گفت‌وگوی ‌”ایان سینکلر” با “دیوید والاس ولز”، معاون سردبیر نشریهٔ نیویورک‌تایمز، در ارتباط با کتاب جدیدِ هراس‌انگیزش.

“وضعیت بد است، بسیار بدتر از آنچه فکر می‌کنیم”! با این جمله‌ کتاب جدید و ماهرانه دیوید والاس ولز دربارهٔ  تهدید واقعی دگرگونی‌های آب‌وهوا و آیندهٔ زیستگاه‌مان به‌نام “کره زمین غیرقابل‌سکونت” آغاز می‌شود. کتابی که با توجه به مضمون هراس‌آورش باید در کنار کتاب‌های استفن کینگ در بخش کتاب‌های خوف‌آور کتاب‌فروشی‌ها جا داده شود.

ایان سینکلر می‌گوید در ماه گذشته، هنگامی‌که والاس‌ولزِ سی‌وشش‌ساله را در هتلی در مرکز لندن ملاقات کردم از او پرسیدم نخستین بار چگونه به ‌این موضوع علاقه‌مند شدی؟ او پاسخ داد: “مدت زیادی نیست که به موضوع عامل‌های دگرگونی در فرایند محیط ‌زیست کنجکاو و علاقه‌مند شده‌ام. … پنج سال پیش بر این باور بودم که بررسی دگرگونی‌های آب‌وهوا و پرداختن به آن اهمیت دارد، اما درنیافته بودم که این یک چالش زیربنایی است که درواقع دستیابی و انجام تمامی هدف‌های سیاسی دیگر در جهان به آن وابسته‌اند.”

ایان می‌گوید دیدگاه والاس‌ولز پیرامون این موضوع پس از پژوهش و تحریر مقاله‌ای درباره شرایط آب‌وهوا در نشریه نیویورک‌تایمز در سال ۲۰۱۷ که توانست توجه خوانندگان بسیاری را در سطح ملی و بین‌المللی جلب کند “دستخوش یک دگرگونی” شد. والاس‌ولز اکنون در مقام معاون سردبیر مجله نیویورک‌تایمز مشغول کار است و در این مقاله که همان عنوان کتاب را دارد با آوردن گفتاوردهایی از دانشمندان اقلیم‌شناس به بدترین پیامدهای ممکن که می‌توانند در اثر افزایش دمای کره زمین رخ دهند اشاره می‌کند. انتشار این مقاله بیشترین خواننده را از زمان آغاز  فعالیت این نشریه به خود جلب کرد.

والاس ولز اذعان می‌کند که پس از انتشار این مقاله “یک اقلیت از دانشمندان اقلیم‌شناس فعالانه انتقاد خود را با این دیدگاه مطرح کردند. به همین دلیل تصمیم گرفتم با استدلالی قوی‌تر بر محدوده کوچک‌تری از پیامدهای احتمالی موضوع مورد بحث تمرکز کنم. در این مقاله بر افزایش دمای پنج، شش و حتی هشت درجه سانتی‌گراد در گرمایش زمین تکیه کردم، اما در کتاب دو بار از آن رقم‌ها یاد کردم ولی بر رقم‌های دو تا چهار درجه سانتی‌گراد تمرکز بیشتری شده است که به‌طور یقین با چارچوب یک نگاه منطقی همخوانی دارد.”

برای آنانی که کمتر با این موضوع آشنایی دارند این رقم‌ها به افزایش دمای کره زمین در زمان پیشاصنعتی تولید اشاره دارند. از آن زمان تا کنون زمین افزایش یک درجه سانتی‌گراد را از سر گذرانده است. در سال ۲۰۱۵، در همایش وضعیت اقلیمی سازمان ملل متحد در پاریس، ۱۹۵ عضو این سازمان متعهد شدند که افزایش دمای زمین را بسیار کمتر از ۲ درجه سانتی‌گراد حفظ و در جهت کاهش این رقم در محدوده زیر ۵/۱ درجه سانتی‌گراد کوشش زیادی بکنند. لیکن دانشمند ارزنده در زمینه تغییرات اقلیمی، یعنی پرفسور کوین آندرسن، در مصاحبه با نشریه “مورنینگ استار” توضیح داد که تعهدهای انجام گرفته در این همایش به ۳ تا ۴ درجه سانتی‌گراد افزایش دمای زمین تا سال ۲۱۰۰ خواهد انجامید.

با وجود کوچک‌تر کردن محدودهٔ تمرکز کتاب، نتیجه‌گیری‌های به‌دست‌آمده در این کتاب که بر مبنای صدها منبع از آخرین پژوهش‌های علمی گرفته شده‌اند، همچنان هراس‌انگیزند. والاس ولز می‌نویسد: “گرمایش ۳ تا ۵/ ۳ درجه سانتی‌گراد بر روی زمین، چنان رنج و مصیبتی را به‌همراه خواهد آورد که فراتر از هر آزموده انسانی تا کنون است. و به‌قصد هراساندن بیشتر شما خوانندگان، درک این نکته مهم است که هرچه دامنه گرمایش زمین افزایش یابد، سازوکارهای بازخورد محتمل‌تر و پیچیدگی مطلق سامانه آب و هوایی جهان به دگرگونی افسارگسیخته‌ای منجر خواهد شد که بشریت توانایی کنترل آن را نخواهد داشت. او تأکید می‌کند: “در فراروییدن گرمایش زمین به ۴ درجه سانتی‌گراد، فروپاشی تمام لایه‌های یخی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. این بدان معناست که به‌تدریج سطح آب دریاها به پنجاه و چه‌بسا تا هشتاد متر افزایش خواهد یافت. رخداد چنین وضعیتی صدها سال طول خواهد کشید. اما در چنین بازهٔ زمانی‌ای میلیون‌ها مایل مربع از کناره‌های دریا به‌همراه شماری از بزرگ‌ترین شهرهای جهان زیر آب خواهند رفت. به‌سخنی دیگر، نقشه جهان تغییر می‌یابد و سیاره زمین از جنبه‌های بسیاری شناخته‌نشدنی خواهد شد.”

او با توجه به تأثیرهای مهلک گرمایش، یادآور می‌شود: “چنین پدیده‌ای تا سال ۲۰۵۰ امکان‌پذیر است. هنگامی‌که فرارویی گرمایش زمین به دو درجه سانتی‌گراد یا کمی بیشتر برسد، گسترش گرمایی‌ای کشنده را در بسیاری از شهرهای عمده هندوستان و خاورمیانه در فصل تابستان موجب خواهد شد. شدت گرما به‌اندازه‌ای خواهد بود که شما نمی‌توانید با آسودگی و بدون روبرو شدن با خطرهای مرگ‌آور در ماه‌های تابستان بیرون از خانه گام بگذارید یا کار کنید.”

او بر این باور است که، این پدیده به بحران آوارگی بی‌سابقه‌ای در دنیا دامن خواهد زد و به ما یادآوری می‌کند که بر اساس برآورد سازمان ملل در سال ۲۰۱۷، تغییرات اقلیمی ممکن است سبب پدید آمدن یک میلیارد پناهنده تا سال ۲۰۵۰ گردد که این رقم روی‌هم “با جمعیت کنونی آمریکای شمالی و جنوبی هم‌تراز است.” او با هشیاری و سنجیدگی به ارزیابی سازمان ملل می‌پردازد و توضیح می‌دهد رقمی که سازمان ملل در پیش‌بینی خود نشان می‌دهد در بدترین حالتش هم ممکن است، و می‌گوید: “حتی اگر تعداد پناهندگان ناشی از تغییرات اقلیمی را بین ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون نفر درنظر بگیریم، باز هم ایجاد بحرانی سبب را می‌گردد که چندین برابر هر چیزی خواهد بود که تا اکنون دیده شده است.

از نشانه‌های موجود می‌توان دریافت که چنین پدیده‌ای اثرهای شگرف و تلخی در فرآیند اقتصادی دارد. او می‌نویسد: “بهترین پژوهش‌ها نشانگر آن است که در اثر افزایش دما تا ۴ درجه سانتی‌گراد، با اقتصادی ۳۰ درصد کوچک‌تر روبرو خواهیم شد. چنین افت اقتصادی‌ای در قیاس با رکود اقتصادی بزرگ سال‌های دههٔ سی سده گذشته دو برابر بدتر است. و چنین برآیندی برگشت‌ناپذیر خواهد بود.” با پی‌بردن به تغییرات آب و هوایی بسیار نگران‌کننده و اثرگذار بر همه‌چیز، جنبش حفظ محیط‌ زیست مدتی است که به‌منظور یافتن مؤثرترین روش برای شناساندن خطرها و اطلاع‌رسانی به همگان با این هدف که به کنشگری و مبارزه بینجامد، در کاوش‌اند. دست‌کم در بریتانیا، هم‌رأیی در میان کوشندگان چنین است که درباره آینده پیام‌هایی امیدبخش و مثبت به مردم رسانده شود.

برای نمونه، در همایش همگانی جنبش توسعه جهان در سال ۲۰۰۸، کارولین لوکاس، نمایندهٔ حزب سبزها، در سخنرانی خود بر این نکته تأکید کرد که: “سخنوری دربارهٔ ترس و مصیبت و رسیدن به موقعیت‌های بحرانی‌ای بسیار هراس‌انگیز، به‌شدت ناسودمند است. نمی‌شود که مردم را از ترس به کنشگری واداشت.” موضع والاس ولز در برابر این پدیده همان‌طور که خوانندگان کتابش هم تصدیق خواهند کرد بسیار متفاوت است، او می‌گوید: “وقتی‌که به دنیا نگاه می‌کنم به‌حیرت می‌افتم که چگونه است که برخی‌ها در خطر رانده شدن به سوی ناامیدی و تسلیم در برابر فاجعه‌اند و دیگرانی که تعدادشان خیلی بیشتر است در کشورهای پیشرفته در کنار دگرگونی آب‌و‌هوایی با بی‌تفاوتی و خوشنودی زندگی می‌گذرانند.”

او بدون آنکه امیدواری و خوش‌بینی را کنار بگذارد، به تاریخ فعالیت‌ها در زمینهٔ حفظ محیط ‌زیست و سازمان‌دهی سیاسی در حکم پشتوانهٔ بحثش اشاره می‌کند و می‌گوید: “هر راهی که با آن بتوان این آگاهی را رسوخ داد” خوب است. نقش اثرگذاری که کتاب راشل کارسون به‌نام “بهار بی‌صدا”، منتشر شده در سال ۱۹۶۲، داشت راه‌اندازی کارزارهای ممانعت از ادامه تولید آفت‌کُش د‌د‌ت، رانندگی در حالت مستی، و کشیدن سیگار و موفقیت‌هایی چند بود، ولی همه این موفقیت‌ها از “دادن پیام‌های خوش‌بینانه و سخن گفتن از امید” ناشی نبودند، بلکه بر مبنای ترس و اعلام خطر به‌دست آمدند.

او همچنین به‌گزارش و توصیهٔ تاریخی میزگرد گروه نمایندگان دولت‌های سازمان ملل درباره تغییرات اقلیمی، در سال گذشته، اشاره کرد و گفت: “در این گزارش توصیه می‌شود که برای مهار میزان افزایش دمای زمین در حد ۵/۱ درجه، سراسر دنیا باید به سازمان‌دهی وسیع مردم در قیاس با زمان جنگ جهانی دوم به‌منظور کنار گذاشتن مصرف سوخت‌های فسیلی دست به‌کار شوند. برای به‌پا خاستن و ایستادگی مردم در زمان جنگ جهانی دوم انگیزه‌هایی سرشار از امید و خوش‌بینی به‌کار گرفته شدند، ولی بدیهی است که در کنار آن اگر چنین بسیجی انجام نمی‌گرفت و اینکه چه پیش می‌آمد ضروری بود که ایجاد ترس و آگاه‌سازی از خطر و هراس‌زدگی هم انجام بگیرد.”

با اینکه کتاب “کره زمین غیرقابل‌سکونت” نگران‌کننده است، اما والاس ولز با برجسته کردن راه‌کارهای جدید مبارزه مانند جنبش سیاسی/اجتماعی بین‌المللی “قیام علیه خطر نابودی” (Extinction Rebellion) و حرکت “گرتا هانبرگ” (دختر نوجوان ۱۶ ساله سوئدی و یکی از سازمان‌دهندگان اعتصاب دبیرستان‌ها در بسیاری از کشورها) دربارهٔ آینده امیدوار است. او همچنین به تغییرهای چشمگیر در بررسی افکار همگانی مردم ایالات‌متحده درباره دگرگونی‌های اقلیمی اشاره می‌کند که بر اساس یافته‌های اخیر دانشگاه‌های یل و جورج میسون، از هر ۱۰ نفر در ایالات‌متحده ۶ نفر “نگران” یا “مضطرب” این پدیده [افزایش گرمایش زمین] هستند و شمار آنانی که “نگران”‌اند نسبت به سال ۲۰۱۳ دو برابر شده است.

والاس ولز با توجه به سیاست‌گذاری‌های اخیر در ایالات‌متحده هیجان‌زده است، زیرا حزب دمکرات در این کشور “به‌طور مؤثر و کامل” در تحقق طرح پیشنهادی “پیمان نوین سبز” در مسیر به‌راه انداختن برنامه اقتصادی‌ای که بر هدف‌های سازمان ملل به‌منظور مهار گرمایش کره زمین تا ۵/۱ درجه منطبق است، “به‌طور مؤثر و کامل” گام نهاده است. او به نمونه طرح گسترش فرودگاه بین‌المللی لندن و سیاست‌های دولت انگلیس در سال‌های میانی دههٔ نخست قرن بیست‌ویکم اشاره می‌کند و یادآور می‌شود که طرح “پیمان نوین سبز” به عاملی اساسی برای شناختن موضع نامزدهای حزب دمکرات برای ورود به انتخابات ریاست جمهوری شده است. اکنون به‌احتمال‌زیاد طرح مسئلهٔ دگرگونی‌های آب‌و‌هوایی در کنار موضوع‌های بهداشت و آموزش در کارزار انتخابات مقدماتی حزب دمکرات عاملی تعیین‌کننده خواهد بود. او پیش‌بینی می‌کند که  “پس از مدتی حزب جمهوری‌خواه هم  ناگزیر خواهد شد تا با این مسئله برخورد کند.”

والاس ولز در کتابش، در چشم‌اندازی وسیع‌تر، می‌نویسد: “شرایط نابسامان اقلیمی‌ای که مانند بختک روی ما افتاده است ادامه کار یک نسل بوده است.”  امروز نسل جوان با وظیفه بسی متفاوت و ضروری رو در رو است، یعنی “رسالت حفظ آینده مشترکمان، پیش‌دستی و پیشگیری، انهدام و مهندسی یک گذرراه جایگزین” برعهدهٔ ما است.

او در پایان به من [ایان سینکلر] می‌گوید: “ما در دورانی بی‌نهایت تعیین‌کننده به‌سر می‌بریم. باید به‌صراحت گفته شود که دست به ‌هر اقدام سیاسی، فرهنگی و اقتصادی که بزنیم ادامه زندگی‌پذیر بودن سیاره زمین را رقم خواهد زد. نوع بشر تا کنون در چنین جایگاهی قرار نگرفته بوده است، هیچ‌گاه از چنین قدرتی برخوردار نبوده است.”

نامۀ مردم