با گذشت بیش از یک سال و اندی از شیوع ویروس کرونا، اکثر انسان‌ها در سراسر جهان با مشکلات اقتصادی و اجتماعی‌ای فراوان روبرو شده‌اند که در این میان زنان سراسر جهان و ازجمله زنان میهن‌مان، مشکلات و فشارهایی مضاعف را تحمل کرده‌اند که بیکاری و مشکلات اقتصادی به‌یقین از اصلی‌ترین معضل‌های‌شان می توان به‌حساب آورد.

بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، “شیوع کرونا از ابتدای سال جاری (۱۳۹۹) بیش‌ترین تأثیر را در تحولات جمعیت فعال داشته است. با بروز کسادی در بخش‌های مختلف اقتصادی ایران، از تقاضا برای نیروی کار کاسته شده و به‌تبع آن جمعیت فعال کاهش یافته است. … در فصل جاری نسبت به فصل مشابه سال قبل حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از بازار کار خارج شده‌اند که بیش از یک میلیون و ۱۲ هزار نفر آنان را زنان و ۴۷۴ هزار نفر آنان را مردان تشکیل می‌دهند” [اقتصاد آنلاین، ۱۱ بهمن‌ماه ۱۳۹۹].

همین گزارش، درحالی که بیکاری‌ها رو به‌افزایش دارند و موقعیت‌های شغلی کاهشی جدی داشته‌اند، ناباورانه نرخ بیکاری را ۹٫۴ درصد اعلام کرده است. البته ارایه چنین آماری از طرف مرکز آمار ایران نه‌تنها فاصله‌ای بسیار زیاد با واقعیت دارد بلکه کمتر کسی نیز چنین ارقامی را در مورد نرخ بیکاری کشور باور می‌کند. سال گذشته نیز مرکز آمار در بررسی‌ای دیگر وضعیت بازار کار در بهار سال ۱۳۹۹ را اعلام کرد که در آن نرخ بیکاری ۱٫۱ درصد نسبت به بهار سال ۱۳۸۸ کاهش داشته و به ۹٫۸ درصد پایین آمده بود [اقتصاد نیوز، آذرماه ۱۳۹۹]. اما بررسی این موضوع از طرف روزنامه شرق، واقعیت دیگری را عیان می‌کند که در آن خوش‌باورانه‌ترین نرخ واقعی بیکاری ۲٫۵ برابر بیش‌تر از آمار اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران است.

روزنامه شرق، ۲ آذرماه ۱۳۹۹، در مطلبی زیر عنوان: ” نرخ بیکاری مرکز آمار گمراه کننده است” می‌نویسد: “اما با توجه به اینکه در این فصل، جمعیت غیرفعال افزایش قابل‌توجهی داشته است، بنابراین کاهش نرخ بی‌کاری به‌دلیل کاهش نرخ مشارکت بوده است و بهبود این شاخص نمی‌تواند بهبود وضعیت بازار کار را نشان دهد؛ درواقع در چنین شرایطی نرخ بی‌کاری شاخصی کاملاً گمراه‌کننده برای تحلیل آثار شیوع ویروس کرونا بر بازار کار است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد از آنجایی که در ایران شاغلان مزد و حقوق‌بگیر درصد کمی از کل شاغلان را تشکیل می‌دهند و عمده شاغلان به‌صورت کارکن مستقل فعالیت می‌کنند، تأثیر شیوع ویروس کرونا بر بازار کار نیز به‌جای آنکه در افزایش نرخ بی‌کاری قابل مشاهده باشد، در افزایش جمعیت غیرفعال و کاهش نرخ مشارکت نمایان شده است. نتایج محاسبات نشان می‌دهد در‌صورتی‌که افراد شاغل و بی‌کار اضافه‌شده به جمعیت غیرفعال همچنان در بازار کار باقی می‌‏ماندند، نرخ بی‌کاری در بهار ۱۳۹۹ به جای ۹٫۸ درصد اعلام‌شده از سوی مرکز آمار ایران به ۲۴ درصد می‌رسید.” مسئله ایجاد موقعیت شغلی برای مردم و به‌ویژه جوانان کشور یکی از بحران‌های روز افزونی است که رژیم جمهوری اسلامی در مورد آن ناکارآمدی‌اش را نشان داده است. این بحران تنها به شرایط کرونایی بستگی ندارد و سابقه‌ای چندین دهه‌ای را در بر می‌گیرد که در آن خیل بیشتری از جوانان کشور، به‌ویژه دختران، به دامان بیکاری و فقر کشانده می‌شوند.

در همین رابطه نشریهٔ “فرهیختگان” در مطلبی با عنوان: “نرخ بیکاری جوانان دو برابر میانگین جهانیست”، می‌نویسد:

“براساس آمارهای مرکز آمار ایران و مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار، در تابستان سال جاری تعداد ۵۷۴ هزار و ۷۰۵ نفر از جوانان در سن ۱۵ تا ۲۴ ساله کشور بیکار بوده‌اند. این تعداد بیکار جوان در سن ۱۵ تا ۲۴ سال حکایت از نرخ بیکاری ۲۳درصدی این گروه دارد” [۳۰ مهرماه ۱۳۹۹]. این مطلب در ادامه اضافه می‌کند: “اما زمانی که تعداد جمعیت غیرفعال در این سن را برای مثال با سال ۹۷ هم مقایسه می‌کنیم، مشاهده می‌شود به تعداد جمعیت غیرفعال بیش از ۱٫۷ میلیون افزوده شده است. همچنین در تابستان سال جاری در مقایسه با تابستان سال گذشته این تعداد ۴۱۸ هزار نفر افزایش نشان می‌دهد” [همانجا]. این به‌معنی آن است که به‌رغم آمار غیرواقعی مرکز آمار کشور، هرساله بر تعداد بیکاران کشور، به‌ویژه جوانان، در مقیاسی وسیع افزوده می‌شود . همین مقاله اضافه می‌کند: “یکی از دلایل کاهش نرخ بیکاری جوانان در سن بین ۱۵ تا ۲۴ سال، خروج برخی از بیکاران از بازار کار و پیوستن آنها به خیل ناامیدان یا افراد دلسرد از یافتن کار بوده است. و این که بدون در نظر گرفتن شرایط کرونایی که خود سبب بیکاری بیشتری به‌ویژه در بخش‌های خدماتی شده است، بین ۲۶ تا ۲۹ درصد بوده است.” با درنظر گرفتن این که شیوع کرونا و بیکاری‌های ناشی از آن در این آمار درنظر گرفته نشده است، نشان دهنده افزایش بیکاری‌ای وسیع‌تر بین جوانان است. با این‌حال و حتی با درنظر گرفتن آمار ۲۶ تا ۲۹ درصدی بیکاری در میان جوانان، این رقم بنا به‌آمار سازمان جهانی کار، دو برابر میانگین بیکاری جوانان در جهان است. این رقم طی سال ۲۰۱۹/ ۱۳۹۸ در جهان برابر با ۱۳٫۵ درصد بود. در چنین شرایطی زنان و دختران جوان آسیب بیشتری را از بیکاری فزاینده در کشوردیده‌اند و همه‌روزه نیز بیشتر از گذشته از دسترسی به بازار کار و فعالیت‌های اقتصادی کشور محروم می‌شوند و در شرایط کنونی نیز این فشارها دوچندان شده است. “به رغم این که در سال ۱۳۹۷ از کل جمعیت زنان ایران که ۴۰٫۲ میلیون نفر بود که تعداد ۲۳٫۳ میلیون نفر از آنها در رده سنی کاری قرار داشتند، تنها ۵٫۴ میلیون زن فعال اقتصادی بودند… و جمعیت زنان با شغل ثابت تنها ۱٫۳ میلیون نفر اعلام شد” [ایبنا، ۲۳ شهریورماه ۹۸]. این برابر است با ۱۶٫۱ درصد از زنان که در فعالیت اقتصادی مشارکت دارند.

با درنظر گرفتن این که شیوع کرونا سبب بیکاری گسترده‌ای در جامعه شده است ” ۶۲ درصد از بیماران کرونایی بیکار شده در ایران را زنان تشکیل می‌دهند” [ایسنا، ۱۹ فروردین‌ماه ۱۴۰۰]. به‌جرئت می‌توان گفت در حال حاضر به‌سختی می‌توان باور کرد که حتی بنا به‌آمار رسمی کشور همان ۱۶ درصد از زنان کشورمان همچنان به بازار کار و فعالیت‌های اقتصادی دسترسی داشته باشند. افزایش مشکلات برای زنان در راه دستیابی به بازار کار در شرایطی صورت می‌گیرد که هر ساله تعداد کثیری از دختران کشورمان با داشتن تحصیلات عالی که در برخی سال‌ها بیشتر از مردان از دانشگاه فارغ‌التحصیل می شوند، وارد صف بیکاران می‌شوند. این روند در چند دهه اخیر همواره سیر صعودی داشته است و در شرایط سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی و به‌ویژه به‌دلیل سیاست‌های زن‌ستیزانهٔ رژیم ولایت فقیه، امیدی نه‌تنها به بهبود شرایط کار در ایران نیست، بلکه باید شاهد افزایش هرچه بیشتر بیکاری در میان جوانان و به‌ویژه زنان جوان باشیم. روزنامه “دنیای اقتصاد”، ۱۷ آذرماه ۱۳۹۸، در مورد سهم بسیار پایین مشارکت زنان در قیاس با مردان به‌خصوص فارغ‌التحصیلان دانشگاه، و با اشاره به اینکه هیچ‌گونه مکانیزمی برای جذب این نیروها در بازار کار وجود ندارد، می‌نویسد: “آمارها نشان می‌دهد که تعداد کارهای ایجاد شده به‌هیچ‌وجه متناسب با افزایش حجم زنان دانشگاهی نبوده است. آمارهای بیکاری زنان دارای تحصیلات عالی حاکی از روندی صعودی است. طی دهه گذشته نرخ بیکاری این گروه از ۱۶٫۷ درصد به ۲۸٫۱ درصد در سال ۹۷ رسیده است. … مقایسه نرخ بیکاری زنان دارای تحصیلات عالی با کشورهای مختلف نیز حاکی از تفاوت برای اشتغال زنان است. نرخ بیکاری زنان تحصیل کرده ( ایران) ۱۰ برابر میانگین همین نرخ بیکاری زنان در کشورهایی مانند نروژ، ژاپن، و مالزی است. در ترکیه نیز نرخ بیکاری در زنان دارای تحصیلات پیشرفته در سال ۲۰۱۷ [۱۳۹۶] معادل ۱۹٫۷ درصد بوده است، درحالی که در همین سال نرخ بیکاری در ایران ۳۰٫۱ درصد گزارش شده است.”

این واقعیتی عینی و تلخ در کشور ماست که به‌دلیل سیاست‌های نابخردانه و ارتجاعی رژیم ولایت فقیه، نابسامانی‌های اجتماعی و اقتصادی‌ای فاجعه‌بار بر کشورمان حاکم شده است و در نتیجه آن گروهی کثیر از جوانان میهن ما و به‌ویژه زنان جوان ما که جویای کار و برخوردار شدن از زندگی‌ای انسانی‌اند با وخیم‌تر شدن شرایط اقتصادی و سیاسی نه‌تنها از تمامی آرزوها و خواست‌های به‌حق خود محروم شده‌اند، بلکه آینده خود و کشورشان را با خطری جدی مواجه می‌بینند. برای زنان آگاه و مبارز میهن‌مان پس از چهار دهه حاکمیت جمهوری اسلامی این مسئله مشخص شده است که اولین گام برون‌رفت از شرایط کنونی و ایجاد جامعه‌ای بر اساس برابری و عدالت اجتماعی و برابری قانونی و حقوقی تمامی افراد جامعه، حذف دیکتاتوری ولایت فقیه است و دراین راستا همچون همیشه جوانان کشور در کنار سایر نیروهای مترقی و عدالت‌جو در مبارزات مردمی بر ضد دیکتاتوری نقشی تعیین کننده خواهد داشت.

نامۀ مردم