اعلامیه کمیتۀ مرکزی فرقۀ دمکرات آذربایجان به مناسبت ۷۳ مین سالگرد ۲۱ آذر و تشکیل حکومت ملی آذربایجان

هموطنان گرامی!

۷۲ سال قبل در چنین روزی جنبش حودمختاری آذربایجان که با انتشار بیانیه ۱۲ شهریور آغاز گردیده بود، به پیروزی رسید و حکومت ملی و خود مختار آذربایجان با حفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران، تشگیل گردید.  این حوادث چهار سال پس از آن روی می‌داد که رضا خان دیکتاتور به علت گرایش به حکومت فاشیستی هیتلر، از اریکه قدرت به زیر کشیده شد و شاه جوان بر تخت سالطنت نشانده شد. این تغییر در راس حاکمیت باعث تحولی در ترکیب طبقاتی حاکم بر جامعه ایران نگردید ولی تا هنگامی که شاه جوان به تواند به کمک آمریکا و انگلیس دیکتاتوری طبقات حاکم را مجددا بر قرار کند، باعث ضعف حکومت مرکزی گردید.

از سویی درب زندان‌ها گشوده شد، زندانیان دوره سیاه رضا شاهی آزاد گردیدند، آزادی و دمکراسی نسبی گسترش یافت، احزاب و سازمان‌های مترقی و ملی تاسیس گردیده و به سرعت فعالیت خود را سازماندهی کردند. و از سویی دیگر مسئولین رده بالای کشوری و لشکری و فئودال‌ها و خان‌ها و مالکین بزرگ به شکل افسار گسیخته‌ای ظلم وستم بر مردم و خلق‌های زحمتکش ایران و غارت دسترنج آنها را افزایش دادند. درنقاط گوناگون کشور، مبارزات دهقانی و کارگری نیز اوج می‌گرفت و پیشرفت‌های چشم گیری داشت. با توجه به شرکت موثر خلق آذربایجان در انقلاب مشروطه و سپس در جنبش شیخ محمد خیابانی و نیز سابقه مبارزاتی بسیاری از افرادی که از آن دوران‌ها باقی مانده بودند، جنبش‌های کارگری و دهقانی در آذربایجان نسبت به دیگر نقاط کشور وسعت و سازماندهی بیشتری یافته بود. به طوری که بزرگترین سازمان ایالتی حزب توده ایران طی چهار سال در آذربایجان تشکیل شده بود و یکی از بزرگترین اتحادیه‌های تشکل‌های کارگری ایران در آذربایجان شکل گرفته بود. علاوه بر این، ”انجمن آذربایجان“ بسیاری از روشنفکران و شخصیت‌های آزادیخواه و مترقی و با سابقه انقلابی را گرد هم آورده بود.

در چنین شرایطی، سید جعفر پیشه وری و یارانش با در نظر گرفتن خواست‌های وسیعترین اقشار و طبقات تحقیر شده وستمدیده آذربایجان، اعم از دهقانان، کارگران و روشنفکران و ملیون و زنان و جوانان، فرقه دمکرات آذربایجان را تاسیس نمودند و برنامه عمل پیشنهادی خود را طی بیانیه ۱۲ شهریور منتشر کردند.

بیانیه ۱۲ شهریور به طور خلاصه خواستار خودمختاری خلق آذربایجان در اداره امور محلی خود از طریق اجرای اصول قانون اساسی مشروطه در مورد تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی در چارچوب استقلال و تمامیت ارضی ایران شده بود. همچنین در پایان بیانیه تصریح شده که هدف فرقه دمکرات آذربایجان، انجام آن چنان اصلاحات ملی و مترقی و عادلانه در چارچوب ایران است که موفقیت آن الگویی برای خلق‌های ایران گردد.

بیانیه ۱۲ شهریور مورد استقبال شورانگیز خلق آذربایجان قرار گرفت، اهالی مناطق و شهرهای گوناگون آذربایجان طی متینگ‌ها و مراجعات خود به فرقه دمکرات، مراتب پشتبانی خود را نسبت به برنامه عمل پیشنهادی در بیانیه ۱۲ شهریور اعلام کردند.

”انجمن آذربایجان“ و ”شورای متحده تشکل‌های کارگری آذربایجان“ که رهبری آن با اعضای حزب توده ایران بود به فرقه دمکرات آذربایجان پیوستند. سازمان ایالتی حزب توده ایران پس از برگزاری کنفرانس ایالتی با شصت هزار عضو و کادر آزموده، الحاق خود را به فرقه دمکرات آذربایجان اعلام نمود. متعاقبا بیانیه ۱۲ شهریور در اولین کنگره فرقه دمکرات آذربایجان، در تاریخ ۱۰ تا ۱۵ مهرماه مورد تائید قرار گرفت و مقدمات تشکیل کنگره نمایندگان منتخب خلق آذربایجان فراهم گردید. کنگره خلق آذربایجان با شرکت ۶۵۰ نفر در ۲۹ آبان برگزار شد و بیانیه ۱۲ شهریور را تصویب کرد. کنگره خلق در اول آذرماه دستور انتخابات نمایندگان مجلس ایالتی را در ۱۲ آذرماه را به تصویب رسانید. همین کنگره نام مجلس ایالتی را به مجلس ملی تغییر داد.

بدین ترتیب ۱۰۱ نفر نمایندگان خلق آذربایجان برای مجلس ملی آذربایجان انتخاب شدند. مجلس ملی در اولین اجلاس خود، سید جعفر پیشه وری را به عنوان نخست وزیر حکومت ملی تعیین نمود و به کابینه پیشنهادی او رای اعتماد داد.

بلافاصله اصلاحات عمیق عادلانه و دمکراتیک در همه عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و فرهنگی آغاز گردید و مورد استقبال وسیع خلق آذربایجان قرار گرفت. زبان ترکی آذربایجانی نیز در کنار زبان فارسی رسمیت یافت. این اصلاحات دمکراتیک آنچنان تغییرات مثبتی طی یک سال در آذربایجان ایجاد کرد که از دیدگاه بسیاری از ناظران داخلی و خارجی از اصلاحات ۲۰ ساله دوره رضاخان بیشتر بود.

ولی هر چقدرکه دامنه و تنوع این اصلاحات بیشتر می‌شد، خشم و غضب حکومت مرکزی و فئودال‌ها و روحانیت مرتجع بیشتر اوج می‌گرفت و سیطره خود بر خلق‌های ایران را بیشتر در معرض خطر می‌دیدند. نهایتا با تغییر اوضاع جهان و منطقه و آغاز جنگ سرد و توازن جدید نیروها، ارتش شاهنشاهی به همراهی تفنگ‌داران فئودال‌های مرتجع آذربایجان و تحت حمایت نیروهای مسلح آمریکا به فرماندهی ژنرال شوارتسکف آمریکایی تحت نام “نجات آذربایجان” به شهرهای آذربایجان یورش آورده و دریایی از خون به راه انداختند. ده‌ها هزار نفر از مردان و زنان آذربایجانی کشته و زخمی و اسیر و متواری گشتند.

هم میهنان گرامی!

حدود ۴۰ سال از انقلاب عظیم ۲۲ بهمن و پایان رژیم دیکتاتوری ستم شاهی می‌گذرد. انقلابی که طی  ان همه خلق‌های ساکن ایران، اقشار و طبقات زحمتکش و از آن جمله خلق آذربایجان دست به دست هم داده و دوران رژیم‌های سلطنتی در ایران پایان یافت. جمهوری اسلامی با محوریت ولایت فقیه تشکیل گردید. ولی در ترکیب طبقاتی حاکمیت بر آمده از انقلاب، نیروهایی که با پیشرفت انقلاب به سوی هدف های دمکراتیک مخالف بودند، دست بالا را گرفتند. همین نیروهای ارتجاعی تدریجا و با سو استفاده از جنگ تحمیلی عراق به ایران و مداخلات آمریکا و طرح کودتا و پیدایش شیوه‌های تروریستی، همه اهرم‌های قدرت را قبضه کردند.

بدین ترتیب در لحظه حاضر حاکمیتی که طی چهل سال در پوشش ولایت فقیه همه دستاوردهای آن انقلاب عظیم و شکوهمند را یک به یک و تدریجا نابود کرده، تبدیل به کارگزار مجتمع‌های نظامی ـ اقتصادی عظیمی گشته که از غارت  ثروت‌های مملکت و هست و نیست خلق‌های زحمتکش ایران سیر نمی‌شوند. فساد ساختاری رژیم ولایت فقیه، مصادره دسترنج زحمتکشان و سرکوب وحشیانه کارگران، معلمان، زنان و دانشجویان معترض، حد و مرز ندارد.

در عرصه سیاست خارجی، بویژه در دوران دونالد ترامپ که سیاست امپریالیسم جهانی به سرکردگی آمریکا  بر تقویت بیش از پیش نیروهای راستگرا و شوینیست و نیز گسترش درگیری‌های نیروهای مذهبی و نژادی در کشورهای گوناگون جهان و به ویژه در منطقه خاورمیانه قرار گرفته، روش‌های ماجراجویانه رژیم ولایت فقیه نیز بیش از گذشته آب در آسیاب سیاست‌های جنایتکارانه امپریالیسم می‌ریزد.

فعالان و مبارزان آذربایجانی

فرقه دمکرات آذربایجان از همان ابتدای جنبش خود مختاری برای اداره امور محلی، فعالیت خود را بر مبنای حفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران بنیاد نهاد. طی یک صد سال اخیر، فارغ از اینکه چه افرادی و با چه منصوبیت قومی و طایفه‌ای کنترل حکومت مرکزی را در اختیار داشته‌اند، اقشار و طبقات زحمتکش خلق‌های ایران، کم و بیش، به یکسان مورد تبعیض و ستم ملی حکومت مرکزی قرار داشته‌اند. دهقان و کارگر یزدی، کرمانی، بلوچ، عرب، کرد و آذری به یکسان مورد ستم حکومت مرکزی قرار دارند. تنها تفاوت ما در زبان و آداب و رسوم ویژه هر خلق است که فرهنگ زیبا و رنگارنگ ساکنین ایران را آفریده است. نباید به عناصر افراطی و شوینیست فرصت داد که تخم کینه و نفرت را در میان فارس و ترک و کرد و بلوچ و عرب بکارند. و همچون بعضی کشورهای همسایه میان خلق‌ها و مذاهب گوناگون آتش افروزی کنند. چنین عناصری آگاهانه و یا نا آگاهانه آلت دست رژیم‌های منطقه‌ای اعم از  عربستان سعودی، ترکیه و جمهوری اسلامی و نیز امپریالیست‌های با نفوذی نظیر آمریکا و انگلیس هستند و از طرف آنها تغذیه و پشتیبانی می‌شوند.

همانطور که چاره رنجبران وحدت و تشکیلات است، چاره خلق‌های ساکن کشورمان ایران نیز در اتحاد با یک‌دیگر و نیز در آمیختن با مبارزات سراسری کارگران و دهقانان و معلمان و زنان و جوانان و دانشجویان است.

ــ پیروز باد جنبش ۲۱ آذر

ــ گرامی باد یاد همه جان باختگان جنبش خلق آذربایجان و دیگر خلق‌های ایران

کمیته مرکزی فرقه دمکرات آذربایجان

۲۱ آذر ماه ۱۳۹۷

نامۀ مردم