استاندار سیستان و بلوچستان گلایه می‌کند که به خشکسالی حاکم بر سیستان و بلوچستان به رغم خسارت سنگین، کمتر از زلزله توجه می‌شود. به تازگی در همایشی اعلام شد که ایران تا “فاجعه عمومی آب” پنج سال بیشتر فاصله ندارد.

بسیاری از روستاهای سیستان و بلوچستان به خاطر کم‌آبی و خشکی هامون خالی و متروکه شده‌اند

تقریبا سرتاسر ایران به درجات مختلف با معضل کم‌آبی و خشکسالی روبرو است؛ این وضع در مناطقی مانند استان سیستان و بلوچستان که بیش از ۱۱ درصد مساحت ایران را در بر دارد به مراتب وخیم‌تر و نگران‌کننده است.

احمد علی موهبتی می‌گوید خشکسالی حاکم بر این استان از زلزله بدتر است زیرا “خشکسالی به نسبت زلزله کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد”.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، احمد علی موهبتی، روز گذشته (پنج‌شنبه ۲۰ دی) در دیدار با دبیرکل جمعیت هلال احمر گفت: «زلزله در هر کجا اتفاق بیفتد (البته غیر از ایران) بعد از آن آبادانی به وجود می‌آید اما خشکسالی حاکم بر این منطقه شرایط فجیع و بحران‌زایی را به دنبال داشته است.»

سهم بی‌تناسب از بودجه سالانه

او با اشاره به وسعت این استان و سکونت سه و چهار دهم درصد از جمعیت کل ایران در آن، گلایه کرد که در عمل سهم سیستان و بلوچستان از بودجه سالانه هفت یا هشت دهم درصد بیشتر نیست.

استاندار سیستان و بلوچستان گفت: «این در حالی است که بخشی از این بودجه نیز مربوط به پروژه‌های ملی و فراملی همچون بندر، راه و مرز است و سهم مردم سیستان و بلوچستان نیست اما از بودجه استانی هزینه می‌شود .»

این منطقه از محروم‌ترین مناطق ایران محسوب می‌شود و ساکنان آن به جز معضل کم‌آبی با مشکلات دیگری نظیر بیکاری و ضعف اساسی زیرساخت‌ها در همه زمینه‌ها دست به گریبانند.

احمد علی موهبتی می‌گوید امسال سه هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل در حاشیه شهر جذب شدند که برایشان مدرسه ایجاد شده، اما بیش از سه هزار دانش‌آموز نیز ثبت‌نام شده‌اند که هنوز بدون مدرسه هستند.

افزون بر این، بسیاری از مدرسه‌های این استان از حداقل امکانات رفاهی نیز برخوردار نیستند. حدود سه هفته پیش بر اثر وقوع آتش‌سوزی در یک مجتمع پیش دبستانی و دبستانی در مرکز استان، دست‌کم چهار دانش‌آموز جان خود را از دست دادند. علت این حادثه آتش گرفتن بخاری نفت‌سوز در یکی از کلاس‌ها اعلام شد.

«شرایط فجیع در آستانه فاجعه عمومی»

آنچه موهبتی “شرایط فجیع و بحران‌زا” در سیستان و بلوچستان خوانده، چهارشنبه هفته گذشته در همایش ملی مدیریت آب در شرق ایران که در اتاق بازرگانی، صنایع و معادن استان خراسان رضوی برگزار شد، به گونه‌ای دیگر بازگو شده است.

محمد حسین شریعتمدار، سرپرست مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب، در این همایش در مورد عواقب بحران کم‌آبی در این منطقه هشدار داد و گفت: «فقط پنج سال تا بروز فاجعه عمومی آب در کشور فاصله داریم که ناشی از ۵۰ سال سوء تدبیر در این زمینه است.»

به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، شریعتمدار ساماندهی، ترمیم و احیای منابع آب در ایران را امکان‌پذیر دانست و در عین حال تاکید کرد: «هنوز به اراده کافی برای حل این مشکل نرسیده‌ایم و فاقد یک راهبرد جامع، فراگیر و ملی با زمان‌بندی مناسب و مورد وفاق حاکمیت و بخش خصوصی در این زمینه هستیم.»

ایران مانند اغلب کشورهای منطقه از سالیان دور با معضل خشکسالی بلند مدت، کاهش بارندگی و پیامدهای ناشی از تغییرات اقلیمی دست به گریبان است، با این همه مسئولان ارشد جمهوری اسلامی نیز اذعان دارند که نقش سوءتدبیر، ناکارآمدی مدیریت و سیاست‌های نادرست در بحرانی شدن این وضعیت بسیار تعیین کننده بوده است.

عیسی کلانتری، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خرداد ماه امسال “یک‌جانبه‌نگری” در سیاست‌های زیست‌محیطی چهار دهه گذشته را عامل در معرض بی‌آبی قرار گرفتن ۷۰ درصد جمعیت ایران عنوان کرد.

بسیاری از کارشناسان معتقدند سیاست‌های نادرستی مانند سد‌سازی بی‌رویه، بی‌توجهی به مصرف بهینه آب در کشاورزی و استفاده بیش از حد از آب‌های تجدیدپذیر و منابع آب‌های زیر زمینی، که از جمله فرونشست دشت‌ها و خشکی دریاچه‌ها و تالاب‌ها را در پی داشته، در سال‌های آینده به گسترش موج آوارگان آب و جنگ و نزاع بر سر آب خواهد انجامید.

روستاهای بی‌آب و افزایش حاشیه‌نشینی

در سیستان و بلوچستان بر اثر خشک شدن بخش بزرگی از دریاچه هامون و شماری از رودخانه‌های محلی، مدت‌هاست که ساکنان بسیاری از روستاها آواره شهرهای بزرگ همین استان و دیگر استان‌ها شده‌اند.

استاندار سیستان و بلوچستان درباره پدید حاشیه‌نشینی در این استان گفته است: «ساماندهی حاشیه‌نشینی در زاهدان و چابهار بسیار ضروری است و اگر به مشکلات این بخش توجه نشود در آینده نه چندان دور به مثابه لنگر ناپایداری خواهد بود که باعث غرق شدن کشور می‌شود.»

موهبتی می‌گوید در حال حاضر سه هزار روستای استان فاقد آب لوله‌کشی هستند و به حدود ۱۲۷۵ روستا به شکل سیار آب‌رسانی می‌شود. او خاطر نشان کرد که اگر مشکل کم‌آبی بر طرف نشود “در اوایل سال آینده شهر زاهدان نیز باید با تانکر آب‌رسانی شود”.