه مردم بیگناه و پاکسازی قومی در غزه و کرانهٔ باختری وجود دارند. همچنین، خطر افزایش نژادپرستی، فاشیسم، و تبدیل اسرائیل به کشوری کاملاً فاشیستی وجود دارد.

– هیوگو آلبوکرکی: در مورد راه‌حل یک کشور با دو ملیت، دموکراتیک، و سکولار چه نظری دارید؟

الی گُزانسکی: از نظر تئوری موافقم، ولی عملاً به‌چند دلیل مهم موافق نیستم: نخست این‌که، مردم فلسطین خواستار استقلال بوده و دراین‌باره باید حق تصمیم‌گیری داشته باشند. دوم، ناباوری متقابل [به امکان یک کشور با دو ملیت] بسیار زیاد است، به‌ویژه پس از قتل‌عام‌های انجام شدهٔ اخیر از سوی این دو ملت. سوم، اسرائیل از نظر اقتصادی بسیار قوی‌تر است، بنابراین اگر در مرحلهٔ کنونی کشوری واحد بدون استقلال فلسطینی‌ها ایجاد شود، آپارتاید و کنترل اقتصادی یهودیان تداوم خواهد یافت. این راه‌حل در آینده، پس از اینکه هر دو کشور در صلح و رفاه زندگی کنند، امکان‌پذیر خواهد بود.

به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۱۹۶، ۱۳ آذر ۱۴۰۲