سالانه یک درصد کارگران ساختمانی جان خود را در حین کار از دست می‌دهند؛ با این حال کارگران ساختمانی جانشان را کف دستشان می‌گیرند، بی‌آنکه کمترین مسئولیتی از سوی کارفرمایان نسبت به جان آنان به عهده گرفته شود. فعالان کارگری ساختمانی معتقدند که تنها راه مطالبه این حداقل‌ها، تشکل‌های کارگری است.

مرگ سالانه بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ کارگر ساختمانی در اثر حوادث ناشی از کار عدد کمی نیست. باتوجه به اینکه تعداد کل کارگر ساختمانی بیمه شده کشور یک میلیون نفر است، بنابراین سالانه یک درصد کارگران ساختمانی جان خود را در حین کار از دست می‌دهند؛ با این حال کارگران ساختمانی جانشان را کف دستشان می‌گیرند، بی‌آنکه کمترین مسئولیتی از سوی کارفرمایان نسبت به جان آنان به عهده گرفته شود. فعالان کارگری ساختمانی معتقدند که تنها راه مطالبه این حداقل‌ها، تشکل‌های کارگری است.

آموزش کارگران ساختمانی نسبت به ایمنی محیط کارشان بیش از هر چیز راه و چاه مطالبه‌گری از کارفرما را برای کارگران بازمی‌کند. کارگران وقتی به حقوق خود آگاه باشند، می‌توانند ابزار لازم برای تحقق مطالباتشان از طریق جمعی و متشکل را بیابند.

آموزش ایمنی در محیط کار کارگران ساختمانی از چه زمانی آغاز شد؟

عباس شیری (بازرس کانون کارگران ساختمانی کشور) در خصوص مصوبات مربوط به آموزش ایمنی کارگران ساختمانی می‌گوید: در سال ۹۷ در خواستی از آقای جعفریان، دبیرکل بیمه‌های اجتماعی کرده و توانستیم مصوبه‌ای از سر بگذرانیم که طی آن ۵۰ هزار کارگر ساختمانی در کل کشور بتوانند آموزش ایمنی ببینند. اگرچه تاکنون این رقم محقق نشده است.

وی می‌افزاید: در ادامه تفاهم‌نامه‌ای بین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان تأمین اجتماعی و انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی شکل گرفت. وظیفه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از طریق ادارات کار؛ کارشناسی حفاظت برای آموزش است. سازمان تأمین اجتماعی؛ وظیفه گسیل کارشناس برای آموزش ایمنی و انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی؛ وظیفه دعوت و فراهم کردن فضا برای کارگران را به عهده دارند. در عین حال سازمان تامین اجتماعی موظف به تامین لوازم ایاب و ذهاب و تجهیزات و مکان لازم برای آموزش است.

این بازرس کانون کارگران ساختمانی کشور بیان می‌کند: نهایتاً بعد از اینکه آموزش‌ها به اتمام می‌رسید، نمره‌دهی به کارگران انجام می‌شود. در عین حال تفاهم‌نامه‌ای با مرکز تحقیقات ایمنی و بهداشتی هم بسته شده تا گواهینامه توسط این اداره صادر شود.

او ادامه می‌دهد: برای هر استان به نسبت جمعیت کارگران ساختمانی سهمیه‌ای تعیین شد اما تاکنون به همه سهمیه تعیین شده آموزش‌دهی اختصاص نیافته است. در مجموع از ۵۰ هزار سهمیه‌ای که برای آموزش کارگران ساختمانی در هر استان در سال گذشته مشخص شد، تاکنون تنها ۳۰ درصد آن محقق شده است حال آنکه کل جمعیت کارگران ساختمانی بیش از اینهاست. ما خواستار تسریع در روند آموزش به کارگران و ادامه آن هستیم. در قم تاکنون حدود ۸۰۰ کارگر ساختمانی در خصوص ایمنی محیط کار آموزش دیده است.

به گفته شیری؛ در استان قم همین آموزش‌ها موجب کاهش حدود ۴۰ درصدی حوادث کار شد. ما معتقدیم که نه فقط کارگران بلکه کارفرمایان و مهندسان ساختمان نیز باید در این حوزه آموزش ببینند.

او می‌افزاید: البته برخی آموزش‌ها به صورت غیررسمی در برخی استان‌ها از جمله مازندران از سوی انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی انجام می‌شود. در خیلی از موارد اگر کارفرما از آموزش ایمنی لازم برخوردار باشد، در مقابل فراهم آوردن تجهیزات ایمنی کار مقاومت نمی‌کند. لااقل خوب است شرایطی فراهم آید که در زمان صدور پروانه ساخت برخی آموزش‌ها به کارفرما داده شود.

شیری خاطرنشان می‌کند: انجمن‌های صنفی به عنوان بازوی اطلاع رسانی، فرهنگ‌سازی و فراهم کردن اعضا نقش مهمی دارد. در واقع انجام کار فرهنگی و آگاهی‌رسانی به کارگران در خصوص پیگیری حقوق خود از طریق تشکل‌ها بسیار اهمیت دارد.

او می‌افزاید: یک انتفاد مهم انجمن‌های صنفی در خصوص آموزش ایمنی به کارگران ساختمانی بی‌توجهی صداوسیما به این مسئه است. درحالیکه رسانه می‌تواند نقش مهمی در آگاه‌سازی کارگران داشته باشد.

گزارش اقدامات آموزش ایمنی کارگران ساختمانی تا پایان سال ۹۷ نسبت به سهمیه تعیین شده را در جدول می‌خوانید. ( آمار اعلامی به انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی)

این بازرس کانون کارگران ساختمانی کشور می‌گوید: این آموزش‌ها به درخواست انجمن‌های صنفی آغاز شد. گرچه باید این پروژه تا آموزش کامل همه کارگران ساختمانی کشور ادامه یابد. در عین حال باید به این پروژه آموزش به کارفرما و مهندسان ساختمانی نیز افزوده شود.

او می‌افزاید: خیلی اوقات آگاهی کارگر نسبت به مسائل ایمنی تعیین‌کننده نیست. واقعیت این است که فراهم کردن امکانات و تجهیزات ایمنی در محیط کار به عهده کارفرمایان است که با وجود درخواست‌های مکرر کارگران کارفرما از رعایت آن سر باز می‌زند. در عین حال اگر کارگران اشاره‌ای به این موضوع داشته باشند، فوراً اخراج می‌شوند.

شیری خاطرنشان می‌کند: عمده حوادث کار مربوط به آرموتوربندهاست. نصب حصار برای راه‌پله‌ها، نصب داربست و کمربند و انواع تجهیزات ایمنی کار ساختمانی برای کارفرما باید الزام‌آور باشد. اگر بدون هیچ امکاناتی یک کارگر ساختمانی بین زمین و هوا معلق شود، چیزی از او باقی نخواهد ماند.

آموزشِ صرف کارگرانی که قدرت تحمیل حقوق خود به کارفرما مبنی بر تأمین تجهیزات ایمنی برای کار را ندارند، نمی‌تواند گره از مشکل بالا بودن حوادث کار در کشور حل کند. قطعاً آموزش ایمنی کار به کارگران ساختمانی یک رکن اساسی در تأمین امنیت آنان است اما تمام آن نیست.

مریم وحیدیان

ایلنا