وال استریت ژورنال نوشت: ‘داعش’ به دنبال باختن قافیه در خاورمیانه؛ خود را مهیا می کند با انرژی و پویایی بیشتری، این بار در آسیا که بیشترین جمعیت مسلمانان جهان را در خود جای داده است و همچنین در آفریقا؛ ظهور کند.

 
‘یاروسلاو تروفیموف’ دیدگاه نویس وال استریت ژورنال در این تفسیر می نویسد:

 
سه سال است که ‘داعش’ خلافت خودخوانده خود را اعلام کرده است و در این مدت زمان به یک شهروند جهانی بدل شده است. این خلافت خودخوانده هرچند در سوریه وعراق متحمل شکستهای سنگین شده اما این به معنای آن نیست که قدرت نفوذش در دیگر کشورهای جهان که وفادارانی هم در آنها دارد از بین رفته است.

 
سیطره نفوذ خلافت خود خوانده داعش که این سرزمین ها را ‘ولایات ‘ خود می نامد؛ از غرب آفریقا گرفته تا فیلیپین بسط دارد.

 
‘ابوبکر البغدادی’ خلیفه خودخوانده این گروه در سال ۲۰۱۴ از منبر مسجدی در شهر ‘موصل’ عراق خلافت خودخوانده اش را اعلام کرد و از سرتاسر جهان اسلام برای خود وفادارانی را طلبید.

 
داعش این پهنای وسیع گستردگی ‘ولایات’ خودخوانده اش را مرهون سازمانهای شورشی محلی می داند. از نمونه انواع و اقسام این گروهها می توان از ‘ بوکو حرام’ در نیجریه و یا ‘ انصار بیت المقدس’ در شبه جزیره ‘سینا’ در نام برد.

 
درابتدای امر تصور بر این بود که داعش شکست ناپذیر است و بر همین اساس هم این گروهها خود را زیر پرچم برند ( علامت ) جدید داعش معرفی کردند اما در جذب نیرو و اهدا کننده مالی مستقل عمل می کردند.

 
اما سایر ‘ولایات’ داعش تقریبا در دستان گروههای میانه روتر بود مانند ‘داعش خوراسان’ که متشکل از شرورترین عناصر ‘طالبان’ در افغانستان و پاکستان بود.

 
بعضی ازگروهها مانند بوکو حرام؛ بر قلمروات عظیمی احاطه پیدا کردند. سایر ‘ولایات’ داعش مانند شمال قفقاز در روسیه مشتکل از ستیزه جویانی بود که در خطه های مختلف پراکنده بودند.

 
این ولایات خودخوانده داعش به دنبال ستیزه هایی در مناطق مورد نظر اظهار وجود می کرد و بلافاصله هم بعد از پیروزی وفاداری اش را به اعلامیه سال ۲۰۱۴ داعش اعلام می کرد.

 
داعش اگرچه موصل را باخته است و قریب الوقوع ‘رقه ‘ سوریه را که دومین قطب محکم آن بوده است را از دست خواهد داد، اما این گروه در دوردستها همچنان جنگ افروزی می کند. علتش این است که انرژی پویای ستیزه ها در آنجا، بومی است و ربطی به خاورمیانه ندارد.

 
‘متیو گیده ره’کارشناس مسائل تروریسم در دانشگاه ‘تولوز’ فرانسه در این باره می گوید:’ داعش الآن تنها شکستی که درخود احساس می کند,شکست روحی – روانی است. این گروهها بسیار حواسشان جمع است که مبادا به سرنوشت داعش در موصل گرفتار شوند و به همین خاطر دارند درسهای عبرت آموز شکست داعش در موصل را فرا می گیرند’.

 
درهفته های اخیر که موصل داشت به همت سربازان عراقی از چنگال داعش خارج می شد؛ وفاداران به داعش درنیمه دیگر کره زمین در تلاش بودند تا شهر ‘ماراوی’ یکی از بزرگ ترین شهرهای مسلمان نشین در جزیره ‘میندانائو’ واقع در جنوب فیلیپین را تصرف کنند.

 
این نبرد کماکان جریان دارد.

 
‘روهان گوناراتنا’ رئیس مرکز بین المللی تحقیقات خشونت سیاسی و تروریسم’دردانشگا سنگاپور هم پیرامون این موضوع می گوید: ‘
داعش یک سازمان بسیار انعطاف پذیر است. داعش یک گروه منفرد نیست بلکه یک جنبش است’.

 
او ادامه می دهد:’ جهان هنوز هم یک استراتژی به درد بخور برای مهار کردن؛ منزوی کردن و از بین بردن داعش ورای مرزهای عراق و سوریه ندارد. به همین علت ما بزودی شاهد گسترش جهانی این گروه خواهیم بود’.

 
و اما منبع نگرانی اصلی؛ آسیاست.

 
جمعیت مسلمانان در آسیا بسیار بیشتر از خاورمیانه است.

 
‘ریچارد جواد حیدریان’ از صاحب نظران سیاسی در فیلیپین می گوید ‘ما باید منتظر محور داعش در آسیا باشیم. فرصتهای داعش در آسیا فوق العاده نامحدود است چون اینجا یک بازار عمیق برای داعش است’.

 
حیدریان اضافه می کند:’جاهایی مانند «میندانائو» یک مأمن امن و عالی برای داعش است. مرزها در این ناحیه بشدت پر خلل هستند وبه راحتی می توان بین مالزی و اندونزی تردد کرد. اقلیت مسلمان در جنوب فیلیپین مطلقا در شرایط خوبی زندگی نمی کنند و بشدت از اوضاع ناراحت اند و همین نارضایتی، منطقه را به یک اکوسیستم (زیست بوم) مناسب برای ظهور و رشد افراط گرایی بدل کرده است’.

 
اگرچه که مبدأ اصلی ظهور داعش سوریه و عراق بوده است اما این دو کشور دیگر مانند سابق جذابیتی برای جهادی های بالقوه ندارد؛ اما به هر جهت این سازمان یک نشان ابدی بر پیشانی انواع و اقسام گروههای جنگجو که به پروژه خلافت این گروه ملحق شده اند چسبانده است.

 
‘محمد امیر رعنا’ رئیس ‘موسسه مطالعات صلح پاکستان’دراین باره می گوید:’داعش تاهمین حالا هم هرچه توانسته انجام داده است و به هر چیزی که خواسته خسارت وارد آورده است. داعش تمام گروههای بومی را هم از حیث ایدئولوژی و هم از جنبه عملیاتی، استحاله کرده است. این گروهها با القائات داعش هم رادیکال تر شده اند و هم وحشی تر’.

 
شکستهای پیاپی داعش درخاورمیانه باعث شده است تا تمام سازمانهای وفادار به آن به تفکر در این بحث بنشینند که آنها تا چه اندازه می توانند وحشی و بیرحم باشند.

 
همین بحث ها بود که سرمنشاء ایجاد انشعاب در گروه ‘ بوکو حرام’ شده است. این گروه هم اکنون به نام ‘ ولایت غرب آفریقای داعش’ مشهور است. یکی از این دو انشعاب؛ هرکه را با این گروه همکاری نکند ‘مرتد’ می شناسد و او را سزاوار مرگ می داند. گروه دیگر هم قائل به اعمال خشونتی هرچه تمامتر نسبت به مسیحیان و مسئولان دولتی است.

 
در پاکستان، گروهی به تازگی تاسیس شده که متشکل از مبارزان برگشته از داعش است با نام ‘ انصار الشریعه’ پاکستان. این گروه هم همچون آن دیگری، از دست زدن به کشتارهای دسته جمعی علیه مسلمانان عادی پرهیز می کند و منحصرا بر روی ترور افسران پلیس متمرکز شده است.

 
وحالا با ارزیابی همه این واقعیات؛ جمع بندی کنیم و ببینیم آینده داعش بعد از شکست آن در موصل چگونه خواهد بود.

 
به باورکارشناسان امر؛ کلید حل معما؛ سرنوشتی است که بر سر’القاعده’ در پی از دست دادن پایگاهش در افغانستان در سال۲۰۰۱ و ده سال بعد در پی کشته شدن ‘اسامه بن لادن’ رهبر این گروه آمد.

 
تمام این وقایع هسته مرکزی القاعده را تضعیف کرد و همه نیرو و توانایی اش را برای هدف گرفتن غرب به تحلیل برد. اما وفاداران منطقه ای القاعده یکی پس از دیگری شکوفا شدند و در خیلی از جاها نظیر شمال مالی ؛ سومالی و یمن به موفقیت هایی هم رسیدند.

 
‘لامیدو مومونی هارونه’ عضو پارلمان نیجر که نماینده شهری در مرز این کشور با نیجریه است و این منطقه همواره هدف حملات ‘ بوکو حرام ‘ قرار دارد در این زمینه می گوید که مطلقا انتظار ندارد شکست داعش در ‘موصل’ و ‘رقه’ تاثیر چندانی بر حوزه انتخابیه او داشته باشد.

 
هارونه متذکرمی شود: ‘ جنگی که در این ناحیه وجود دارد مطلقا ربطی به داعش ندارد و صرفا یک درگیری محلی است. منتها، اوضاع و روند سیر تحولات در منطقه؛ بستر بسیار مناسبی برای رشد و پرورش داعش است’.
ایرنا