بزرگترین نظرسنجی عمومی‌ای که تا به حال در جهان عرب صورت گرفته، نشان می‌دهد که عرب‌ها در حال پشت کردن به دین هستند و استقبال آن‌ها از روابط با آمریکا کاهش یافته است.

بزرگترین نظرسنجی صورت گرفته در این منطقه که نظرات بیش از ۲۵ هزار نفر را در ۱۰ کشور از جمله فلسطین مورد بررسی قرار داده، دریافته است که اعتماد به رهبران دینی در سال‌های اخیر با افت شدیدی روبه‌رو بوده است.

به گزارش روزنامه گاردین، این نظرسنجی با همکاری بی‌بی‌سی عربی، پروژه تحقیقاتی “عرب بارومتر” و یک شبکه تحقیقاتی وابسته به دانشگاه پرینستون صورت گرفته و نتایج آن حاکی از افزایش قابل توجه افرادی است که خود را “غیرمذهبی” توصیف کرده‌اند. شمار این افراد در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴، ۱۱ درصد گزارش شده بود اما امسال آمار آن‌ها به ۱۸ درصد رسیده است.

در این نظرسنجی که الجزایر، مصر، عراق، اردن، لبنان، لیبی، مراکش، فلسطین، سودان، تونس و یمن را مورد بررسی قرار داده، تنها ۱۲ درصد از مردم نظر مثبتی درباره دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا داشته‌اند. این در حالی است که بیش از دو برابر این میزان یعنی ۲۸ درصد از شرکت‌کنندگان درباره ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه دیدگاه مثبتی داشته‌اند اما رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه با ۵۱ درصد بیشترین محبوبیت را در جهان عرب دارد.

در هشت کشور از ۱۱ کشور ذکر شده، دست‌کم ۶۰ درصد از شرکت‌کنندگان خشونت موجود علیه آمریکا را پیامد منطقی مداخلات این کشور در منطقه دانسته‌اند و در این میان لبنان، فلسطین و یمن بیشترین اعتقاد را به این دیدگاه داشته‌اند و بیش از ۷۵ درصد از نمایندگانشان در این نظرسنجی، این دیدگاه را ابراز کرده‌اند.

شرکت‌کنندگان همچنین درباره بروز ناآرامی در کشورشان ابراز نگرانی کرده‌اند. مردم الجزایر، عراق، اردن، لیبی، فلسطین و سودان گفته‌اند، احساس می‌کنند به سمت حکومت دیکتاتوری پیش می‌روند. از هر ۱۰ الجزایری شش نفر و از هر ۱۰ سودانی چهار نفر بر این باورند که تازه‌ترین انتخابات کشورشان آزاد و عادلانه نبوده است.

به گفته مایکل رابینز، مدیر پروژه تحقیقاتی “عرب بارومتر”، شرکت‌کنندگان این نظرسنجی به طور تصادفی انتخاب شده‌اند و نظرات آنان به صورت رو در رو پرسیده شده است.

رابینز می‌گوید: بسیار قابل توجه است که در اکثر کشورهای بررسی شده در این نظرسنجی، دولت‌ها پاسخگوی انتظارات شهروندانشان نیستند و معمولاً اعتماد به دولت بیشتر به عملکرد آن در تامین امنیت وابسته است تا مسائل اقتصادی.

نظرات شرکت‌کنندگان اما حاکی از تغییر رویکرد آنان درباره مسائلی از جمله مهاجرت، سلامت روانی زنان و حقوق دگرباش‌ها بوده است.

شمار این افراد در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴، ۱۱ درصد گزارش شده بود اما امسال آمار آن‌ها به ۱۸ درصد رسیده است. اعتماد به رهبران دینی در همه این کشورها به جز لبنان کاهش یافته اما اعتماد شرکت‌کنندگان لبنانی به رهبران دینی نسبت به سال ۲۰۱۶ دو برابر افزایش یافته است. مراکش، لیبی و فلسطین بیشترین سقوط را در اعتماد به رهبران دینی داشته‌اند.

اعتماد به جنبش‌های اسلامی مانند حماس و اخوان المسلمین حتی از این هم کمتر شده است. اعتماد مردم به حزب “النهضه” تونس، از سال ۲۰۱۱ در تونس ۲۴ درصد، از سال ۲۰۱۲ در اردن ۲۱ درصد و از سال ۲۰۱۳ در مراکش ۲۰ درصد کاهش یافته است.

در سراسر این منطقه اکثر شرکت‌کنندگان از حقوق زنان برای جدا شدن از همسرشان حمایت کرده‌اند اما این احساس را داشته‌اند که مردان باید تصمیم نهایی را در خانواده بگیرند.

در ۹۱ درصد مناطقی که در این نظرسنجی بررسی شده‌اند، اکثر شرکت‌کنندگان گفته‌اند زنان باید اجازه داشته باشند به عنوان رئیس دولت در کشوری مسلمان فعالیت کنند اما همین میزان این نظر را داشته‌اند که مردان رهبران سیاسی بهتری هستند.

لبنان، مراکش و تونس بیشترین میزان پذیرش را برای داشتن یک نخست وزیر یا رئیس جمهور زن داشته و الجزایر و سودان کمترین استقبال را نسبت به این مساله نشان داده‌اند.

در خصوص مساله مهاجرت، بیش از نیمی (۵۲ درصد) از شرکت‌کنندگان ۱۸ تا ۲۹ ساله در الجزایر، اردن، لبنان، مراکش، فلسطین و تونس مهاجرت را در نظر دارند که نشان‌دهنده ۱۰ درصد افزایش در شمار افراد متمایل به مهاجرت نسبت به همین آمار در سال ۲۰۱۶ است.

بزرگسالان زیر ۳۰ ساله مراکشی بیشترین تمایل را به ترک کشورشان دارند و ۷۰ درصد از آنان به مهاجرت فکر می‌کنند اما تقریباً نیمی از تمام شرکت‌کنندگان در اردن و سودان و یک سوم شرکت‌کنندگان عراقی نیز گفته‌اند به طور جدی به ترک کشور خود می‌اندیشند.

اروپا نخستین انتخاب کشورهای شمال آفریقا برای مهاجرت است اما مصر، سودان و یمن کشورهای حاشیه خلیج فارس را ترجیح می‌دهند. مردم اردن و لبنان نیز آمریکای شمالی را مقصد مورد علاقه خود معرفی کرده‌اند.

این نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد که افرادی که قصد مهاجرت دارند ترجیح می‌دهند بدون اسناد رسمی مهاجرت کنند. بیش از ۴۰ درصد از مردم الجزایر، سودان و تونس و ۳۸ درصد از مردم عراق، مراکش و یمن گفته‌اند در صورت مهاجرت، بدون اسناد رسمی کشور خود را ترک خواهند کرد.

در خصوص حقوق دگرباش‌ها، تنها پنج درصد از شرکت‌کنندگان در کرانه باختری رود اردن هم‌جنس‌گرا بودن را قابل پذیرش دانسته‌اند. این آمار در لبنان شش درصد و در عراق و اردن و تونس هفت درصد است. الجزایر اما با ۲۶ درصد بیشترین انعطاف را درباره پذیرش هم‌جنس‌گرایان نشان داده است.

شرکت‌کنندگان این نظرسنجی در الجزایر، اردن، لبنان، مراکش، فلسطین، سودان و تونس بر این باور بوده‌اند که قتل “ناموسی” از هم‌جنس‌گرا بودن قابل قبول‌تر است.

برای مثال در الجزایر ۲۶ درصد اظهار کرده‌اند که هم‌جنس‌گرا بودن قابل قبول است اما ۲۷ درصد قتل ناموسی را قابل قبول عنوان کرده‌اند. در اردن این میزان به ترتیب ۷ درصد و ۲۱ درصد بوده است. اردن اما به عنوان تنها کشور در این نظرسنجی که هم‌جنس‌گرایی را بیشتر از قتل ناموسی می‌پذیرد، خود را متمایز کرده است. این آمار در تونس ۱۷ درصد در مقابل ۱۴ درصد بوده است.

در بحث سلامت روان، یک نفر از هر سه نفری که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند، گفته‌اند که احساس افسردگی دارند. در این میان بیشترین آمار افسردگی مربوط به عراق (۴۳ درصد)، تونس (۴۰ درصد) و فلسطین (۳۷ درصد) است. بر اساس نتایج به دست آمده، زنان و افرادی که توانایی مالی کمتری دارند، احساس افسردگی بیشتری داشته‌اند.

ایسنا