چند روزی است که لیما، پایتخت پرو در منطقه حیاط خلوت آمریکا شاهد ناآرامی ها و تجمع های اعتراض آمیز به ویژه توسط زنان در مخالفت با دولتی است که گفته می شود با کودتای آمریکایی در این کشور تشکیل شده است.

به گزارش ایرنا از رسانه‌های بین‌المللی، معترضان که عمدتا چپ گرا هستند از هفته گذشته سعی کردند با برگزاری تظاهراتی آرام خواسته های خود را مطرح کنند و در اوج اعتراضات خود که از روز شنبه شدت گرفت نیز باز هم با برگزاری تظاهرات آرام از “دینا بلوارته” رئیس جمهوری دولت کودتا خواستند از قدرت کناره گیری کند، اما بعد از آنکه با خشونت نیروهای انتظامی و نظامی رو به رو شدند کوشیدند با رو در رو شدن با آنها و پشت سرگذاشتن موانع بر گستردگی اعتراضات و بعد احساسی آنها بیافزایند.

خبرگزاری آسوشیتدپرس آمریکا در گزارشی نوشت که این تظاهرات که عمدتا با مشارکت گسترده زنان همراه بوده تاکنون دستاوردهایی نیز داشته است، تا جایی که زنان بومی روز یکشنبه بارها موفق شدند با درگیرشدن با پلیس و پشت سرگذاشتن موانع آنها سرانجام خود را به میدان “سن مارتین” رسانده و بر فراز بنای یادبود این میدان اصلی شهر نمایش موفقیت دهند.

تظاهرکنندگان طی یک هفته اخیر با وجود انجام اقدامات متهورانه و غافلگیرانه، پشت صفحات بزرگ فلزی و تابلوهای تبلیغاتی خیابانی پنهان شده و برای دفاع از خو به سوی پلیس سنگ پرتاب می کنند.

آنها خواستار استعفای بولوارته تا فردا چهارشنبه و برگزاری انتخابات جدید در کشورشان هستند که سال گذشته در ۷ دسامبر ۲۰۲۲ زمانی که “پدرو کاستیو” رئیس جمهوری چپ گرای پیشین تلاش کرد کنگره را منحل کند، او را دستگیر کرده و قدرت را به دست گرفت و همچنان رئیس جمهوری این کشور است.

یادآوری می شود سال گذشته بعد از این کودتا بود که “آندرس مانوئل لوپر” رئیس جمهوری چپ گرای مکزیک میزبانی کاستیو را به عهده گرفت و تقریبا یک ماه قبل (۴ خرداد) هم با غاصب خواندن بلوارته، از واگذاری ریاست “اتحادیه اقتصادی اقیانوس آرام” که یک بلوک تجاری شامل کشورهای آمریکای لاتین است، به رئیس جمهور پرو خودداری کرد.

البته اگرچه سرنگونی کاستیو نتیجه کار راست افراطی بود اما این رئیس جمهوری چپگرا که در یک شرایط شبه بحرانی سیاسی و اقتصادی در پرو به قدرت رسیده و ۱۶ ماه رئیس جمهوری بود، به دلیل برخی از مسائل از جمله فساد در اطرافیانش مورد حملات شدید مخالفان خود در کنگره نیز قرار داشت و حتی سه بار فرایند استیضاح وی مطرح شد. اما پس از طرح سومین استیضاح، وی تلاش داشت تا یک دولت اضطراری برای دوران گذار تشکیل دهد و به این منظور کنگره را منحل کرد.

کاستیو چپگرا که منتخب مردم پرو هم بود در نظر داشت به دلیل خرابکاری و توطئه های متعدد نمایندگان راست و امپریالیستی پارلمان، کنگره را منحل کند تا از تلاش چندباره آنها برای دست یابی به رای عدم اعتماد علیه خود جلوگیری کند. با این وجود هم کابینه و هم مخالفان او را متهم به کودتا کردند و به همین دلیل معلم سابق مدرسه روستا چند روز پیش دستگیر شد و به مدت ۳۲ ماه در بازداشت موقت به سر خواهد برد.

در هر حال از آن زمان، پرو با تظاهرات علیه دولت جدید در یک بحران سیاسی عمیق فرو رفته است، چرا که کاستیلو به ویژه در مناطق روستایی طرفداران زیادی دارد. حتی در جریان تظاهراتی که پس از برکناری رئیس‌جمهوری سابق برگزار شده بود، دست کم ۶۷ نفر در نتیجه سرکوب نیروهای انتظامی جان خود را از دست داده‌اند.

در هر حال اعتراض های مردم پرو به دولت جدید کودتای نظامی آمریکایی همچنان در این کشور جریان دارد و مردم می گویند بلوارته باید کاخ ریاست جمهوری را ترک کرده و اقدام به برگزاری انتخابات جدید کند و و هدایت کشور تا برگزاری انتخابات را به مجلس مؤسسان بسپارد.

بلوارته قبلا معاون کاستیلو و عضو حزب چپ پرو بود اما از این حزب خارج شد، او در همین حال به منظور آرام کردن اوضاع متشنج کشور به مطبوعات گفت که انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی در دسامبر ۲۰۲۳ (آذرماه امسال) برگزار خواهد شد. در اصل، این سیاستمدار می خواست انتخابات زودهنگام را در آوریل ۲۰۲۴ برگزار کند.

جناح راست حاکمیت پرو نیز طی چند روز اخیر با لفاظی سیاسی این خواسته های مردمی را رد می کنند تا جایی که “آلبرتو اوتارولا” رئیس دولت رسما دستور اعمال “اقدامات امنیتی” بیشتری را صادر و تظاهرات مخالفان را تلاشی برای کودتا توصیف کرد.

روزنامه “یونگه ولت (دنیای جوان) آلمان دیروز در گزارشی از لیما نوشت که تلاش های چند روز اخیر دولت پرو برای ارعاب به هدف خود نرسیده است. با وجود تهدید “ویسنته رومرو” وزیر کشور به سرکوب “اعتراضات خشونت آمیز” با “مشت آهنین”، باز هم ده ها هزار نفر خواستار برگزاری انتخابات جدید و استعفای بلوارته تا چهارشنبه (به وقت محلی) شدند.

اتحادیه های کارگری، سازمان های بومی و انجمن های اجتماعی پنجشنبه گذشته اعلام کردند که اعتراضات را با شعار “Toma de Lima” (تا فتح لیما) ادامه خواهند داد. روز اول اعتراضات که به گفته وزارت کشور ۲۱ هزار نفر به خیابان ها ریختند، در ظاهر عمدتا مسالمت آمیز بود.

با این حال، اظهارات مختلفی در مورد مشارکت مردمی در این اعتراضات وجود دارد. سازمان دهندگان از تظاهرات و تجمعات در ۵۹ استان از ۱۹۵ استان کشور و همچنین ۲۱ سد معبر در ۱۰ استان خبر دادند.

به گفته “خورخه پیزارو” سخنگوی کمیته وحدت ملی مبارزه، به رغم کمپین رسمی و رسانه ای برای جرم انگاری اعتراضات” مشارکت مردمی بیش از حد انتظار بود“.

به گزارش روزنامه “تله‌سور” به نقل از رسانه های محلی، حدود سه هزار تظاهرکننده دیروز تنها در شهر “هوانکاولیکا” در تظاهرات علیه دولت کودتا شرکت کردند و پس از اینکه شعار دادند «مردم متحد هرگز شکست نخواهند خورد» و «تا پیروزی پا پس نمی‌کشیم»، موفق شدند درب یک ساختمان اداری را به آتش بکشند.

اگرچه آنها با مقاومت نیروهای انتظامی و نظامی با گاز اشک آور رو به رو شدند اما تا عصر دیروز مقامات وزارت بهداشت ۱۱ مجروح فقط در لیما (نه شهرهای دیگر) را گزارش کردند.

در حوادثی که در آنجا اتفاق افتاد، گفته می شود که پای یک خبرنگار هم مورد اصابت گلوله نیروهای انتظامی قرار گرفته است. “رومرو” وزیر کشور تایید کرد که گزارش هایی از زخمی شدن خبرنگاران وجود دارد. او به روزنامه “لاریپوبلیکا” گفت که ممکن است برخی از آنها توسط تیراندازی نیروهای انتظامی مجروح شده باشند.
با این حال، رهبران سازمان‌های اجتماعی، بومی و دهقانی در استان‌های “کوسکو” و بخش مرتفع “پونو” که مشخصه آن نرخ بالای فقر است، منطقه ای که سیاست های نئولیبرالی دولت های مختلف فقر و بیکاری را تشدید کرده است، چهارشنبه گذشته شکایتی بخاطر نقض قانون اساسی توسط دولت پرو از جمله علیه شخصیت هایی چون بلوارته، رومرو و فرمانده نیروهای انتظامی، خورخه آنگولو و دیگران به مراجع قضایی تسلیم کردند. هدف این کار است.

آنها معتقدند که شواهدی دال بر خودسری نیروی انتظامی و ارتش در دست دارند و بلوارته و دولت او را به جرم انگاری تظاهرات متهم می‌کنند و از این طریق حقوق انسانی آنها مانند حق اعتراض، آزادی تجمع و آزادی بیان را نقض می‌کنند.

با تشدید اعتراضات مردمی در این کشور حیاط خلوت آمریکا که طی سال های اخیر با پیروزی مجدد چپ گراها در چند کشور آن طی یکی دو سال اخیر رو به رو است، تحلیلگران سه سناریو احتمالی را برای این تحولات داخلی در پرو پیش بینی می‌کنند.

ابتدا اینکه دولت اولویت را بر سرکوب اعتراضات قرار می‌دهد تا زمانی که بتواند با مشخص کردن نمایندگانی از میان معترضان، توافق صلحی را با آنها امضاء کند چون برخی منابع از وجود نشانه هایی خبر می دهند مبنی بر اینکه بلوارته برای احیای “توافق ملی” ۲۰۰۲ هم تلاش می‌کند، توافقنامه ای که پس از دیکتاتوری “آلبرتو فوجیموری” در میان همه نیروهای مبارز سرنگون کننده آن دیکتاتور منعقد شده بود.

گزینه آخر اینکه رئیس جمهوری استعفا دهد و تا برگزاری انتخابات مجدد کنترل کشور را به مجلس موسسان بسپارد که احتمال پیروزی مجدد چپ گرا ها در آن انتخابات آزاد بیشتر خواهد بود.

اما بسیاری از کارشناسان تحقق سناریوی سوم را غیر ممکن می دانند چون با شکست های متعددی که راست گراهای مورد حمایت آمریکا در چند کشور آمریکای لاتین طی چند سال اخیر متحمل شده اند، بعید است دست های خارجی و به ویژه آمریکا راضی به تغییر صحنه بازی سیاسی در این کشور شوند، چون غرب به خوبی می داند که منطقه آمریکای لاتین به دلایل متعدد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و جغرافیایی همچنان مستعد ظهور و فعالیت های جریان های فکری و اجتماعی چپ است و نیابد بار دیگر قافیه سیاسی لیبرال را در این منطقه از دست بدهد.

به ویژه اینکه در ابتدای سال جاری میلادی آمریکا موفق شد برای نیل به اهداف بلند مدت خود در این منطقه، یک انجمن گفت وگوی “گروه آزادی و دموکراسی” را در سانتیاگو پایتخت شیلی با هدف اتحاد جناح راست ایبرو-آمریکایی (اتحاد راست افراطی، فاشیست‌ها و نئولیبرال‌ها آمریکای لاتین) راه اندازی کند.

چون طی سال های گذشته به ویژه دو سال اخیر، افراد، جریان‌ها و احزاب چپ گرا حضور قدرتمندی در سپهر قدرت و صحنه سیاسی کشورهای مهم منطقه لاتین داشته اند. از سال گذشته که ۷ انتخابات در کشورهای این منطقه برگزار شده است، در کشورهایی چون شیلی، کلمبیا و برزیل گروه ها و ائتلاف های چپ توانسته اند قدرت سیاسی را به دست گیرند و بر نئولیبرال های طرفدار غرب پیروز شوند.