برگزاریِ چهاردهمین کنگرهٔ تاریخیِ حزب کمونیست آفریقای جنوبی؛ در راستای اعادهٔ اعتمادِ زحمتکشان، و ادامهٔ ساختمان سوسیالیسم در آفریقای جنوبی

 
چهاردهمین کنگرهٔ حزب کمونیست آفریقای جنوبی ، ۱۹ تا ۲۴ تیرماه، در شهر “باکسبورگ”، برگزار شد. بیش از یک‌هزار و ۸۰۰ نماینده که تقریباً نیمی از آنان (۴۸ درصد) زن بودند در این در این کنگره مهم بزرگ‌ترین و مؤثرترین حزب سیاسی چپ آفریقا شرکت داشتند که در خلال نشست‌های آن تصمیم‌های تاریخی‌ای مهم ازجمله در رابطه با آیندهٔ روابط حزب کمونیست آفریقای جنوبی با متحدانشُ‌از جمله کنگره ملی آفریقا گرفته شد. این کنگره، به‌دلیل ادامه داشتن اثرهای بحران اقتصادی سرمایه‌داری، وضعیت اقتصادی کشور، افشای فساد اقتصادی‌ای که رئیس‌جمهور این کشور، ژاکوب زوما، و خانواده‌اش به دست داشتن در آن متهم شده‌اند و پیامد‌های سیاسی آن برای ائتلاف سه‌جانبهٔ حاکم در قالب “حزب کنگرهٔ ملی آفریقای جنوبی” (“ا ان سی”)، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده بود.

کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران، در پیامی مفصل به کنگرهٔ چهاردهم حزب کمونیست آفریقای جنوبی، برگزاری موفقیت‌آمیز آن و ادامه و گسترش روابط نزدیک و فعال میان دو حزب برادر را آرزو کرد. در این پیام، شرایط سیاسی حاکم بر اوضاع ایران توضیح داده شده و از همبستگی فعال و گسترش‌یابندهٔ رفقای آفریقای جنوبی با مبارزهٔ مردم ایران در راه صلح، آزادی، دموکراسی و عدالت اجتماعی سپاسگزاری شد. ”

رفیق کریس ماتهالکو، دبیر روابط بین‌المللی حزب کمونیست آفریقای جنوبی، که در این کنگرهٔ به معاونت دومی دبیرکل حزب انتخاب شد، در گفت‌وگویی با “نامهٔ مردم”- اُرگان مرکزی حزب تودهٔ ایران- دربارهٔ بحث‌های انجام‌شده در این کنگرهٔ تاریخی، گفت: ” چهاردهمین کنگره حزب کمونیست آفریقای جنوبی به دلایلی متعدد تاریخی محسوب می‌شود، زیرا در یک دوره حیاتی روند انقلاب ملی‌دموکراتیک در آفریقای جنوبی و در شرایطی که بحران سیستمیک سرمایه‌داری کل جهان را در بر گرفته است، انجام گرفت. چهاردهمین کنگره حزب کمونیست آفریقای جنوبی (حکاج) در شرایطی صورت گرفت که روابط بین حزب و کنگره ملی افریقا (آ.ان.سی) و کنگره اتحادیه‌های کارگری آفریقای جنوبی (کوساتو) در ائتلاف سه‌جانبه حاکم در پایین‌ترین سطح برای چند دهه قرار دارد، برگزار می‌شد. دلیل سردی بی‌سابقه رابطه بین اعضای ائتلاف در اساس انتقاد علنی حزب کمونیست آفریقای جنوبی از رهبر “آ.ان.سی.” و خواستار استعفا دادن او از مقام رئیس‌جمهوری کشور است. حزب کمونیست آفریقای جنوبی از رئیس‌جمهور ژاکوب زوما خواسته است که بدلیل روابط نزدیک و ناخوشایند خود با خانواده “گوپتا”، میلیاردرهای هندی الاصل که متهم به دست داشتن در روند تسخیر دولت توسط شرکت‌های خصوصی است، از مقام خود کناره‌گیری کند. خانواده گوپتا و وابستگان آن، با گردآوری گروهی از شخصیت‌های متنفذ، ثروتمند، و سودجو که لقب “لیگ برتر” به آن‌ها داده شده است، با استفاده از نفوذ خود بر خانواده رئیس‌جمهور روابطی انگلی و کمپرادوری در حیات اقتصادی آفریقای جنوبی را به‌طور هدفمند توسعه داده و با به‌کارگیری شرکت‌های دولتی و اهرم‌های دیگر منابع دولتی را به مسیر انباشت سرمایه خصوصی هدایت کرده‌اند. این گروه با استفاده از روابط نزدیک خود با رئیس‌جمهور حتی در مورد انتصاب وزرای کابینه و مقامات ارشد حکومتی اعمال نفوذ کرده‌اند. ”

حزب کمونیست آفریقای جنوبی در ادامه انتقادهای صریح خود از عملکرد رئیس‌جمهور و دعوت او به استعفا از مقام خود طی نامه‌ای به‌رهبری “ا.ان.سی” اعلام کرد که مایل به‌حضور رئیس‌جمهور ژاکوب زوما در کنگره چهاردهم خود نیست و درعمل او را از سخنرانی مرسوم در جریان کنگره محروم کرد. سخنگوی حزب “هلنگیوه نکونیان” در این رابطه اظهار داشت: “ما به کنگره ملی آفریقا توصیه کردیم که به‌دلیل تنش‌هایی که وجود دارد … بهتر است که رئیس‌جمهور در کنگره ما سخنرانی نکند.”

در اقدامی پرمعنی حزب کمونیست از شرکت سیریل راموفوزا معاون رئیس‌جمهور و سیاستمدار سرشناس “ا.ان.سی.” در کنگره خود استقبال کرد. معاون رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، آقای سیریل راموفوزا، در سخنان خود در کنگره رهبری “ا.ان.سی.” را متهم به فساد کرد و سوگند خورد که در رابطه با رسوایی تسخیر دولت که حزب حاکم را در چنگال گرفته است، “ساکت نخواهد نشست”. او خطاب به چهاردهمین کنگره حزب کمونیست آفریقای جنوبی گفت: “ما اکنون به‌طور قطعی و بدون هیچ شکی می‌دانیم که میلیاردها راند (واحد پولی آفریقای جنوبی. هر دلار آمریکا معادل ۱۲.۹۳ راند) منابع و ثروت عمومی به جیب‌های چند نفر منتقل شده است.”

آقای راموفوزا به ادعاهای اخیر درباره “روابط غیرقانونی، قراردادها، معامله‌ها و برگماری هایی که باهدف منتفع شدن فقط یک خانواده سازمان‌دهی شده‌اند” اشاره کرد – اشاره‌ای روشن به امپراتوری مالی و تجاری گسترده خانواده گوپتا که متهم به داشتن نفوذ بیش از حد در پارلمان آفریقای جنوبی شده‌اند.

این اولین بار است که آقای زوما که در سال ۲۰۰۹ به‌قدرت رسید در کنگره حزب کمونیست کشور سخنرانی نکرد.

این مسئله در روز دوم کنگره شش‌روزه حزب در باکسبورگ که دبیرکل حزب کمونیست آفریقای جنوبی و وزیر آموزش عالی آفریقای جنوبی، “بلید نزیمانده”، گزارش سیاسی رهبری حزب به کنگره را ارائه می‌داد فاش شد. این سند ۳۰ صفحه‌ای عمدتاٌ بر نگرانی‌های حزب در مورد “تسخیر دولت” آقای زوما توسط خانواده میلیاردر گوپتا متمرکز بود.

او گفت: “ما هرگز برای آزاد کردن کشورمان مبارزه نکردیم که اقتصاد آفریقای جنوبی در کنترل گوپتاها قرار بگیرد.” او رهبران کنگره ملی آفریقا را متهم کرد که تهاجم آن‌ها به “سرمایه انحصاری سفیدپوستان” پوششی با ظاهر مارکسیستی برای غارت انگلی بوده است. دبیرکل حزب کمونیست آفریقای جنوبی هشدار داد که کنگره ملی آفریقا “به‌شدت مورد تهدید تضعیف پایگاه و نفوذ اجتماعی، فراکسیونیسم، شبکه‌های نفوذ ثروتمندان و تسخیر توسط شرکت‌های بزرگ قرار گرفته است.”

وی اخطار کرد که حزب حاکم به‌دلیل “گزارش تقریباً روزانه رسوایی‌هایی که سیاستمداران بلندمرتبه کنگره ملی آفریقا در آن درگیرند ” در رسانه‌ها، به‌ویژه کسانی که در درون امپراتوری رسوا و بدنام گوپتا، و ازجمله خانواده خود رئیس‌جمهور، به شکلی شرکت دارند”، در معرض کاهش محبوبیت و از دست دادن حمایت اجتماعی است.
او گفت: “پدیده” تسخیر دولت ” از طریق در کنترل گرفتن ارگان‌های حساس و کلیدی دولتی و شرکت‌های دولتی توسط یک شبکه‌ای از سرمایه‌داران انگلی، عملاٌ یک دولت موازی و سایه ایجاد کرده است.”

رفیق بلید نزیمانده از دولت خواستار “فسخ تمام معاملات موجود با کمپانی‌های تحت کنترل خانواده گوپتا” شد.

کنگره چهاردهم حزب کمونیست آفریقای جنوبی همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد موضوع کلیدی ورود مستقل حزب کمونیست به صحنه انتخابات و رقابت با کاندیداهای “آ.ان.سی.” را برای اولین بار در تاریخ روابط این دو ساختار سیاسی مبارزه برای تغییر در آفریقای جنوبی موردبحث قرار داد. ائتلاف استراتژیک حزب کمونیست آفریقای جنوبی با “آ.ان.سی.” تقریباٌ ۹۰ سال عمر داشته است.

رفیق کریس ماتهالکو، معاون دوم دبیرکل “حزب کمونیست آفریقای جنوبی” در سخنان خود به خبرنگار نامه مردم اظهار داشت: سازمان‌های پایه و کمیته‌های ایالتی حزب کمونیست آفریقای جنوبی که برای نزدیک به دو سال در مورد موضوع شرکت در انتخابات به‌طور مستقل به‌عنوان حزب کمونیست آفریقای جنوبی و خارج از چارچوب “آ.ان.سی.” بحث و گفتگو کرده‌اند، قطعنامه‌ای را در رابطه با شرکت در انتخابات در چارچوب یک ائتلاف جدید به کنگره ارائه و به بحث گذاشتند که در اجلاس عمومی کنگره به تصویب رسید. بر اساس این قطعنامه حزب کمونیست آفریقای جنوبی در انتخابات یا در قالب این ائتلاف مجدداٌ پایه‌ریزی شده و یا به‌صورت مستقل شرکت خواهد کرد و این امر برای “ائتلاف سه‌جانبه” کنونی پی آمد های مشخصی خواهد داشت. علاوه بر قطعنامه‌های مشخص در رابطه با دولت و ساختارهای قدرت مردمی، کنگره تصمیم گرفت تا به‌طور فعال برای ایجاد یک جبهه میهن‌پرستانه نیروهای چپ برای هر دو هدف انتخاباتی و هم برای تقویت و پیشرفت روند انقلاب ملی‌دموکراتیک که حزب کمونیست آفریقای جنوبی آن را کوتاه‌ترین مسیر به سوی سوسیالیسم در آفریقای جنوبی می‌داند، فعالیت کند. این تصمیم‌ها و قطعنامه‌های کلیدی مصوب به‌همراه رشد گسترده تعداد اعضای حزب کمونیست آفریقای جنوبی که درحال‌حاضر بیش از ۲۸۰/۰۰۰ نفر است، قدرت و اعتمادبه‌نفس حزب کمونیست آفریقای جنوبی را نشان می‌دهد. حزب کمونیست آفریقای جنوبی که در سال ۲۰۲۱ میلادی صدمین سالگرد پایه‌گذاری خود را جشن می‌گیرد، به‌دنبال ایجاد یک حزب بانفوذ و قدرتمند با یک نمایه مستقل برای ساخت‌وساز سوسیالیسم در آفریقای جنوبی است.

رفیق بلید در سخنرانی خود در کنگره مسئله شرکت مستقل “حزب کمونیست آفریقای جنوبی” در انتخابات اصلی در کشور را یک روند تعریف کرد که از پایان این کنگره آغاز خواهد شد. او متذکر شد: “حزب کمونیست هرگز نمی‌تواند بدون مشورت با متحدان خود تصمیم بگیرد که در انتخابات مستقلاٌ شرکت کند.” او گفت که در شرایط حاضر رهبری “ا.ان.سی.” به‌دلیل عملکرد خود و رفتاری که درپیش گرفته است، بیشتر از این قادر به حفظ و ادامه ائتلاف سه‌جانبه نیست” دبیرکل حزب کمونیست آفریقای جنوبی در ادامه متذکر شد: “حزب هنوز به‌طور جدی در مورد موضوع انتخابات با اتحادیه‌های کارگری و کوساتو وارد بحث و گفتگوی رسمی نشده است.” او اظهار داشت: ” ما هنوز حمایت یکپارچه کنفدراسیون اتحادیه‌های کارگری آفریقای جنوبی و کارگران را جلب نکرده‌ایم…. ما نمی‌توانیم برویم به آن‌ها بگوییم ما می‌خواهیم در رقابت‌های انتخاباتی شرکت کنیم. بیایید از ما حمایت کنید. “ما باید گفتگو و بحث بسیار حساب‌شده و سازمان‌یافته‌ای با آن‌ها در این رابطه داشته باشیم.”

چند ساعت قبل از خاتمه کنگره ۱۴ حزب کمونیست آفریقای جنوبی در روز شنبه ۲۴ تیرماه، حدود ۱۸۰۰ نماینده (۴۸٪ از آن‌ها زن)، که اکثراً کلاه یا روسری‌های قرمز منقش به سمبل حزب (داس و چکش زرد بر زمینه یک ستاره سیاه) بر سر داشتند، شادمانی خود را از تصمیم تاریخی کنگره با رقص و پای‌کوبی و درحالی‌که شعار “آیا شما این خبر خوب را شنیدید، حزب در انتخابات مستقلاٌ می‌ایستد” را به زبان محلی می‌خواندند، ابراز کردند. تا کنون، کمونیست‌ها در مقام نامزدهای کنگره ملی آفریقا در انتخابات شرکت می‌کردند. معاون دوم دبیرکل حزب رفیق کریس ماتلاکو، توضیح داد، تصمیم کنگره یک انتخاب سیاسی در اصول است ولیکن این به‌معنای به‌عمل گذاشتن آن در انتخابات بعدی که برای سال ۲۰۱۹ برنامه‌ریزی‌شده است، نیست. “روش‌های دقیق برای به‌اجرا گذاشتن این تصمیم باید در یک تحلیل دقیق و مشخص و در فرآیند تعامل با کارگران و آموزش و روشنگری برای آن‌ها تعیین خواهد شد.”

دوره پنج ماه آینده تعیین‌کننده خواهند بود. کمتر از سه هفته دیگر در روز ۸ اوت پارلمان آفریقای جنوبی در مورد سرنوشت زوما بحث و تصمیم‌گیری خواهد کرد. حزب کمونیست آفریقای جنوبی خواستار استعفای رئیس‌جمهور شده است. درنهایت کنفرانس ملی “ا.ان.سی.” که پنج ماه بعد و در دسامبر برگزار می‌شود مسیر آتی و آینده ائتلاف سه‌جانبه را به‌طور قطعی تعیین خواهد کرد. اگر طرفداران زوما بر ادامه راه او در پس از کنفرانس ماه دسامبر اصرار بورزند، ائتلاف به‌طور قطعی از هم خواهد پاشید. این اکنون مشخص است که حزب کمونیست از همین حالا تدارک تشکیل یک ائتلاف نوین با اتحادیه‌های کارگری و ساختارهای مدنی کشور را آماج اصلی مبارزه خود قرار داده است.

در انتخابات برای تعیین رهبری حزب رفیق بلید نزیمانده که در ۱۹ سال گذشته مقام دبیرکلی را به‌عهده داشته است، توسط کنگره برای ۵ سال آینده دوباره انتخاب شد. رفیق سولی کاپیلا، که در ۵ سال گذشته معاون دوم دبیرکل حزب بوده است، به جای رفیق جرمی کورونین، از اندیشمندان سرشناس حزب کمونیست آفریقای جنوبی و معاون وزیر حمل‌ونقل، که در سه دهه گذشته معاون دبیرکل حزب بوده است و قبل از کنگره اعلام بازنشستگی کرده بود، به مقام معاون اول دبیرکل انتخاب شد. رفیق سولی از منتقدان جدی و رادیکال ژاکوب زوما و رهبری کنونی “ا.ان.سی.” است. کنگره همچنین رفیق کریس ماتهالکو ، مسئول روابط بین‌المللی حزب، را به مقام معاون دوم دبیرکل حزب انتخاب کرد. علاوه بر دبیرکل و دو معاون او کنگره همچنین صدر و معاون صدر و خزانه‌دار حزب را انتخاب کرد.
نامۀ مردم