«قرار بود تا چند ماه دیگر عروسی کند و برود سر خانه و زندگی‌اش اما عشق و علاقه‌اش به کار و نجات جان مردم، عاقبت کار دستش داد. ۳۰ دی ۹۵ هم با همین علاقه و البته بر حسب وظیفه رفت تا آتش گر گرفته غول پیر جمهوری، «پلاسکو»، را خاموش کند که آتش جانش را گرفت.»

روزنامه وقایه اتفاقیه در ادامه نوشت: «بهنام میرزاخانی، کارگر آتش‌نشان، فقط ۲۶ سال داشت که در حریق و آوار ساختمان فرسوده پلاسکو با ۶۵ درصد سوختگی بر اثر شدت جراحات پس از یک روز در کما ماندن کشته شد. او و ۱۵ آتش‌نشان دیگر از جمله ۶۰ کارگری بودند که بنا بر خبرهای منتشر شده از حوادث کار در فاصله ۳۰ آذر تا ۹ اسفند ۹۵ جانشان را از دست داده‌اند. آن‌ چنان که اخبار حوادث کارگری نشان می‌دهد، در فاصله ۳۰ آذر تا ۹ اسفند ۹۵، بیش از ۶۰ کارگر در حین کار جانشان را از دست داده‌اند.

اخبار حوادث کارگری خبرگزاری ایلنا نشان می‌دهد، در ماه‌های منتهی به آغاز بهار و عید نوروز حداقل ۶۰ خانواده در غم از دست‌ دادن یکی از اعضایشان که در اثر حادثه کار از بین رفته، به سوگ نشسته‌اند؛ آماری تکان‌دهنده که نشان‌دهنده عدم نظارت بر مقررات ایمنی و بهداشت کار در کشور است.

حوادث ساختمانی همچنان در صدر اخبار حوادث کار

در میان آمار و گزارش‌هایی که هر چند ماه یک‌ بار یا به صورت سالانه از سوی وزارت کار یا سازمان پزشکی قانونی یا نهادهای دیگر از میزان حوادث کار منتشر می‌شوند، آمار حوادثی که در خبرگزاری کار ایران ثبت و ضبط می‌شود نیز قابل‌توجه است. اگر چه بسیاری از خبرهای حوادث کار به ‌دلیل محدودیت‌های کار خبری، هرگز راهی به این خبرگزاری پیدا نمی‌کنند اما با یک بررسی کلی می‌توان هر ماهه به رقم قابل‌ ملاحظه‌ای از حوادث کار که در خبرها منتشر می‌شود، دست یافت که نشان‌دهنده وضعیت نامطلوب ایمنی و بهداشت کار در مشاغل مختلف است.

نگاهی به خبرهای منتشر شده درباره حوادث کار که در فاصله ۳۰ آذر تا ۹ اسفند ۹۵ در ایلنا منتشر شده، نشان می‌دهد پراکندگی حوادث کار منجر به فوت، تنها منحصر به یک شغل خاص نمی‌شود. با این همه، همچنان تعداد کارگران ساختمانی که دچار حوادث منجر به مرگ در کار شده‌اند، نسبت به سایرین بیشتر است. گازگرفتگی، ریزش دیواره کارگاه ساختمانی، سقوط در چاهک آسانسور و ریزش دیواره محل گودبرداری ساختمان از جمله حوادث کاری بود که در دو ماهه گذشته، منجر به مرگ تعدادی از کارگران حادثه‌ دیده شده است.

دی ماه پر حادثه برای کارگران

در جدولی که مجموع حوادث کار سه ماهه اخیر تهیه شده، زمان وقوع (نه زمان انتشار خبر آن) و علت وقوع هر حادثه منجر به کشته‌ شدن کارگر ثبت شده است. مروری بر این اخبار نشان می‌دهد، جامعه کارگری کشور، دی‌ماه حادثه‌خیزی را پشت سر گذاشته است. غیر از حوادث کاری که در نتیجه آنها یک کارگر دچار سانحه شده، برخی از حوادث، تعداد بیشتری از کارگران را قربانی عدم رعایت موارد ایمنی کرده است.

حوادث ساختمانی و خفگی با گاز منواکسیدکربن در زمستان بیشترین آمار مرگ‌ومیر کارگر را دربرمی‌گیرد. در همین‌ میان، کشته‌ شدن سه کارگر در حادثه ریزش تونل انرژی تبریز که گفته می‌شود، در اثر سستی و نشست خاک رخ داده، یکی از چندین حادثه‌ای است که در دی‌ماه امسال رخ داد و مشابه آن در بهمن‌ ماه در ارتباط با کارگران تونل متروی قم تکرار شد و جان دو کارگر دیگر را در حین عملیات حفاری این تونل گرفت.

در کنار این خبرها کشته‌ شدن سه کارگر در شرکت حفاری نرگسی (نفت و گاز گچساران) بر اثر گازگرفتگی و خفگی حین تمیز کردن و تعمیر بخش‌هایی از لوله‌ها و تأسیسات چاه‌نرگسی نشان داد همچنان کارگران واحدهای حفاری از نبود ایمنی مطلوب در واحدهای پیمانکاری رنج می‌برند.

فاجعه کشته‌شدن ۱۶ کارگر آتش‌نشان

اما دی‌ماه فقط برای کارگران حفاری و کارگران ساختمانی، پرحادثه نبود. ۱۶ کارگر آتش‌نشان در سی‌امین روز از دی‌ماه ۹۵ در حادثه پلاسکو کشته شدند تا این ماه به تلخی خاتمه یابد. ۱۶ نفری که برای مهار آتش به ساختمان کهنه و فرسوده پلاسکو اعزام شده بودند تا عملیات اطفای حریق را انجام دهند، در اثر شدت آتش‌سوزی و ریزش این ساختمان عظیم در حین عملیات امداد و نجات، زیر آوار ماندند و کشته شدند.

حادثه پلاسکو علاوه‌ بر آتش‌نشانان، جان چهار کارگر خدماتی، تأسیساتی و حتی تنها کارگر نگهبان این ساختمان را هم گرفت. شاید یکی از فاجعه‌بارترین حوادث کارگری در سال گذشته، کشته‌ شدن این تعداد کارگر در یک روز باشد؛ کارگرانی که با فرض نه‌ چندان قابل‌ قبول دسترسی به تجهیزات پیشرفته آتش‌نشانی، به اذعان بسیاری از کارشناسان حوزه ایمنی و بهداشت کار همچنان در بحث آموزش نیروی انسانی از سوی کارفرمایان با ضعف‌ها و مشکلاتی روبه‌رو هستند.

در کنار موارد مطرح‌شده باید به برخی محدودیت‌های رسانه‌ای برای انتشار خبرهای حوادث کار هم پرداخت که عدم شفافیت از سویی و عدم امکان دسترسی به منابع موثق برای اطلاع از جزئیات حادثه ناشی از نداشتن مرجع قابل اتکا برای پوشش‌ دادن اخبار حوادث کار است. در کنار این موارد هستند خبرهایی که به دلایلی از لیست خبرهای این خبرگزاری حذف می‌شوند؛ نمونه‌اش کشته‌شدن یک کارگر در حادثه کار در فولاد مبارکه اصفهان بود.

کشته‌شدن این کارگر یکی از خبرهایی بود که به فاصله یک روز از انتشار آن از روی سایت خبرگزاری حذف شد. ماجرا از این قرار بود که کارگر چهل‌وچند ساله و با سابقه فولادمبارکه اصفهان، در اثر پاشیدن دیگ مواد مذاب روی بدنش بر اثر شدت جراحات ناشی از سوختگی کشته می‌شود؛ آن‌چنان که کارگران می‌گویند، حادثه‌ای که به ‌دلیل عدم رعایت مسائل ایمنی، جان این کارگر باسابقه را گرفت، در کمین بسیاری از کارگران صنعت فولاد نشسته است و نمی‌توان با حذف و عدم انتشار اخبار آن، واقعیت را نادیده گرفت.

افزایش ۴, ۱۱ درصدی حوادث کار نسبت به سال گذشته

انتشار آمارها و گزارش‌ها درباره تعداد حوادث کار عمدتا در اختیار وزارت کار، پزشکی قانونی و سازمان آتش‌نشانی کشور است. بر این‌ اساس، آخرین گزارشی که سازمان پزشکی قانونی استان تهران ارائه کرده، نشان می‌دهد در ۱۰ ماه اول سال ۱۳۹۵، ۳۰۳ مورد فوت ناشی از حوادث کار به مراکز پزشکی قانونی استان ارجاع شده که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که تعداد فوت ناشی از حوادث کار ۲۷۲ نفر اعلام شده بود، ۴, ۱۱ درصد افزایش یافته است.

پزشکی قانونی استان تهران همچنین کل کشته‌شدگان ناشی از حوادث کار در ۱۰ ماه اول سال را ۲۹۸ نفر مرد و پنج نفر زن اعلام کرده است؛ آماری که می‌تواند نشان‌دهنده ادامه‌دار شدن روند عدم نظارت بر عملکرد شرکت‌های خصوصی و پیمانکاری بر وضعیت ایمنی و بهداشت کار در محیط‌های کارگاهی باشد.»

ایسنا