جنگ ایالات متحده با چین در زمینهٔ  فناوری همچنان ادامه دارد. این کشور (ایالات متحده) سیستم‌های ارتباطات الکترونیکی ودیجیتالی‌اش را از دسترسی به فناوری مورد نیاز خود باز می‌دارد و اجازهٔ استفاده از تجهیزات چینی را در این مورد به آن‌ها نمی‌دهد.  دولت آمریکا از همدستان و هم پیمانان “ناتو”ئی‌اش درخواست کرده است تا از خط‌مشی دولت آمریکا پیروی کنند.

این اقدامی سازمان‌دهی شده از سوی ایالات متحده و کشورهای اروپایی به‌منظور پس‌زدن دیگران از بهره‌مند‌شدن از بازار و فناوری و با هدف بازپس‌گرفتن بازار از دست داده‌شان به چین است.

تجارت بین‌المللی بنا را بر این گذاشته بود که کالاها و تجهیزات می‌توانند از هر بخشی از جهان تأمین شوند. نخستین قانون‌شکنی در این امر، طرح توطئه‌گرانه تحریم‌های ایالات‌متحده در سال گذشته بود که بر مبنای آن هر شرکتی که ۲۵ درصد یا بیشتر از نیازهایش را از ایالات ‌متحده تأمین می‌کند باید از قانون‌های تحریم ایالات ‌متحده بر ضد شرکت هواوی چین پیروی کند، به‌این معنا که: نرم‌افزارها و تراشه‌های طرح‌شده و ساخت ایالات متحده را نمی‌توان به شرکت هواوی صادر کرد. آخرین دُور تحریم‌های ایالات‌ متحده  در ماه مه سال گذشته، گسترش آن‌ها به‌منظور پوشش هر گونه محصول تولید شده با تجهیزات ایالات متحده است که فرمانروایی این تحریم‌ها را فراتر از مرزهای این کشور می‌گستراند.

در جهانی‌سازی بازرگانی دهه‌های اخیر، ایالات متحده به‌طور فزاینده‌ تأمین ساخت و تولید  خود را  به کشورهای دیگر برون‌سپاری کرده است، اما هنوز سرکردگی اقتصاد جهانی را از طریق تسلطش بر نهادهای مالی جهانی، نظام‌های پرداخت، بیمه، و صندوق‌های سرمایه در دست خود دارد. با شمار جدید تحریم‌ها، لایه‌ای دیگر از سلطه ایالات‌ متحده بر اقتصاد جهانی آشکار شده است: تسلط بر فناوری، هم از نظر مالکیت معنوی و هم صنعت تولید ابزار حیاتی  در ساخت تراشه‌های کامپیوتری.

دور جدید تحریم تجارتی ایالات متحده بر ضد چین، پایمال کردن مصوبه‌های سازمان تجارت جهانی است. اینکه چرا ایالات متحده به‌منظور گشایش این گره در سازمان تجارت جهانی از هرگونه موافقتی امتناع می‌ورزد و در کارکرد آن سنگ‌اندازی می‌کند اکنون روشن شده است. چین نمی‌تواند تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده را برای حل و فصل اختلاف‌ها به سازمان تجارت جهانی بیاورد، زیرا ایالات متحده کارکرد هیئت تشخیص و حل اختلاف این سازمان جهانی را کم و بیش ناکارآمد ساخته است.

نبرد بر سر فناوری شبکه نسل پنجم (جی۵) و شرکت هواوی- تولید کنندهٔ گوشی‌های تلفن و از یکه‌تازان عرصهٔ فناوری ارتباطات الکترونیکی- به میدان جنگ فناوری بین ایالات ‌متحده و چین تبدیل شده است. انتظار می‌رود که گردش سرمایه در بازار شبکه جی۵ در بازهٔ زمانی ۱۰ سال به ۵۰ میلیارد دلار برسد- اما گمانه‌زنی‌ها این رقم را بیش از این برآورد می‌کنند- یعنی تریلیون‌ها دلار تولید اقتصادی از راه فعالیت شبکه‌های جی‌۵ حاصل خواهد شد. هر شرکت یا کشوری که فناوری شبکه نسل پنجم را در اختیار داشته باشد، نسبت به دیگران در این سپهر اقتصادی برتری خواهد داشت.

برای داشتن درکی بهتر از جنگ فناوری بر سر شبکه جی۵، لازم است از کارکرد آن آشنایی داشته باشیم. فناوری اینترنت بستری است که همه فناوری‌های دیجیتال آینده کم و بیش با تکیه بر آن به‌راه انداخته خواهند شد. شبکه‌های نسل پنجم سرعت اینترنت بی‌سیم را ۱۰ تا ۴۰ بار افزایش خواهند داد. سرعت کُند اینترنت برای کاربران و مصرف‌کنندگان بسیاری از برنامه‌های کاربردی، مانند دیدارها و نشست‌های ویدیویی، بازی‌های آنلاین که همزمان چندین بازیکن را دربر می‌گیرند و سرعت بارگذاری اطلاعات و داده‌ها از هر دو سو باید از میزان بالایی برخوردار باشد، نقصانی اساسی شمرده می‌شود. این با بارگذاری برای مصرف ویدیوهای اینترنتی مانند “نت فلیکس” که در آن تنها سرعت بارگذاری یک سویه از اینترنت اهمیت دارد متفاوت است.  شبکه‌های جی۵ داشتن اینترنت پرشتاب را در پهنه‌ای بسیار بزرگ‌تر و در دستگاه‌های همراه (موبایل) ما ممکن می‌سازد.

دو عرصه دیگری که از شبکه جی۵ بهره‌مند خواهند شد خودروهای بدون راننده و “اینترنت چیزها” (IoT) هستند که در آن همه دستگاه‌ها و وسایل الکترونیک ما به‌وسیله اینترنت بی‌سیم در تماس با یکدیگر خواهند بود. درحالی که برای تحقق طرح خودروهای بدون راننده هنوز راه درازی درپیش است،”اینترنت چیزها” می‌تواند در بهبود و کارایی و حفظ زیرساختارهای صنعت برق، چراغ‌های راهنمایی، آب و سامانه فاضلاب در شهرهای “هوشمند آینده” بسیار مهم باشد.

فناوری جی۵ در شبکه‌های مخابراتی به تکوین نسل این شبکه‌ها اشاره دارد و هر نسل از فناوری در ارتباطات بی‌سیم به معنی افزایش اندازه انتقال اطلاعات در موج‌های رادیویی است. شبکه‌های نسل پنجم بسیار سریع‌تر از شبکه‌های نسل چهارم هستند و می‌توانند شمار بسیار بیشتری از دستگاه‌های الکترونیک در یک منطقه مشخص را زیر پوشش قرار دهند. قیمت جی۵ که شبیه  شبکه‌های جاری جی۳ و جی۴ نیست، نمی‌تواند مسافت‌های طولانی را طی کند و نیاز به تعدادی از رازک‌های تکرارکننده، انباره، و شاخک‌های موج‌گیر (آنتن) دارد تا بتواند مسافت مشابهی را طی کند. یک شبکه جی۵ می‌تواند همان سرعت را در اختیار داشته باشد که یک شبکه کابل فیبر نوری فراهم می‌کند، البته بدون هزینه زیاد برای نصب سیم روپوش‌دار. از این‌روی، این شبکه جدید می‌تواند با هزینه کم‌تر اینترنت پرسرعت را به نواحی کم‌جمعیت‌تر روستایی برساند.

نقش‌آفرینان دیگر در این عرصه کدامند؟ شرکت‌های اصلی دیگر جدا از هواوی، سامسونگ (کره‌جنوبی)، نوکیا (فنلاند)، اریکسون (سوئد) و زد تی ای [ZTE] (چین) هستند. اگرچه ایالات متحده هیچ بازیگر عمده‌ای در سطح ساخت تجهیزات شبکه ندارد، ولی اَبَرشرکتی انحصاری به‌نام کوال‌کام (Qualcomm) دارد که اجزای دستگاه‌های ارتباطی بی‌سیم  را می‌سازد و مدار تراشه‌ها برای یکپارچه‌سازی اجزای یک پردازشگر تلفن همراه را تولید می‌کند. دیگری هم اَبَرشرکت اَپل است که امروز در بازار تلفن‌های هوشمند پیشگام بشمار می‌رود.

ایالات متحده با داشتن موضع برتر در ساخت نرم‌افزارها، شرکت چینی هواوی را با تحریم‌های خود در تنگنا قرار داده بود. اندروید- سامانه عامل تلفن‌های هوشمند که شرکت گوگل مالک آن است- بیشتر گوشی‌های تلفن همراه چین و نیز تلفن‌های سیاری که ساخت شرکت آپل نیستند را به‌کار می‌اندازد. امروز در تولید تراشه‌های نیمه‌رسانا پردازنده‌های شرکت آرم (ARM) در جایگاه پیشتاز قرار دارد و اغلب شرکت‌هایی که به فناوری پیشرفته نیاز دارند پردازنده آرم (ARM) را جایگزین اینتل (INTEL) می‌کنند. آرم شرکتی مستقر در بریتانیا ولی متعلق به بانک سافت (SoftBank) در ژاپن است. این شرکت در تولید تراشه‌ها دست ندارد، بلکه هسته‌های روی پردازنده‌ها را طراحی می‌کند. سپس پروانهٔ استفاده از آن‌ها را به شرکت‌هایی مانند هواوی، کوال‌کام، سامسونگ و اپل می‌دهد. پس از آن است که این شرکت‌ها نیز پردازنده‌های خود را بر پایه ۲، ۴، یا ۸ هسته آرم طراحی و در ریخته‌گری منطقه سیلیکون در ایالات متحده تولید می‌کنند. این پردازنده‌ها هم در تجهیزات شبکه تلفن‌های همراه، تلفن‌های سیار یا لب‌تاپ تولیدکنندگان مختلف این دستگاه‌ها، نصب می‌شوند. از شرکت‌های ریخته‌گر در منطقه سیلیکون که تراشه‌های پردازنده‌های واقعی را از طرح‌پردازی‌های شرکت‌های هواوی، سامسونگ یا اپل تولید می‌کنند، برای نمونه از شرکت تولیدی سیلیکون تایوان (TSMC)- بزرگ‌ترین شرکت با ۴۸ درصد از سهم بازار جهانی- می‌توان نام برد. نمونه دیگر، شرکت سامسونگ با ظرفیت بالای ۲۰ درصد سهم از بازار جهانی است. این شرکت بخش محدودی از تسهیلاتش را برای تأمین نیازهای خود و همچنین تولید کنندگان دیگر به‌کار می‌گیرد. چین دارای پنجمین ریخته‌گری بزرگ سیلیکون در جهان به‌نام شرکت بین‌المللی تولید نیمه‌رسانا (SMIC) است، اما تنها یک دهم ظرفیت سیلیکون تایوان (TSMC) را دارد. شرکت تولیدی سیلیکون تایوان و سامسونگ فناوری‌ای هفت نانومتری (اندازه ترانزیستور در تراشه‌ها) دارند، در حالی که شرکت نیمه‌رسانا (SMIC) در حال حاضر فناوری‌ای ۱۴ نانومتری دارد.

تاخت‌و‌تاز قبلی ایالات متحده به شرکت هواوی و چین به منع بهره‌مند شدن این کشور از نرم‌افزارهای ساخت ایالات متحده به‌این معنا بود که هواوی باید بناگزیر از وابستگی به اندروید و نرم‌افزارهای کاربردی مختلف که در صدر سامانهٔ اندروید درسکوی توزیع نرم‌افزار گوگل قرار داشت تغییروتحول به‌وجود آورد. چون هواوی چنین تاخت‌و‌تازی را پیش‌بینی کرده بود سامانهٔ عامل هارمونی اُ اس (HarmonyOS) و سکوی توزیع نرم‌افزار دیجیتال خودش را پدید آورد. رویکرد کاربران هواوی با مسدود شدن دسترسی به سکوی توزیع نرم‌افزار گوگل‌پلی اینک چگونه خواهد بود امری است که باید منتظر ماند و دید. این امر بستگی به این دارد که توسعه ‌دهندگان نرم‌افزار به تعداد کافی به تلفن‌های ساخت هواوی روی آورند و دیگر اینکه کیفیت نرم‌افزارهای ساخت چین که بیش از این در بازار چین آزمون شده‌اند چگونه خواهد بود. در ابتدا تصور می‌شد که در آینده پردازنده‌های ساخت شرکت آرم برای هواوی در دسترس نخواهند بود. این نگرانی پرسشی را در باره تجهیزات هواوی به‌میان آورد که چرا این شرکت به پردازنده‌های آرم برای تجهیزات شبکه، تلفن‌های همراه، و لپ‌تاپ‌های خود وابسته است. چون ایالات متحده ادعا کرده بود آرم بیش از ۲۵ درصد از نیازهایش را از فرآورده‌های ایالات متحده تأمین می‌کند پس مشمول تحریم‌ها می‌شود. سپس شرکت آرم ناگزیر شد در نخستین اقدام خود همه فروش آینده پردازنده‌هایش به هواوی را تعلیق کند. اکنون شرکت آرم هم به این نتیجه رسیده است که سهم نیاز آن به طرح‌پردازی پردازنده‌ها به فراورده‌های ساخت ایالات متحده کم‌تر از ۲۵ درصد است و بنابراین نباید مشمول تحریم‌های آمریکا واقع گردد.

انگیزه‌ای که به تحریم‌های جدید ایالات متحده شتاب بخشید این بود که اگر خاستگاه فراوری هر ابزاری در ایالات متحده باشد و در تولید سازه‌های سامانه‌های تجهیزات هواوی به‌کار برده شود شامل قانون‌های تحریم می‌گردد. شرکت تولید سیلیکون تایوان برای تولید تراشه‌ها از دستگاه‌های ساخت ایالات‌ متحده استفاده می‌کند. سامسونگ ترکیبی از دستگاه‌های ساخت ایالات متحده و دیگران را در رشته‌های تولید خود دارد و اگر بخواهد می‌تواند دست کم برخی از این رشته‌ها را تعویض کند تا تنها از دستگاه‌های غیرآمریکایی برای این صنعت تولید بهره گیرد. این باعث می‌شود روزنه‌ای برای شرکت هواوی پدید آید تا بتواند تحریم‌ها را دور بزند به‌شرطی که شرکت سامسونگ مایل به همکاری با هواوی باشد.

اگر هواوی مجبور شود تنها بر اندوخته‌های درون کشور چین متکی شود، آنگاه این اتکا تولید آیندهٔ آن را آسیب‌پذیر خواهد کرد. این شرکت انباشتی از تراشه‌های از پیش‌ساخته دارد که شاید بتواند ۱۲ تا ۱۸ ماه تا یافتن تأمین‌کننده‌ای دیگر یا با به‌کار بردن فناوری‌ای کم‌تر فشرده ۱۰ تا ۱۴ نانومتری، روی پای خود بایستد.

برای بازار شبکه جی۵، ساخت فناوری‌ای ۷ نانومتری ممکن است تعیین‌کننده نباشد. شرکت هواوی در صنعت رادیو و شاخک‌های موج‌گیر که سازه‌های کلیدی در شبکه جی۵ هستند بسیار پیشگام است. شبکه‌های جی۵ به فناوری انتشار موج‌ها در سامانه‌های مخابراتی بی‌سیم که از چند شاخک موج‌گیر در فرستنده و گیرنده استفاده می‌شود و به اختصار مایمو (MIMO، چند ورودی- چند خروجی) نامیده می‌شود استوار است و شرکت هواوی در این عرصه در سنجه با دیگران بسیار سرآمد است. این موضوع می‌تواند مهم‌تر از اندازه پردازنده در تشخیص برتری هواوی در عرضه فراوری‌های صنعتی و خدماتی‌اش باشد. شرکت‌های نوکیا و اریکسون از تراشه‌های اینتل که با پردازنده‌های شرکت آرم قیاس‌ناپذیرند استفاده می‌کنند. شاید شرکت چینی تولید نیمه‌رسانا (SMIC) با حمایت هواوی بتواند خیلی زود خود را به فناوری ۱۰ نانومتری برساند تا شکاف بین پردازنده‌های خود و دیگران را با این امکان کاهش دهد.

شرکت هواوی هنوز چند کارت برای بازی دارد. یکی از این کارت‌ها واگذاری بازار تلفن‌های همراه پیشرفته به شرکت سامسونگ در برابر دسترسی به تولید تراشه است. دیگر اینکه هواوی تنها بازیکن جهان است که در فراهم‌سازی شبکه جی۵ با راه‌کاری بی‌کم‌و‌کاست توانایی دارد. بازار داخلی آن هم‌اکنون بزرگ‌تر از تمام بازارهای جی۵ در جهان است که با تکیه بر آن رشدش را توان‌مند سازد.

مسلم است که نقش‌آفرینی شرکت هواوی  که برخی از فن‌شناسان پایان آن‌ را آن‌گونه پیش‌بینی می‌کنند هنوز ادامه دارد.  آنان پیش از این دو بار پایان بازی برای هواوی را اعلام کردند. یک بار پس از اینکه سامانه اندروید گوگل برای استفاده مسدود اعلام شد و بار دوم منع استفاده از پردازنده شرکت آرم بود. با این ممنوعیت، اگرچه ایالات ‌متحده برای دیگر بازی‌گران غربی یک مزیت موقتی به‌دست آورده است، اما همچنین برای بیشتر تولیدکنندگان خارج از ایالات متحده انگیزه‌ای برای دور شدن از تجهیزات ساخت ایالات متحده شده است.

بدین‌سان، هماوردی هواوی و چین در جنگ فناوری ادامه دارد. قدرت‌های بزرگ صحنه اقتصاد  سیاسی‌اند که سرنوشت جنگ را روشن خواهند ساخت. مانند هر جنگ دیگری، تنها با یک نبرد در یک میدان رزم برآیند جنگ مشخص نمی‌شود. شبکه نسل پنجم تنها یکی از میدان‌های نبرد است، میدان‌های نبرد دیگری نیز هستند که چگونگی پیامد این جنگ را رقم خواهند زد و در بسیاری از این نبردها، کارت‌های برنده نزد چین است.

نامهٔ مردم