اگنس کالامارد، دبیرکل عفو بین‌الملل گفت: «ما الگویی از نیروهای اوکراینی را ثبت کرده‌ایم که غیرنظامیان را در معرض خطر قرار می‌دهند و قوانین جنگ را در مناطق پرجمعیت نقض می‌کنند. قرار گرفتن در موقعیت تدافعی ارتش اوکراین را از احترام به قوانین بین‌المللی بشردوستانه مستثنا نمی‌کند.».

با این حال، همه حملات روسیه که توسط عفو بین‌الملل مستند شده است، از این الگو پیروی نمی‌کنند. در برخی مکان‌های دیگر که عفو بین‌الملل به این نتیجه رسیده که روسیه مرتکب جنایات جنگی شده است؛ از جمله در برخی از مناطق شهر خارکف، این سازمان شواهدی از حضور نیروهای اوکراینی در مناطق غیرنظامی که به‌طورغیرقانونی توسط ارتش روسیه هدف قرار گرفته‌اند، پیدا نکرد.

در فاصله بین فروردین تا تیر، محققان عفو ‌بین‌الملل چندین هفته را صرف بررسی حملات روسیه در مناطق خارکف، دونباس و میکولایف کردند و مصاحبه‌هایی با بازماندگان، شاهدان و بستگان قربانیان حملات صورت دادند.

در طول این تحقیقات، محققان شواهدی از حملات نیروهای اوکراینی از داخل مناطق مسکونی پرجمعیت و همچنین مستقر در ساختمان‌های غیرنظامی در ۱۹ شهر و روستا در این مناطق یافتند. این سازمان برای تأیید بیشتر برخی از این حوادث، به تجزیه و تحلیل تصاویر ماهواره‌ای هم پرداخته است.

طی بررسی‌ها معلوم شد، بیشتر مناطق مسکونی که سربازان در آن قرار داشتند کیلومترها از خطوط مقدم دور بودند. جایگزین‌های مناسبی در دسترس بودند که غیرنظامیان را به خطر نمی‌انداختند؛ مانند پایگاه‌های نظامی یا مناطق پر درخت حومه شهر، یا سایر سازه‌های دورتر از مناطق مسکونی. در مواردی که مستند شده، عفو بین‌الملل اظهار بی‌اطلاعی کرده که نظامیان اوکراینی که خود را در سازه‌های غیرنظامی در مناطق مسکونی مستقر کرده‌اند، از غیرنظامیان خواسته‌اند یا به آنها کمک کرده‌اند تا ساختمان‌های مجاور را تخلیه کنند.

بازماندگان و شاهدان حملات روسیه در مناطق دونباس، خارکف و میکولایف به محققان عفو ‌بین‌الملل گفتند که ارتش اوکراین در حوالی زمان حملات در نزدیکی خانه‌های آن‌ها عملیات می‌کرده و مناطق شهری را در معرض آتش تلافی‌جویانه نیروهای روسی قرار می‌داد. محققان عفو ‌بین‌الملل شاهد چنین رفتاری در مکان‌های متعدد بودند.

حقوق بین‌الملل بشردوستانه همه طرف‌های درگیری را ملزم می‌کند که تا حد امکان از قرار دادن اهداف نظامی در داخل یا نزدیک مناطق پرجمعیت خودداری کنند. سایر تعهدات برای محافظت از غیرنظامیان در برابر تأثیرات حملات عبارتند از بیرون بردن غیرنظامیان از مجاورت اهداف نظامی و دادن هشدار مؤثر در مورد حملاتی که ممکن است بر جمعیت غیرنظامی تأثیر بگذارد.

به علاوه، محققان عفو ‌بین‌الملل شاهد استفاده نیروهای اوکراینی از بیمارستان‌ها به‌عنوان پایگاه‌های نظامی در پنج نقطه بودند. در دو شهر، ده‌ها سرباز در حال استراحت و خوردن غذا در بیمارستان‌ها بوده اند. در شهر دیگری، سربازان از نزدیک بیمارستانی تیراندازی می‌کردند.

حمله هوایی روسیه در ۸ اردیبهشت دو کارمند یک آزمایشگاه پزشکی در حومه خارکف را پس از ایجاد پایگاهی در این مجتمع توسط نیروهای اوکراینی مجروح کرد.

استفاده از بیمارستان‌ها برای مقاصد نظامی نقض آشکار قوانین بین‌المللی بشردوستانه محسوب می‌شود.

عفو بین‌الملل اعلام کرد ارتش اوکراین به کرات پایگاه هایی را نیز در مدارس در شهرها و روستاهای دونباس و در منطقه میکولایف ایجاد کرده است. از زمان آغاز درگیری، مدارس به‌طور موقت به روی دانش‌آموزان بسته شده است، اما در بیشتر موارد ساختمان‌ها در نزدیکی محله‌های غیرنظامی پرجمعیت قرار داشتند.

در شهری در شرق اودسا، عفو بین‌الملل شاهد الگوی گسترده‌ای از تجمع سربازان اوکراینی بود که از مناطق غیرنظامی برای اسکان و محل استقرار استفاده می‌کردند، از جمله استقرار خودروهای زرهی زیر درختان در محله‌های کاملاً مسکونی، و استفاده از دو مدرسه واقع در مناطق مسکونی پرجمعیت. در حملات روسیه در نزدیکی مدارس در ماه های اردیبهشت و خرداد چندین غیرنظامی کشته و زخمی شدند؛ از جمله یک کودک و یک زن سالمند در حمله موشکی به خانه شان در ۷ تیر کشته شدند.

در باخموت نیز، نیروهای اوکراینی در حال استفاده از ساختمان دانشگاهی به عنوان پایگاه بودند که حمله روسیه در ۳۱ اردیبهشت مه به کشته شدن هفت سرباز منجر شد. این دانشگاه در مجاورت یک ساختمان مسکونی مرتفع بود که در جنگ آسیب دیده است و در کنارش سایر منازل غیرنظامی در فاصله ۵۰ متری قرار داشت. محققان عفو ‌بین الملل بقایای یک خودروی نظامی را در حیاط ساختمان دانشگاه پیدا کردند.

عفو بین‌الملل در هفتم مرداد با وزارت دفاع اوکراین تماس گرفته و این موارد را به آنها گوشزد کرده است.