جوان آنلاین، ۱۰ مهرماه، در رابطه با سفر پوتین به تهران به‌بهانه نشست سه‌جانبهٔ ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان، نوشت: “رئیس‌جمهور روسیه امروز برای دومین بار طی کمتر از دو سال به تهران می‌آید؛ سفری که ولادیمیر پوتین در آن با رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور ملاقات خواهد کرد. … حالا دو سال بعد از سفر اول پوتین به تهران، شرایط جنگ در سوریه به‌کلی دگرگون شده و تهران- مسکو یک تجربه استراتژیک موفق را پشت سر گذاشته‌اند. … درحالی‌که به‌نظر می‌رسد گفت‌وگو بر سر توافق هسته‌ای تابستان ۱۳۹۴، یک موضوع مهم گفت‌وگوها خواهد بود،

نحوهٔ مشارکت مسکو و تهران در رژیم امنیتی پساداعش نیز در سفر پوتین به تهران موردبررسی قرار خواهد گرفت.” علی خامنه‌ای، در دیدار پوتین با او، گفت: “در زمینه حمل‌ونقل، استفاده از محور مهم بندر چابهار تا بندر سن‌پترزبورگ، و دیگر عرصه‌های اقتصادی می‌توانیم همکاری گسترده‌تری داشته باشیم.” خامنه‌ای در ادامه و در رابطه با همکاری ایران و روسیه در سوریه، گفت: “نتایج این همکاری نشان داد تهران و مسکو می‌توانند در میدان‌های دشوار، اهداف مشترک را محقق کنند.” خامنه‌ای در رابطه با تحریم‌های آمریکا علیه روسیه و ایران نیز اظهار داشت: “بدون توجه به تبلیغات منفی دشمنان برای تضعیف روابط کشورها، می‌توانیم تحریم‌های آمریکایی‌ها را با روش‌هایی ازجمله حذف دلار و جایگزین کردن پول ملی در معاملات اقتصادیِ دو یا چندجانبه، بی‌اثر و آمریکا را منزوی کنیم.” [روزنامهٔ شهروند،۱۱ آبان‌ماه]. نشریهٔ دنیای اقتصاد، ۱۱ آبان‌ماه، چهار هدف سفر پوتین به تهران را آورده که تکمیل زیرساخت‌های ریلی و جاده‌ای در چارچوب کریدور جنوب و شمال، موضوع برجام، بحران سوریه و توافق سیاسی در زمینهٔ قیمت نفت در بازار جهانی است.

ابراهیم رحیم‌پور، معاون وزیر امورخارجه، در گفت‌وگو با ایسنا،۹ آبان‌ماه، دربارهٔ نشست سه‌جانبهٔ ایران، روسیه و آذربایجان، گفت: “این نشست سه‌جانبه، تعریفی بیش از یک جلسه عادی را دارد. درحالی‌که ترامپ و دیگر مقامات آمریکایی با انحصارطلبی در زمینه‌های مختلف ازجمله اقتصادی و بازرگانی در عرصه بین‌الملل عمل می‌کنند این جلسه این پیام را دارد که کشورهای منطقه می‌توانند همکاری‌های بسیار محکمی در زمینه‌های ترانزیتی، بانکی و اقتصادی داشته باشند.”

روزنامه اعتماد، ۱۰ آبان‌ماه، سخنان یلنا دانایوا، کارشناس ارشد آکادمی علوم روسیه، را آورده که گفت: “تعامل این سه کشور از یک طرف می‌تواند روی اوضاع خاورمیانه تأثیرگذار باشد و هم از لحاظ ژئوپولیتیک نیز می‌تواند به یک اتحاد برای سه کشور تبدیل شود. ازهمین‌رو تعامل این سه کشور نقش آن‌ها در منطقه و تأثیرگذاری آن‌ها را نیز افزایش می‌دهد. اما به‌غیر از مسائل ژئوپولیتیک و سیاسی، مسائل اقتصادی در روابط سه کشور مطرح است. درحال‌حاضر این سه کشور جزیی از کریدور شمال- جنوب و به‌دنبال فعال کردن و گسترش دادن این پروژه هستند.” بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه، در یادداشت خود نوشت: “قرار است در این نشست سران سه کشور ایران و روسیه و جمهوری آذربایجان در خصوص ایدهٔ کریدور شمال- جنوب و توسعهٔ تبادلات و همکاری‌های اقتصادی و تجاری و توریسم میان سه کشور به بحث و تبادل‌نظر بپردازند. همچنین تشریک مساعی و هماهنگی و همکاری میان سه کشور مهم منطقه برای مقابله با چالش‌ها و تهدیدات مشترک در حوزه غرب آسیا و قفقاز، ازجمله مبارزه مشترک با تروریسم، از مهم‌ترین دستورکارهای این اجلاس محسوب می‌شود.” روزنامهٔ شهروند، ۱۳ آبان‌ماه، به‌نقل از نرسی قربان، تحلیل‌گر انرژی، در اشاره به خط آهن رشت آستارا، نوشت: “کریدور شمال – جنوب یکی از همکاری‌های بین ایران، روسیه و هندوستان است و در سال ۱۳۷۹ که این کریدور تصویب شد، نشست‌های متعددی بین بنیان‌گذاران این کریدور و سایر اعضا برگزار شد، به‌دلیل این‌که زیرساخت‌ها باید تکمیل می‌شد.” محسن پاک‌آیین، سفیر پیشین ایران در آذربایجان، در رابطه با خط ریلی نام‌برده، می‌گوید: “آستارای آذربایجان به آستارای ایران متصل شده است، اما حدود ۱۶۵ کیلومتر دیگر از این خط باقی مانده است.” سفیر پیشین در توضیح این نکته به ناتمام بودن خط رشت و آستارا اشاره می‌کند که مرحلهٔ تکمیلی آن ۲ تا ۳ سال زمان می‌برد.

پس از توافق برجام، دولت روحانی بلافاصله قراردادهای نفتی و اقتصادی گسترده‌ای را با کشورهای اروپای غربی و حتی آمریکا منعقد کرد. قرارداد توتال و خرید هواپیما از ایرباس و بوئینگ از نمونه‌های آن است. سفر اخیر پوتین هدف‌هایی متفاوت را در بر داشت که در بالا به آن اشاره شده است، اما به‌نظر می‌رسد گسترش روابط اقتصادی بیشتر مدنظر جمهوری‌اسلامی بوده است. کلان‌سرمایه‌داری غیرتولیدی حاکم در ایران، در طول نزدیک به چهار دهه، نفعِ خویش را در واردات از کشورهای غربی و چین جستجو کرده است و رویکردهای جدید به‌دلیل محدودیت‌هایی [در ارتباط با برجام از سوی دولت ترامپ] که به‌اجرا درآمده و به‌تدریج افزایش می‌یابد، اتخاذ شده‌اند. روابط ایران با روسیه در چهار دهه گذشته عمدتاً به خرید سلاح‌های روسی محدود بوده است. صادرات ایران به روسیه نیز بسیار محدود است. بحران سوریه و جنگ در آن کشور باعث گردید همکاری‌های نظامی میان ایران و روسیه افزایش یابد. با اینکه روابط سیاسی ایران با روسیه به‌نحو فزاینده‌ای گسترش یافته است، اما با این حال ما بعضاً اختلاف‌هایی میان ایران و روسیه بر سر حل بحران سوریه را نیز شاهد بوده‌ایم. با اینکه رسانه‌های داخلی این سفر را مهم تلقی کردند و پوشش خبری‌ای گسترده به آن دادند، اما همچنین اینجا و آنجا اما و اگرهایی در رابطه با بسط مناسبات سیاسی و اقتصادی با روسیه را شاهد بودیم. از دید منافع ملی، میهن ما نیازمند مناسبات سیاسی و اقتصادی با تمامی کشورها بر اساس احترام متقابل است. لازمهٔ چنین رویکردی، وجود دولتی مردمی است. سیاست خارجی رژیم ولایت فقیه بر مبنای منافع حکومتیان تنظیم می‌شود که با منافع مردم در تضاد است.
نامۀ مردم