آیا سفر اسنودن به آلمان منع سیاسی دارد یا منع حقوقی؟ یک کارشناس حقوق جزایی بین‌المللی به این پرسش پاسخ می‌دهد.

اگر قرار باشد کسی درباره فعالیت‌های جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا در اروپا اطلاعاتی داشته باشد، آن فرد ادوارد اسنودن است. یعنی همان کسی که با افشاگری‌های خود از فعالیت‌های جاسوسی این آژانس پرده برگرفت و نشان داد که چتر جاسوسی این آژانس بسیاری از سیاستمداران کشورهای اروپایی و از آن جمله صدراعظم آلمان، آنگلا مرکل، را نیز در بر می‌گرفته است. بدیهی است که کارگروه پارلمان آلمان برای روشن شدن پاره‌ای از ابهامات خواهان گفت‌وگوی مستقیم با اسنودن باشد. اما دولت آلمان مخالف است.

دولت آلمان درخواست دعوت از ادوارد اسنودن برای پاسخگویی به ابهامات پرونده جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا را تا کنون رد کرده و عنوان کرده است که در صورت سفر اسنودن به آلمان، این کشور موظف به تحویل او به مقامات آمریکایی است. این در حالی است که به باور حقوقدانی به نام نیکولاس گازآس چنین نگرانی بی‌اساس است.

نیکولاس گازآس معتقد است که بر اساس قوانین آلمان، این کشور الزامی برای تحویل اسنودن به ایالات متحده آمریکا ندارد. این حقوقدان در گفت‌وگو با رادیو دویچلند فونک DLF به پرسش‌هایی در این رابطه پاسخ داده است.

نیکولاس گازآس، کارشناس مسائل مربوط به حقوق جزایی بین‌المللی است و در دانشگاه کلن تدریس می‌کند. گازآس معتقد است که در صورت تمایل، دولت آلمان می‌تواند اسنودن را به برلین دعوت کرده و از این طریق پیرامون پرونده شنود و جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا در آلمان تحقیق کند.

در رابطه با پرونده جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا، پارلمان آلمان، بوندستاگ، کارگروهی را مسئول بررسی پیرامون جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا کرده بود. این کارگروه برای پرتوافکنی بر پاره‌ای از ابهامات نیاز به اطلاعاتی دارد که احتمالا اسنودن می‌تواند در اختیارشان بگذارد.

پیش‌شرط‌های سفر اسنودن به برلین

بر اساس توضیحات نیکولاس گازآس، برای آنکه اسنودن بتواند به برلین بیاید، باید دو پیش‌‌شرط تامین شود، یکی عنوان اقامت او در آلمان است و دیگری اطمینان از عدم تحویل او به آمریکا. این حقوقدان معتقد است که تامین هر دو شرط برای دولت آلمان کار دشواری نیست.

بر اساس قرارداد تحویل مجرمان بین آمریکا و آلمان از یکسو و بین آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا از سوی دیگر، تحویل یک مجرم به آمریکا تنها زمانی الزامی است که اتهام سیاسی این فرد در آلمان یا اتحادیه اروپا ثابت شده باشد. و چنین چیزی نه در آلمان و نه در اتحادیه اروپا روی داده است. در این رابطه حکم دستگاه قضایی آمریکا تعیین کننده نیست.

البته عدم پذیرش درخواست دعوت از اسنودن به آلمان، دلایل دیگری نیز دارد و احتمال اینکه دولت آلمان با دعوت اسنودن مخالفت کند، بسیار زیاد است. پیش از این نیز دولت آلمان به علت جلوگیری از تیره شدن مناسبات سیاسی با آمریکا درخواست دعوت از اسنودن را رد کرده بود.

البته احزاب اپوزیسیون می‌توانند در چنین صورتی به دادگاه  قانون اساسی آلمان فدرال شکایت کنند. گاز‌آس معتقد است از آنجا که کنترل پارلمانی بر مواردی از این دست مهم‌تر از نگرانی دولت آلمان از تیره شدن مناسبات سیاسی با کشور آمریکاست، رد پذیرش درخواست دعوت از اسنودن از لحاظ حقوقی صحیح نیست. این حقوقدان معتقد است که تصمیم درباره دعوت رسمی از اسنودن برای سفر به آلمان، پیش از آنکه یک تصمیم حقوقی باشد، یک تصمیم سیاسی است.