با سکوت هند، امیدهای چین برای بدست آوردن حمایت همه جانبه از طرح ‘یک جاده- یک کمربند’ در نشست دو روزه سازمان همکاری شانگهای کم رنگ شد.

به نقل از رسانه های هند در روز دوشنبه، در بیانیه ۱۷ صفحه ای که در پایان نشست سازمان همکاری شانگهای در کیندائو منتشر شد، هند تنها کشور در میان سایر اعضای این سازمان بود که این طرح سیاسی – اقتصادی چین را تایید نکرد.

همه اعضای دیگر از جمله روسیه، پاکستان، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان از آن حمایت کردند.

نارندرا مودی نخست وزیر هند در سخنان خود در این اجلاس که به وضوح نگرانی های هند در خصوص این طرح را آشکار کرد تاکید نمود دلیل مخالفت دهلی آن است که پروژه های ارتباطی باید به حاکمیت ارضی احترام بگذارند.

در عین حال وی تصریح کرد که کشورش از پروژه های ارتباطی که شفاف، صادقانه و جامع بوده و به حاکمیت و یکپارچگی کشورها احترام می گذارند، استقبال می کند.

مودی تاکید کرد: ارتباط با سازمان همکاری شانگ های و کشورهای همسایه برای هند در اولویت قرار دارد.

این در حالیست که چین توانست حمایت هند را در اختلاف های تجاری خود با آمریکا بدست آورد. این امر برای چین اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا این کشور به دنبال مقابله با آمریکا در صورت بروز یک جنگ تجاری است.

شی جین پینگ رئیس جمهور چین در یک جلسه مطبوعاتی پس از پایان این نشست گفت: سازمان همکاری شانگهای از یک رژیم تجاری چند جانبه بر پایه قانون، غیر تبعیض آمیز، شفاف، جامع و صادقانه حمایت کرد.

در پایان دیدار بسیار مهمی که بین مودی و شی جین پینگ برگزار شد رهبران دو کشور بر لزوم عبور از اختلافات مرزی و گسترش همکاری در زمینه های دیگر تاکید کردند. یکی از تصمیمات مهم این دیدار درباره پروژه مشترک هند و چین برای ارتقا امنیت در افغانستان است.

کارشناسان سیاسی هند بر این عقیده هستند که این توافق به هند اجازه خواهد داد تا نقش بزرگ تری را در افغانستان بازی کند و همچنین وابستگی چین به پاکستان کاهش یابد.

مودی در سخنانش در باره تروریسم در افغانستان گفت. اگرچه وی به پاکستان اشاره ای نکرد اما پیام این سخنان وی آشکار بود. هم هند و هم افغانستان، پاکستان را از عوامل بی ثبات کننده افغانستان می دانند.

نخست وزیر هند در حاشیه این نشست با رئیس جمهور پاکستان دست داد اما دیدار دوجانبه میان دو کشور برگزار نشد.

به گفته مقامات هندی کریدور اقتصادی چین و پاکستان که بخشی از طرح ‘یک جاده _ یک کمربند’ چین است از منطقه کشمیر اشغال شده توسط پاکستان عبور می کند. هند تاکید دارد که این امر حاکمیت ارضی هند را نقض می کند و در واقع چین با سرمایه گذاری طولانی مدت خود در این کریدور به این اشغال غیر قانونی کشمیر مشروعیت و آن را استحکام بخشیده است.

در این راستا هند همچنین در کنفرانس یک جاده یک کمربند که در ماه مه در پکن برگزار شد شرکت نکرد.

کمربند اقتصادی جاده ابریشم و ‘جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یک’ ابتکارهایی هستند که برای نخستین بار در پاییز ۲۰۱۳ توسط رییس جمهوری چین و به ترتیب در جریان دیدارهایی از قزاقستان و اندونزی ارائه شدند. این ‘کمربند’ بعنوان شبکه ای طراحی شده از جاده های فراسرزمینی و خطوط آهن، لوله های نفت و گاز و دیگر پروژه های زیرساختی است که از شهر شیئان در مرکز چین آغاز و سراسر آسیای میانه را در می نوردد و سرانجام به مناطق دوردستی چون مسکو، روتردام و ونیز می رسد.

نشست سازمان همکاری شانگهای در کیندائو همزمان با دیدار کشور های جی ۷ در کانادا برگزار شد و در طول آن، مسائل مهم منطقه ای و جهانی از جمله تنش ها در شبه جزیره کره، توافق هسته ای ایران و سیاست های تجاری آمریکا مورد بررسی قرار گرفت.

چین به دنبال پیشبرد چند پروژه مهم خود از جمله طرح یک جاده و یک کمربند به همراه همکاری بیشتر با کشور ها در زمینه تروریسم، افراط گرایی و جدایی طلبی است. مبارزه با قاچاق مواد مخدر و همچنین اقدامات غیر قانونی سایبری نیز مورد هدف این کشور است.

نقش سازمان همکاری شانگهای در سال های اخیر گسترش یافته و از یک همکاری منطقه ای در زمینه امنیت، سیاست و اقتصاد به یک نیروی مشابه آسیایی در مقابل ناتو تبدیل شده است.

حسن روحانی رییس جمهوری ایران نیز در اولین سفر خارجی خود پس از تصمیم دونالد ترامپ رییس جمهوری برای خروج از توافق هسته ای در ۱۸ اردیبهشت در این اجلاس شرکت کرد. روسیه، چین و چندین کشور اروپایی با این اقدام آمریکا مخالفت کرده‌اند.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و شی جین پینگ رئیس جمهور چین که از جمله امضا کنندگان توافق هسته ای ایران هستند از نشست سازمان همکاری شانگهای برای نشان دادن حمایت خود از برجام استفاده خواهند کرد.

بیانیه پایانی این نشست بر لزوم پای بندی امضا کنندگان بر توافق هسته ای ایران تاکید کردند.

با توجه به تحریم های آمریکا علیه روسیه و همچنین جنگ تجاری این کشور با چین، پکن و مسکو بیشتر از همیشه به یکدیگر نزدیک شده اند. دلیل دیگر علاقمندی روسیه به این سازمان آن است که هند و پاکستان به عضویت دائمی آن درآمده اند.

این دومین سفر نارندرا مودی به چین در دو ماه گذشته بود که نشان دهنده اراده دو کشور برای بهبود روابط پس از تنش سال ۲۰۱۶ در منطقه دوکلم می باشد.

هفته گذشته در نشست امنیتی کشور های آسیایی در سنگاپور مودی به ائتلاف چهارجانبه با حضور آمریکا، ژاپن و استرالیا اشاره ای نکرد که چین به آن واکنش مثبت نشان داد.

اما چین نتوانست حمایت هند از طرح ‘یک جاده- یک کمربند’ را بدست آورد.

هند امیدوار است بتواند با استفاده از سازمان همکاری شانگهای، تجارت خود با کشور های آسیای مرکزی را افزایش دهد. برای اولین بار هند در رزمایش نظامی کشور های عضو این سازمان که قرار است در ماه جولای در روسیه برگزار شود شرکت خواهد کرد. نیروهای پاکستانی نیز در این رزمایش حضور خواهند داشت.

ایرنا