هم اکنون بیش از ۳۵۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد، این به معنای آن است که مدیریت صحیح انجام نگرفته ضمن اینکه هم اکنون انسداد این چاه ها برای کشور معضل شده است، معیشت عده ای به این چاه ها گره خورده بنابراین کنترل و مسدود کردن این چاه ها بسیار دشوار است،

خبرگزاری مهر گفتگویی را با علیمراد اکبری، معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی انجام داده که در آن آمده است:

* گفته می شود ما در کشور بیشتر با چالش «مدیریت منابع آب» مواجه هستیم تا چالش «کمبود آب»؛ شما چقدر با این مساله موافق هستید؟

-روی هر دو موضوع می توان صحه گذاشت؛ البته بنده اعتقاد دارم «تنش آبی» درکشور شدید است و اینکه برخی از لفظ«بحران» استفاده می کنند اشتباه است.

*وضعیت بارندگی طی سال‌های اخیر چندان مساعد نبوده و تغییراتی نیز در الگوی بارش ها ایجاد شده، که این موارد نگرانی هایی را ایجاد کرده است؛ با توجه به اهمیت بارندگی ها برای بخش کشاورزی، تحلیل شما از شرایط فعلی چگونه است؟

-واقعیت این است که طی ۱۰ الی ۱۵ سال گذشته، میزان بارش های کشور کاهش یافته، الگوی بارش ها تغییر کرده و حدود ۴۹ درصد میزان روان‌آب ها کاهش یافته است. ضمن اینکه یک زمانی الگوی بارش کشور بیشتر برف بود اما هم اکنون باران است، میزان بارش بالای ۱۰ میلی متر بود اما درحال حاضر خیلی از بارش ها کمتر از ۱۰ میلی متر است و نفوذ عمقی کم شده است. معنای بارش زیر ۱۰ میلی متر آن است که این باران، باران موثر نیست. زمانی که میزان بارندگی بین ۱۲ تا ۲۰ میلی متر نباشد، در اعماق زمین نفوذ نمی کند ضمن اینکه بارش هایی هم که تا عمق ۱۰ الی ۱۲ سانتی متر زمین نفوذ می کنند در معرض تبخیر هستند.

*بیشتر در کدام مناطق کشور با این مسائل مواجه هستیم؟

-هم اکنون در مناطقی مانند فارس، کرمان، سیستان و بلوچستان و یزد با چنین مسائلی روبرو هستیم.

*گویا امسال کاهش بارندگی با شدت بیشتری همراه بوده است؛ آماری در این زمینه دارید؟

-بله، همینطور است. میزان بارندگی کشور در مجموع طی ۱۰ الی ۱۲ سال گذشته، حدود ۲۴ تا ۲۵ درصد کاهش یافته است، امسال نیز میزان بارندگی نسبت به سال های گذشته حدود ۵۰ درصد کاهش یافته است.

*و در کدام مناطق این اتفاق رخ داده است؟

-در مناطقی مانند فارس، کرمان، یزد، اصفهان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی که همه جزو استانهای پهناور کشور هستند.

*کدام استانها شرایط مطلوبی در این زمینه داشتند؟

-امسال فقط وضع چند استان مانند اردبیل، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، قسمتی از غرب کشور از جمله کردستان در این زمینه مطلوب بوده و در سایر استانها میانگین میزان بارش حدود ۵۰ درصد منفی شده است.

*گفته می شود مشکل کمبود آب در کشور بسیار جدی است و باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. به اعتقاد شما این چالش بیشتر ناشی از مشکلات حوزه مصرف است یا ناشی از ضعف مدیریت در حوزه منابع آب؟

-اینکه عده ای مدام می گویند آب نداریم مشکلی را حل نمی کند. به هر حال مدیریت منابع آب هم در کشور ما مشکل داشته و هنوز هم دارد. یکی از دلایل آن هم حفر چاه های عمیق غیرمجاز بوده است.

* هم اکنون چند حلقه چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد؟

-هم اکنون بیش از ۳۵۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد، این به معنای آن است که مدیریت صحیح انجام نگرفته ضمن اینکه هم اکنون انسداد این چاه ها برای کشور معضل شده است، معیشت عده ای به این چاه ها گره خورده بنابراین کنترل و مسدود کردن این چاه ها بسیار دشوار است، اما باید این کار انجام شود، وزارت نیرو باید تلاش خود را در این زمینه انجام دهد و همه دستگاه های مسئول نیز باید به این وزارت خانه کمک کنند.

*حفر این چاه ها ناشی از ضعف چه دستگاهی بوده است؟

-مدیریت منابع آب کشور، مسئول این امر بوده است. ضمن اینکه در دولت نهم و دهم ۲۰۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور حفر شده که این فاجعه است.

*برای انسداد آنها چه اقداماتی انجام شده است؟

-انسداد چاه های غیر مجاز از وظایف و مسئولیت‌های وزارت نیرو است ضمن اینکه ما آمادگی داریم به وزارت نیرو کمک کنیم و در این راستا اقدامات موثری صورت گرفته است.

*علاوه بر حفر چاه های غیرمجاز، چه اشتباهات دیگری در حوزه مدیریت منابع آب، در شکل گیری چالش آب موثر بوده است؟

-در سدسازی نیز اشتباهاتی صورت گرفته است؛ البته عمل سدسازی را نفی نمی کنم و سدسازی اگر برای مهار سیلاب ها و آب های اضافی باشد، اقدام مطلوبی است، اما اگر دبی پایه رودخانه را کامل قطع کند، مشکل دارد و محیط زیست را به خطر می اندازد. با این حال ما برای حل این مشکلات چه اقدامی انجام داده ایم؟ چون احداث پروژه های بزرگ آبی بدون آمایش سرزمین انجام نگرفته است اما در عمل، به جای آسایش سرزمین، منجر به آزار سرزمین شده است.

*به نظر شما، عوامل طبیعی بیشتر در ایجاد وضعیت فعلی موثر بوده یا عوامل انسانی؟

-به نظر بنده حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد عوامل طبیعی در این مساله موثرند، حدود ۵۰ درصد نیز عوامل انسانی و مدیریتی در آن تاثیر دارند.