طبق اسناد آمریکا که از حالت محرمانه خارج شده است، ژاپن اندکی پیش از توافق دوجانبه ۱۹۶۹ که منجر شد جزیره اوکیناوا در سال ۱۹۷۲ به ژاپن بازگردانده شود، موافقت کرده بود تا تسلیحات هستهای آمریکا در این جزیره مستقر شود.
ژاپن تایمز گزارش داد، این یادداشت تفاهم مورخ ۱۷ نوامبر ۱۹۶۹ نشان میدهد که هیروتو تاناکا، از مقامهای ارشد وزارت خارجه ژاپن به هنری کیسینجر، مشاور امنیت ملی وقت آمریکا گفته بود، “ژاپن با آمریکا درباره استقرار تسلیحات هستهای در اوکیناوا در صورت وقوع حالت فوقالعاده هیچ مخالفتی ندارد.”
گرچه واضح است که ژاپن و آمریکا توافق محرمانهای داشتند تا در ازای استقرار تسلیحات هستهای حاکمیت اوکیناوا تحویل داده شود اما این اسناد محرمانه برای اولین بار ثابت میکند که توکیو موضع خود را از طریق یک کانال دیپلماتیک و رسمی منتقل کرده بود.
با این حال این اسناد نشان میدهند که مذاکرات میان تاناکا و کیسینجر چندین روز پس از آن صورت گرفت که ایساکو ساتو، نخستوزیر وقت ژاپن و ریچارد نیکسون، رئیسجمهور وقت آمریکا به توافقی محرمانه دست یافتند که اجازه میداد تسلیحات هستهای در اوکیناوا مستقر شود؛ تنها دو روز پیش از برگزاری نشستی که به تحویل حاکمیت اوکیناوا به ژاپن منجر شد.
براساس گزارش ژاپن تایمز، کیچی آیچی، وزیر امور خارجه وقت ژاپن و مابقی این وزارتخانه از این توافق محرمانه اطلاعی نداشتند و ظاهرا از شکست مذاکره “بازگشت اوکیناوا” هراس داشتند. بنابراین، این وزارتخانه لازم دانست تا شفاف اعلام کند که توکیو مایل به تبعیت از درخواست آمریکاست.
اسناد مذکور همچنین نشان میدهند، رهبران ژاپن رسما در دوران جنگ سرد با نقض سه مورد از مصوبات پارلمانی “اصول غیرهستهای” که ساتو در ۱۹۶۷ تدوین کرده بود، موافقت کرده بودند و این در حالی بود که به مردم گفته میشد تسلیحات هستهای هرگز به جزیره اوکیناوا آورده نخواهد شد.
“توافق بازگرداندن اوکیناوا” میان آمریکا و ژاپن در ۱۹۶۹ مورد توافق رهبران دو کشور قرار گرفت و به صورت همزمان در ۱۷ ژوئن ۱۹۷۱ در واشنگتن و توکیو به امضا رسید. این جزیره رسما در ۱۵ مه ۱۹۷۲ یعنی ۲۷ سال پس از آنکه تحت کنترل دولت آمریکا بود، به ژاپن بازگردانده شد.
ایالات متحده آمریکا پس از بازگرداندن این جزیره همچنان حضور نظامی خود در آن را حفظ کرد و این جزیره بیشترین تعداد نیروهای آمریکایی را در خود جای داده است. فرماندار اوکیناوا و بسیاری از ساکنان آن مکررا مخالفت خودشان را با حضور نظامی آمریکا در این جزیره اعلام میکنند و در راهپیماییهای گسترده و اعتراضات حضور مییابند.
ایسنا