به دنبال موضع‌گیری‌های مثبت مقامات آمریکایی و ایرانی در مورد رفع تحریم‌ها و بازگشت به تعهدات قبلی، نخستین روز مذاکرات وین از سوی روس‌ها مثبت تلقی شد. اما مقامات جمهوری اسلامی إصرار دارند که همۀ تحریم‌های آمریکایی باید یکباره لغو شود. آنان گفته‌اند که به روش “گام به گام” علاقه‌ای ندارد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه؛ بعدازظهر سه‌شنبه ۱۷ فروردین/۶ آوریل، در پایان نشست وین و بعد از گفتگوهای دوساعته میان امضا‌کنندگان برجام (ایران، چین، روسیه، برتانیا، فرانسه و آلمان)، میخائیل اولیانوف نمایندۀ روسیه در توئیتر خبر داد که جلسه موفقیت آمیز بوده است. به نوشتۀ او قرار نیست که نتایج فوری حاصل شود اما مهم اینست که اقدامات عملی شروع شده.

در پی این جلسه، دو نشست تخصصی موازی میان اعضای کمیسیون مشترک برجام برگزار شد. بر أساس این روش، پروندۀ رفع تحریم‌های آمریکا به طور موازی و هم‌زمان با پروندۀ فعالیت‌های اتمی ایران بررسی می‌شود. هدف اینست که آمریکا تحریم‌ها را لغو کند و ایران نیز به رعایت کامل توافق اتمی بازگردد.

در این میان، نمایندگان آمریکایی که به وین رفته‌اند، به طور غیرمستقیم و به واسطۀ اروپاییان، نظرات خود را به اطلاع هیئت ایرانی می‌رسانند. بدین ترتیب، مجموع این رفت و آمدها و برنامه‌ریزی‌ها را می‌توان ترتیباتی برای مذاکرۀ غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن دانست.

مذاکرات پشت درهای بسته، در یک هتل لوکس پایتخت اتریش انجام می‌گیرد. در چند قدمی این ساختمان، هتل دیگری قرار دارد که محل سکونت هیئت آمریکایی است. قرار است که فردا، چهارشنبه، نیز گروه‌های کارشناسی گفتگوها را ادامه دهند. عباس عراقچی سرپرست هیئت ایرانی به رسانه‌های جمهوری اسلامی گفت که “مذاکره کنندگان در وین خواهند ماند تا جلسه دیگری را در روز جمعه داشته باشند”.

پیام‌های مثبت از دو سو

هم‌زمان با اجلاس وین، علی ربیعی سخنگوی دولت در تهران تأکید کرد که “ما آماده‌ایم به محض این که طرف آمریکایی تحریم‌ها را به طور کامل و قابل راستی آزمایی لغو کند، به همه تعهدات خود برگردیم”.

ربیعی با استقبال از سخنان اخیر رابرت مالی گفت: “مشتاقانه منتظر عملی شدن این رویکرد سازنده هستیم”.

رابرت مالی نماینده ویژه وزارت خارجۀ آمریکا در امور ایران که فعلا در وین به سر می‌برد گفته است “آمریکا برای برداشتن تحریم‌هایی که با برجام تضاد دارد، آماده است”. به گفتۀ او بازگشت آمریکا به برجام برای حفظ منافع این کشور حیاتی است.

علی ربیعی نیز ابراز امیدواری کرد که در پایان مذاکرات وین “به نمای روشن‌تری از جدیت و صداقت در اجرای تعهدات برسیم”.

اما علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، در واکنش به اظهارات رابرت مالی گوشزد کرده است که در هرصورت “امکان ورود ایران به مذاکرات فرابرجامی تحت هیچ شرایطی وجود نخواهد داشت”… رابرت مالی گفته بود که واشنگتن می‌خواهد به “توافقی جامع‌تر و بلندمدت‌تر از برجام” دست یابد.

یک دیپلمات اروپایی به خبرگزاری فرانسه گفته است که مذاکرات کارشناسی “می‌تواند پانزده روز یا یک ماه طول بکشد، معلوم نیست”.

آقای انریکه مورا، نمایندۀ اتحادیۀ اروپا که سرپرستی مذاکرات وین را به عهده دارد در توئیتر نوشت: “باید از این فضای دیپلماتیک بیشترین استفاده را در جهت بازسازی برجام بکنیم”.

در این وضعیت مقامات جمهوری اسلامی تأکید می‌کنند که تحریم‌های آمریکایی “باید یک باره برداشته شود”. عباس عراقچی به شبکۀ “پرس تی وی” گفته است: “ایران علاقه‌ای به احیای برجام از طریق گام به گام ندارد”.

به نظر می‌رسد که مقامات دولت روحانی برای دستیابی به نتیجه‌ای ملموس در وین سخت عجله دارند. حسن روحانی نیز شخصاً در تلاش است تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری تکلیف برجام را روشن کند.