جو بایدن و ولادیمیر پوتین بعد از نشست‌های چند ساعته در ژنو، هر کدام کنفرانس‌های خبری جداگانه برگزار کردند. رئیس جمهوری آمریکا تاکید کرد، حقوق بشر همیشه روی میز قرار دارد. رئیس جمهوری روسیه نیز در کنفرانس خبری خود اعلام کرد، در جریان نشست رو در رویش با رئیس جمهوری آمریکا در ژنو درباره موضوعاتی چون ثبات استراتژیک، امنیت منطقه‌ای و تهدیدات سایبری، حقوق بشر، الکسی ناوالنی و اوکراین مذاکره کرد.

به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، بعد از کنفرانس خبری ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا در کنفرانس خبری گفت: صریحا به پوتین گفتم که پیامدهای مرگ الکسی ناوالنی، رهبر اپوزیسیون روسیه برای این کشور ویرانگر خواهد بود.

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: نگرانی‌های آمریکا درباره بلاروس را با پوتین در میان گذاشتم. من در این دیدار بر تعهد پایدار و راسخ آمریکا نسبت به تمامیت ارضی و حاکمیت اوکراین تاکید کردم، توافق کردیم تا در رابطه با توافق مینسک دیپلماسی را دنبال کنیم و نگرانی‌مان را درباره بلاروس به اشتراک گذاشتم.

بایدن همچنین تاکید کرد: حقوق بشر همیشه روی میز قرار دارد و یکی از موضوعات بحث برای آمریکا محسوب می‌شود. چطور می‌توانم رئیس جمهوری آمریکا باشم و علیه نقض حقوق بشر صحبت نکنم.

وی گفت: در دیدار با پوتین درباره سوریه، ایران و شمالگان صحبت کردیم. ما همچنین درباره تلاش‌ها برای جلوگیری از طغیان تروریسم در افغانستان تبادل نظر کردیم.

رئیس جمهوری آمریکا همچنین به پوتین گفت که برنامه‌اش هدف گرفتن روسیه نیست و قصد دارد روابط میان روسیه و آمریکا باثبات و قابل پیش‌بینی باشد.

وی افزود: به پوتین گفتم که برنامه‌ام هدف گرفتن روسیه یا هیچ کشور دیگری نیست. این به خاطر مردم آمریکاست. هیچ جایگزینی برای مذاکرات رو در رو وجود ندارد. رئیس جمهور پوتین و من مسؤولیت منحصر به فردی را در مورد مدیریت روابط میان دو کشور قدرتمند برعهده داریم که باید باثبات و قابل پیش بینی باشد.

بایدن همچنین گفت: پوتین امیدوار است آمریکا بتواند صلح و امنیت را در افغانستان حفظ کند. پوتین درباره افغانستان از ما سوالاتی پرسید و ابراز امیدواری کرد که ما بتوانیم صلح و امنیت را در این کشور جنگ‌زده حفظ کنیم و من گفتم که ما با روسیه خیلی کار داریم. پوتین نیز در جواب گفت که روسیه برای کمک در موضوعات امنیت استراتژیک درخصوص افغانستان و ایران آماده است.

رئیس جمهوری آمریکا خاطرنشان کرد که هیچ مشکلی با مراودات کاری و تجاری با روسیه ندارد و می‌خواهد شاهد رفاه اقتصادی روسیه باشد.

بایدن گفت: پس از دیدار با پوتین، فرصت فوق‌العاده‌ای را برای بهبود چشمگیر روابط میان آمریکا و روسیه بدون صرف‌نظر از یکی از اصول و ارزش‌هایمان، می‌بینم. موفقیت این نشست با تصمیمات عملی و درستی که اتخاذ کنیم یا خیر، مشخص خواهد شد. طی شش ماه یا یک سال آتی متوجه خواهیم شد که آیا مذاکرات استراتژیکی داشتیم یا خیر. متوجه خواهیم شد که آیا توانستیم به ازای مردم از زندان‌های روسیه کمک کنیم یا خیر. متوجه خواهیم شد که آیا توافق امنیت سایبری که نظم برقرار می‌کند، در اختیار خواهیم داشت یا خیر.

وی افزود: نه روسیه و نه آمریکا هیچ کدام نمی‌خواهند در موقعیت یک جنگ سرد جدید قرار بگیرند.

بایدن همچنین به پوتین هشدار داد که آمریکا قابلیت‌های سایبری قابل توجهی برای پاسخ دادن به هرگونه حمله در حوزه سایبری دارد.

وی گفت: به پوتین گفتم که ما توانایی سایبری قابل توجهی داریم. و پوتین از این موضوع آگاه بود. او دقیقا نمی‌داند که این چه توانایی است اما این توانایی حقیقتا قابل توجه است. در حقیقت اگر روسیه اصول اساسی امنیت سایبری را نقض کند، ما به روش سایبری پاسخ خواهیم داد. ما با پوتین درباره احتمال یک واکنش نظامی به حملات باج‌افزارها صحبت نکردیم اما به او تذکر دادیم که وقتی ادعا می‌شود روسیه در امور داخلی کشوری دیگر مداخله کرده، اعتبارش زیر سوال می‌رود.

بایدن همچنین تاکید کرد که اگر روسیه و آمریکا می‌توانند در جنگ سرد به توافقات کنترل تسلیحاتی دست یابند، چرا همین الان این کار را انجام ندهند.

بایدن گفت: نسبت به دورنمای یک توافق تسلیحاتی بزرگ جدید با روسیه خوش بین هستم چرا که این دو کشور حتی در دوران جنگ سرد هم موفق شدند به توافقاتی از این دست، برسند. ما توافقنامه‌ای برای همکاری درخصوص یک توافق کنترل تسلیحاتی بزرگ داریم. وقتی در دوران جنگ توانستیم این کار را انجام دهیم چرا الان نتوانیم. باید ببینیم در آینده چه پیش می‌آید.

ولادیمیر پوتین نیز در نشست خبری خود پس نشست‌های امروز، چهارشنبه گفت: به احتمال زیاد موضوعات بحث در این نشست برای همگان مشخص است؛ ثبات استراتژیک، امنیت سایبری، درگیری‌های منطقه‌ای، روابط تجاری و ما درباره همکاری در شمالگان نیز صحبت کردیم.

وی افزود: روسیه و آمریکا قرار است در آینده نزدیک رایزنی‌ها درباره تمامی موضوعات مربوط به مسائل دیپلماتیک را آغاز کنند.

پوتین تصریح کرد: ما همچنین توافق کردیم که وزارتخانه‌های امور خارجه روسیه و آمریکا رایزنی‌ها درباره مسائل دیپلماتیک را آغاز کنند.

پوتین در بخش دیگری از سخنان خود اعلام کرد: من و بایدن با بازگشت سفرا به مسکو و واشنگتن موافقت کردیم. زمان دقیق این اتفاق معلوم نیست اما به زودی صورت خواهد گرفت.

وی افزود: در رابطه با بازگشت سفرا به محل‌های کارشان یعنی بازگشت سفیر آمریکا به مسکو و سفیر روسیه به واشنگتن، توافق کردیم که این مساله حل شود و آنها به وظایفشان بازگردند. زمانبندی این موضوع یک مساله کاملا فنی است.

سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه گفته آناتولی آنتونوف، سفیر روسیه در آمریکا تا پایان ژوئن به واشنگتن برمی‌گردد.

پوتین تصریح کرد: من معتقدم جو بایدن موافق است که توافقات مینسک تنها راه‌حل برای حل درگیری‌های شرق اوکراین هستند.

وی گفت: تا جایی که من متوجه شدم، رئیس جمهور بایدن موافق است که اساس حل درگیری‌ها در شرق اوکراین باید توافقات مینسک باشد.

رئیس جمهوری روسیه همچنین اظهار کرد: مسکو و واشنگتن قرار است به دنبال تمدید اخیر پیمان استارت نو، رایزنی‌ها درخصوص گام‌های بعدی برای تضمین ثبات استراتژیک را آغاز کنند.

وی گفت: فکر می کنم برای همه این حقیقت واضح و مبرهن است که رئیس جمهور بایدن مسؤولیت را برعهده گرفته و درست به موقع تصمیم گرفت که پیمان استارت نو را برای پنج سال دیگر یعنی تا سال ۲۰۲۴ تمدید کند. بدون شک این سوال مطرح می‌شود که گام بعدی چیست. ما توافق کردیم که رایزنی‌ها در سطح بین آژانس‌ها میان وزارتخانه‌های امور خارجه آمریکا و روسیه آغاز شوند.

پوتین همچنین تاکید کرد که آمریکا و روسیه به عنوان قدرت‌های اتمی مسئولیت ویژه‌ای درخصوص ثبات استراتژیک دارند.

وی گفت: آمریکا و روسیه وسئولیت ویژه‌ای درخصوص ثبات استراتژیک دارند چرا که آنها از نظر کلاهک‌های اتمی، تجهیزات مربوط به بازگشت به جو، سکوهای پرتاب و همچنین کیفیت و مدرنیته، دو ابرقدرت اتمی اصلی محسوب می‌شوند.

پوتین همچنین تاکید کرد که در جریان دیدارش با بایدن که کاملا سازنده بود، هیچ دشمنی و خصومتی وجود نداشت.

وی گفت: ما در این نشست درباره مواضعمان که در خیلی زمینه‌ها متفاوت است گفت‌وگو کردیم اما به نظر من هر دو طرف تمایل خود را برای درک طرف مقابل و پیدا کردن راهی برای نزدیک کردن مواضعمان نشان دادند.

در رابطه با موضوع الکسی ناوالنی، فعال اپوزیسیون محبوس روسیه، پوتین گفت: ناوالنی خودش خوب می‌دانست که با عدم اطلاع‌رسانی به مقامات روسیه درخصوص محل اقامتش پس از ترخیص از بیمارستان، قانون روسیه را نقض کرده است.

وی افزود: ناوالنی می‌دانست که قانون روسیه را نقض کرده است. او به عنوان مجرمی که دو بار محکوم شده، باید این موضوع را بداند. می‌خواهم تاکید کنم که او آگاهانه این الزام قانونی را زیر پا گذاشت. این شخص برای درمان به خارج از کشور رفت. نیروهای مجری قانون از او نخواستند تا در یکی از ادارات پلیس حاضر شود. با این حال به محض آنکه او از بیمارستان مرخص شد و ویدئوهایی را در رسانه‌های اجتماعی منتشر کرد، این شرط لازم‌الاجرا شد.

پوتین همچنین اعلام کرد که با بایدن توافق کردند تا رایزنی‌ها درخصوص امنیت سایبری آغاز شوند.

وی گفت: طبق منابع آمریکایی، اکثر حملات سایبری جهان از آمریکا صورت می‌گیرند. در سال ۲۰۲۰ ما ۱۰ درخوست از سوی آمریکا در رابطه با حملات سایبری به زیرساخت‌های آمریکایی دریافت کردیم. امسال دو درخواست دریافت کردیم و همتایانمان پاسخ‌های جامعی دریافت کردند. در مقابل، روسیه سال گذشته ۴۵ درخواست این چنینی و امسال ۳۵ درخواست در رابطه با این موضوع ارسال کرد اما تاکنون هنوز هیچ پاسخی دریافت نکرده‌ایم.

رئیس جمهوری روسیه خاطر نشان کرد: امنیت سایبری برای کل جهان و همچین برای روسیه و آمریکا بسیار حائز اهمیت است.

پوتین همچنین نسبت به توضیحات بایدن درخصوص “اظهارت تندی” که مطرح کرده بود، ابراز خرسندی و رضایت کرد.

وی گفت: همه ما این حرف‌ها را شنیده‌ایم. بعد از آن بایدن با من تماس گرفت. ما درباره این موضوع صحبت کردیم. توضیحات بایدن برای من راضی‌کننده بود. او پیشنهاد داد تا رو در رو دیدار کنیم و ما امروز با یکدیگر دیدار کردیم.

پوتین در بخش دیگری از سخنانش گفت: روسیه باید در رابطه با سازمان‌ها و افرادی که در این کشور هستند و از سوی آمریکا حمایت می‌شوند، هوشیار باشد اما باید تنها طبق قوانین روسیه عمل کند.

وی افزود: اگر روسیه دشمن تلقی می‌شود، آمریکا از چه نوع سازمان‌هایی در روسیه حمایت می‌کند؟ فکر نمی‌کنم که چنین سازمان‌هایی جزو آن دسته از سازمان‌هایی باشند که باعث قوی‌تر شدن روسیه می‌شوند بلکه برعکس جزو سازمان‌هایی هستند که روسیه را محدود می‌کنند. و این هدفی است که آمریکا علنا آن را اعلام کرده است. در نتیجه این سازمان‌ها و اشخاص سیاست آمریکا نسبت به روسیه را پیش می‌برند. اما ما چطور باید با آنها برخورد کنیم؟ به نظر من ما باید هوشیار باشیم و تنها باید در چهارچوب قوانین روسیه وارد عمل شویم.

پوتین همچنین گفت: ما درباره موضوع حقوق بشر نیز صحبت کردیم. رئیس جمهوری بایدن موضوع حقوق بشر و افرادی که در روسیه نماینده این موضوع هستند را پیش کشید و ما در این باره صحبت کردیم.

وی در بخش دیگری از این کنفرانس خبری گفت: روسیه مانورهای نظامی را در قلمرو و خاک خود برگزار می‌کند و هرگز نیرو و تجهیزات در مرزهای خارجی مستقر نمی‌کند در حالی که آمریکا حتی همین لحظه نیز این کار را انجام می‌دهد. ما در قلمرو خودمان مانور انجام می‌دهیم و آمریکا در قلمرو خود مانور انجام می‌دهد. اما ما در مرزهای آمریکا مانور انجام نمی‌دهیم و نیرو و تجهیزات مستقر نمی‌کنیم اما متاسفانه شرکای آمریکایی‌مان در همین لحظه این کار را انجام می‌دهند.

در خصوص اوکراین، پوتین تاکید کرد: تنها تعهد روسیه به اوکراین، حمایت از اجرای موفقیت‌آمیز توافقات مینسک است. اگر کی‌یف برای این موضوع آماده است، ما بدون شک این کار را انجام می دهیم.

پوتین درباره دورنماهای روابط با آمریکا پس از دیدار با بایدن گفت: بارقه‌هایی از امید به اعتماد بهتر وجود دارد.

وی افزود: مذاکرات امروز من و رئیس جمهوری بایدن بسیار صریح و شفاف و بدون انحرافات دیپلماتیک از موضوع بود و من هیچ فشاری در این مذاکرات احساس نکردم. بار دیگر تکرار می‌کنم که چه از طرف ما و چه از طرف آنها هیچ فشاری وجود نداشت.

پوتین همچنین اذعان کرد که به رسمیت شناختن متقابل واکسن‌های کووید ۱۹ نیز در برنامه این مذاکرات وجود داشت.

وی تاکید کرد: مسیر آینده روابط تجاری روسیه-آمریکا به اقدامات واشنگتن بستگی دارد. این موضوع به مسکو بستگی ندارد چرا که ما تحریم اعمال نمی‌کنیم.

پوتین همچنین خاطر نشان کرد: نه من و نه رئیس جمهوری آمریکا در این نشست دعوتنامه‌هایی را برای سفرهای متقابل رد و بدل نکردیم. به نظر من برای چنین سفرهایی، نشست‌هایی از این دست باید شرایط را فراهم کند.

وی افزود: به نظر من بایدن یک سیاستمدار کاملا باتجربه و سازنده است. فکر می‌کنم که ما حرف هم را متوجه می‌شویم. ما از منافع کشورهایمان دفاع می‌کنیم و به همین خاطر روابط روسیه-آمریکا همیشه ماهیت عملگرا داشتند.

پوتین تصریح کرد که مذاکراتش با بایدن بسیار مهم بود چرا که آنها برای تبدیل جهان به مکانی امن‌تر دیدار کردند.

رئیس جمهوری روسیه همچنین اذعان کرد که نمی‌خواهد شاهد این باشد که کشورش خشونت‌ها و ناآرامی‌های داخلی همچون آنچه آمریکا در سال ۲۰۲۰ در جریان جنبش “جان سیاهپوستان مهم است” تجربه کرد، تجربه کند.

پوتین در بخش دیگری از سخنانش گفت: این حقیقت که “بنیاد ضد فساد” تاسیس شده توسط ناوالنی به عنوان یک عامل خارجی تعیین شده، بدان معنا نیست که فعالیتش متوقف شده است.

وی همچنین گفت: به نظر من روسیه و آمریکا می‌توانند درخصوص تبادل زندانیان به یک سازش دست یابند و وزارتخانه‌های امور خارجه این دو کشور رایزنی‌های مربوطه را آغاز خواهند کرد.

پوتین همچنین توانایی آمریکا برای صحبت درباره موضوعات حقوق بشر را در حالی که زندان گوانتانامو همچنان دایر است، زیر سوال برد.

وی گفت: زندان گوانتانامو همچنان باز است. این زندان همسو با قوانین بین‌المللی، قوانین آمریکا و قوانین هیچ کجای دیگر نیست اما همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. زندان‌های سازمان سیا در نقاط مختلف تاسیس شدند از جمله در کشورهای اروپایی و زندانیان را شکنجه می‌کنند. این دقیقا چیست؟ آیا این حقوق بشر است؟ من که فکر نمی‌کنم.

نشست‌های در سطح گسترده و کوچک پوتین و بایدن

به نقل از ای‌بی‌سی نیوز، نشست گسترده میان جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا و ولادیمیر پوتین، همتای روس او سه ساعت و نیم به طول انجامید که کمی کمتر از چهار الی پنج ساعتی بود که دولت بایدن انتظارش را داشت.

قرار بود روسای جمهور روسیه و آمریکا یک نشست کوتاه و دو نشست گسترده برگزار کنند اما به گفته مقامات کاخ سفید آنها به جای دو نشست گسترده برنامه‌ریزی شده تنها یک نشست دوجانبه گسترده برگزار کردند.

به گفته خبرنگاران، زمان این نشست به طور کلی بدین صورت بود: ۹۳ دقیقه نشست اول، ۴۵ دقیقه استراحت و ۶۵ دقیقه نشست دوم.

براساس گزارش‌ها، جو نشست گسترده میان پوتین و بایدن نسبت به نشست اول کاملا متفاوت بود.

خبرگزاری اینترفاکس درباره نشست رهبران روسیه و آمریکا گزارش داد، نشست پوتین و بایدن بسیار موفق بود.

پیش از این دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاست‌جمهوری روسیه درباره نشست کوچک اشاره کرد، مذاکرات پوتین و بایدن در حضور وزیران خارجه دو کشور برخلاف آنچه قرار بود ۷۵ دقیقه باشد، دو ساعت طول کشید.

مسؤول کاخ سفید نیز درباره نشست کوچک به سی‌ان‌ان گفت، دور اول مذاکرات پایان یافت و ۹۳ دقیقه بود.

رئیس جمهوری آمریکا در ابتدای این دیدار گفته بود: تلاش خواهیم کرد تا مشخص کنیم کجاها منافع مشترک داریم، کجاها می‌توانیم همکاری کنیم و کجاها نمی‌توانیم با یکدیگر همکاری داشته باشیم. امیدوارم بتوانیم به یک چهارچوب قابل پیش‌بینی و منطقی دست یابیم.

وی به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه تاکید کرد: نشست رو در رو سودمند است و همان طور که بیرون از نشست هم گفتم، فکر می‌کنم که همیشه بهتر است تا رو در رو صحبت کنیم.

بایدن همچنین روسیه و آمریکا را به عنوان “دو قدرت بزرگ” توصیف کرد؛ اظهاراتی که بیانگر ارتقای جایگاه مسکو همزمان با تلاش باید برای ایجاد روابطی با ثبات‌تر با روسیه است.

در گذشته آمریکا تلاش کرده بود تا نقش جهانی مسکو را کم اهمیت جلوه دهد. باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق آمریکا یکبار پس حمله روسیه به اوکراین، مسکو را به عنوان یک “قدرت منطقه‌ای” توصیف کرده بود.

خبرنگاران آمریکایی که قادر به ورود به این نشست در دقایق اولیه بودند گفتند که سه سوال از بایدن و پوتین پرسیدند؛ یک از سوالات پرسیده شده از پوتین این بود که آیا او از الکسی ناوالنی، رهبر اپوزیسیون روسیه می‌ترسد؟ سوال دیگر از پوتین این بود که اگر اوکراین به ناتو بپیوندد چه کار خواهد کرد؟ و سوال دیگر که از بایدن پرسیده شد این بود که آیا به پوتین اعتماد دارد یا خیر؟

ظاهرا هنگامی که این سوالات پرسیده می‌شدند، بایدن سرش را به نشانه تایید تکان می‌داد و به یادداشت‌هایش نگاه می‌کرد. اما مقامات آمریکایی فورا تاکید کردند که این تکان سر بایدن در پاسخ به هیچ یک از این سوالات نبوده است.

ولادیمیر پوتین نیز از بایدن به خاطر این “ابتکارعمل برای دیدار” تشکر کرد.

وی گفت: به خوبی می‌دانم که سفر طولانی داشته‌اید و کارهای بسیار زیادی برای انجام دادن دارید. روابط آمریکا-روسیه موضوعات بسیاری دارند که این نشست در سطح مقامات عالی رتبه را ایجاب می‌کند و امیدوارم نشستمان مثمرثمر واقع شود.

اگرچه بایدن در زمان صحبت‌های پوتین به وی لبخند زد اما عمدتا چهره این دو رهبر به گونه‌ای است که انگار هیچ احساسی در آن دیده نمی‌شود. آنها حتی به ندرت در چشمان یکدیگر نگاه می کنند.

رهبران روسیه و آمریکا در هنگام ورود به ویلا لا گرانژ در ژنو ابتدا در مقابل دوربین خبرنگاران دست‌های یکدیگر را فشرده و عکس گرفتند. پوتین از بایدن برای پیشنهاد این دیدار رو در رو تشکر کرد. بایدن نیز این دیدار را سودمند ارزیابی و ابراز امیدواری کرد چارچوب منطقی و عملی برای زمانی که منافع آمریکا و روسیه متفاوت است، ایجاد شود.

هیئت روسی شامل دستیار رئیس جمهور یوری اوشاکوف، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه، سخنگوی ریاست جمهوری روسیه دیمیتری پسکوف، سفیر روسیه در ایالات متحده آناتولی آنتونوف، رئیس ستاد نیروهای مسلح روسیه والری گراسیموف و تعدادی از مقامات ارشد روسیه بود.

براساس گزارش سی ان ان، آنتونی بلینکن ، وزیر امور خارجه آمریکا ، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ، ویکتوریا نولاند، معاون وزیر امور خارجه ، اریک گرینس، مشاور عالی شورای امنیت ملی آمریکا در امور روسیه و جان سالیوان سفیر ایالات متحده در روسیه تیم بایدن را در نشست تشکیل دادند.