کارشناس سیاسی روس گفت: آمریکا طی ماه‌های اخیر با استفاده از فضاسازی رسانه‌ای در منطقه، به احساسات ضد چینی در آسیای مرکزی دامن زده است.

به گزارش افکارنیوز، «الکساندر کنیازف» کارشناس سیاسی روس با اشاره به اینکه روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» با انتشار مطلبی مدعی شده نظامیان چینی در منطقه «مرغاب» ولایت «بدخشان تاجیکستان» حضور دارند و برای تائید ادعای خود نیز نظر تعدادی از ساکنان محلی را آورده و عکس و تصاویر ماهواره‌ای نیز منتشر کرده گفت: انتشار این مطلب قبل از همه در متن برنامه گسترده اقدامات تبلیغاتی ضد چینی آمریکا قابل بررسی است که از ۶ ماه پیش در منطقه شروع شده بدون تردید این موضوع با تیرگی روابط میان آمریکا و چین و راه افتادن «جنگ تجاری» ارتباط دارد.

** آمریکا دنبال جنگ اطلاعاتی و رسانه‌ای علیه چین

وی افزود: به لحاظ استراتژیک آسیای مرکزی طی مدت زمان طولانی به نوعی نقش پس زمینه برای «پکن» را داشت و تنها در سال‌های اخیر و به ویژه پس از آغاز تحقق پروژه «یک کمربند – یک جاده»، چین فعالیت‌های خود در این منطقه را به شدت افزایش داد. آمریکا در حال حاضر قادر به مقابله جدی علیه فعالیت‌های چین در آسیای مرکزی نبوده و به این دلیل جنگ اطلاعاتی گسترده‌ای را راه انداخته است.

کنیازف یادآور شد: در این زمینه ذهنیت تاریخی کشورهای منطقه که همراه با چین هراسی (یا حداقل نگاه محتاطانه نسبت به چین و سیاست‌های آن) بوده، برای آمریکا شرایط به اصطلاح مطلوب فراهم کرده است. از پاییز سال ۲۰۱۸ در پی انتشار گزارشات مربوط به سیاست‌های چین نسبت به مسلمانان اویغورتبار «سینکیانگ»، در قزاقستان و قرقیزستان برخی اقدامات ضد چینی انجام شد.

این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به اینکه نخستین حرکت در این زمینه موقعی صورت گرفت که در ماه سپتامبر سال ۲۰۱۸ گزارش سازمان دیده بان حقوق بشر در مورد نقض حقوق اویغور‌های مسلمان از سوی دولت چین منتشر شد، افزود: در ماه ژانویه و فوریه سال ۲۰۱۹ بیانیه‌های دولت ترکیه که در آن تاکید ویژه بر محرومیت و مظلومیت ترک تباران چین وجود داشت، نقش کاتالیزور کمپین ضد چینی در منطقه را ایفا کرد.

به گفته وی، کانال اصلی انتشار مطالب ضد چینی رسانه‌هایی می‌باشند که به زبان‌های قزاقی، ازبکی، تاجیکی و قرقیزی منتشر شده و مورد حمایت‌های مالی آمریکا قرار دارند. در مطالب این رسانه‌ها رنج و عذاب ترک‌های (مسلمان‌های) سین کیانگ به تصویر کشیده شده و به منظور افزایش تاثیر گذاری عاطفی بر روی مخاطبان، از سرنوشت افراد جداگانه یاد می‌شود که به مراتب احساسات ضد چینی را تشدید می‌کند.

** تحریک احساسات ضدچینی در تاجیکستان

کنیازف گفت: بنابر این هدف مطلب روزنامه واشنگتن پست نیز تحریک احساسات ضد چینی به طور خاص در بدخشان و در تمام تاجیکستان می‌باشد. ضمنا در بدخشان تاجیکستان به لحاظ تاریخی نگاه سنتی نسبت به چین و چینی‌ها بیشتر منفی بوده و ارزیابی مردم از وضعیت فعلی روابط میان تاجیکستان و چین (یعنی وابستگی کاملا یکجانبه تاجیکستان به چین) نیز چندان مثبت نیست.

به گفته این کارشناس سیاسی، البته استدلال‌های این روزنامه آمریکایی در مورد حضور نظامی چین در بدخشان تاجیکستان هم بسیار مشکوک به نظر می‌رسد. تصاویر ماهواره‌ای که در مطلب آورده شده است مشخص نبوده و هیچ دلیلی هم برای تائید وجود تاسیسات نظامی چینی در این منطقه از تاجیکستان مطرح نشده است.

وی افزود: عکس‌هایی نیز از نظامیان چینی منتشر شده ولی معلوم نیست که این عکس‌ها در حقیقت در چه منطقه‌ای گرفته شدند. علاوه بر آن، نظر برخی از ساکنان محلی نیز نمی‌تواند تائید صحت داشتن این بحث تلقی شود. ممکن است آنها در عوض پول این صحبت‌ها را کرده باشند یا مواردی را شاهد بودند که به طور هیجان زده و مبالغه آمیز تعریف کردند.

کنیازف یادآور شد: این چیزی است که دقیقا به درد تحت تاثیر عاطفی قرار دادن مخاطبان می‌خورد، این یک روش شناخته شده در روزنامه نگاری تبلیغاتی است که آمریکایی‌ها از آن استفاده می‌کنند.

وی در پاسخ به این پرسش که در مجموع چه دلایلی برای حضور نظامی چین در این منطقه می‌تواند وجود داشته باشد، تصریح کرد: نظامیان چینی به بدخشان تاجیکستان رفت و آمد دارند و این راز بزرگی هم نیست.

** همکاری های نظامی چین و تاجیکستان

به گفته وی، چین به تمام نهادهای امنیتی و نظامی تاجیکستان کمک زیادی می‌رساند که ساخت امکانات نظامی در امتداد مرز تاجیکستان با افغانستان از جمله این کمک‌ها است. تصاویر تاسیساتی که در مطلب واشنگتن پست آورده شده می‌تواند به این موضوع ارتباط داشته باشد.

کنیازف با تأکید بر اینکه در حقیقت مربیان چینی که به مرزبانان تاجیک کمک می‌کنند، می‌توانند در این بخش از خاک تاجیکستان حضور داشته باشند، افزود: همچنین بازدید بعضی از هیئت‌های ارتش، ناظران، نمایندگان سرویس‌های ویژه چین و… نیز از این منطقه بعید نخواهد بود.

وی یادآور شد: بین چین، تاجیکستان، پاکستان و افغانستان توافق امنیتی چهارجانبه وجود دارد که از آن به نام «پیمان ارومچی» یاد می‌شود که در چارچوب آن طی سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ پلیس نظامی چین چندین بار از طریق بدخشان تاجیکستان به صورت ترانزیت وارد خاک بدخشان افغانستان شده تا در ولسوالی «واخان» گشت دهند.

به گفته این کارشناس مسائل سیاسی منطقه، چین با واخان ۴۰ کیلومتر مرز مشترک دارد اما به دلیل مشکلات جغرافیایی مجبور به عبور از خاک تاجیکستان می‌شود. احتمالا ساکنان محلی که برای روزنامه نگار آمریکایی حضور نظامیان چین در بدخشان تاجیکستان را تائید کردند، با واحدهای پلیس نظامی چین مواجه شدند اما این چیزی نیست که از آن بتوان تعریف «حضور نظامی» را بیرون کشید.

** پایگاه نظامی در قلمرو افغانستان!!

وی در ادامه تصریح کرد: ایجاد پایگاه نظامی در قلمرو افغانستان نیز برای چین قابل توجیه نمی‌باشد و حتی اگر «پکن» متمایل به چنین اقدامی هم باشد باید موافقت دولت افغانستان را بگیرد که به نظر می‌رسد «کابل» حداقل در چند سال آینده چنین اراده‌ای نخواهد داشت.

کنیازف افزود: در مجموع برای حضور دائم نظامیان چین در این منطقه تاجیکستان دلیلی وجود ندارد. هرگونه ترددی حاوی تهدیدات امنیتی از افغانستان به چین از طریق قلمرو بدخشان تاجیکستان عملا غیر امکان است به خصوص اینکه بدخشان تنها از طریق یک جاده با چین مرتبط است که دارای گردنه «کولمه» می‌باشد که در بخشی از سال مسدود است.

به گفته وی، بنابراین برای عوامل افراطی ورود به چین از طریق مسیرهای هوایی یا از پاکستان توسط بزرگراه «قراقروم» به مراتب راحت‌تر از یخچال‌های «پامیر» و «هندوکش» می‌باشد.

کنیازف در پاسخ به این پرسش که پس احتمال حضور نظامی چین در سایر کشورهای منطقه نیز غیر ممکن خواهد بود، تصریح کرد: در حقیقت حضور نظامی چین در کشورهای آسیای مرکزی بعید می‌باشد، مگر اینکه اتفاق فوق العاده‌ای در منطقه بیفتد که دارای ابعاد جدی و گسترده بوده و برای منافع ملی چین پیامدهای منفی به همراه داشته باشد.

** چین و پرهیز از مداخله نظامی مستقیم

به گفته وی، این واقعیت امروز غیر قابل انکار است که در همه کشورهای منطقه در سطح رهبری سیاسی و نهادهای امنیتی لابی‌های قوی چین وجود داشته و علاوه بر آن پکن از عوامل نیرومندی در سرویس‌های اطلاعاتی این کشورها استفاده می‌کند. بنابراین به باور من استراتژی چین در این زمینه پرهیز از مداخله نظامی ولی در اختیار داشتن ابزار تاثیرگذار بر نیروهای امنیتی، انتظامی و نظامی در کشورهای آسیای مرکزی می‌باشد.

کنیازف تصریح کرد: گشت‌زنی در ولسوالی واخان که قبلا از آن یاد کردم از سوی پلیس نظامی چین انجام شده و احتمالا هنوز هم دنبال می‌شود. پلیس نظامی چین به لحاظ ساختاری متعلق به ارتش این کشور نمی‌باشد. همچنین واحدهای نظامی مانند نیروهای حراست مرزی، نیروهای آتش نشانی، نیروهای گارد داخلی، نیروهای حراست از استخراج طلا، نیروهای نگهبانی جنگل، نیروهای حراست از تاسیسات آبی چین سال گذشته از ترکیب ارتش این کشور خارج شده و زیر نظر نهاد مربوطه یا حاکمیت‌های محلی قرار داده شدند.

به گفته وی، طی ۲ سال گذشته چین اقدام به ایجاد ساختارهای نظامی خصوصی کرد که «اریک پرینس» یکی از موسسان شرکت خصوصی نظامی «بلک واتر» در این زمینه به چینی‌ها مشاوره می‌دهد. البته چین کشوری است که فعالیت‌های این بخش کاملا در تبعیت از منافع ملی آن قرار دارد.

این کارشناس سیاسی یادآور شد: چین از حضور شرکت‌های تجاری خود در کشورهای خارجی پشتیبانی می‌کند بنابراین شرکت‌های شبه نظامی چین که فعلا در مورد آنها اطلاعات بسیار محدودی وجود دارد، در صورت ضرورت می‌توانند از منافع شرکت‌هایی که فعالیت آنها برای چین مهم می‌باشد (نظیر خطوط لوله گاز در آسیای مرکزی و…)، حمایت کنند اما این بحث برای آینده است.

** نقش و جایگاه روسیه

کنیازف در پاسخ به این پرسش که تاجیکستان بخشی از فضای مسئولیت سازمان پیمان امنیت جمعی است و علاوه بر آن پایگاه نظامی روسیه در این کشور حضور دارد. واکنش سایر اعضای این پیمان و به خصوص روسیه نسبت به افزایش فعالیت‌های چین در این حوزه چه خواهد بود، یادآور شد: البته همانگونه که اشاره کردم در حال حاضر ایجاد پایگاه نظامی چین در تاجیکستان یا هر کشور دیگری در منطقه غیر ممکن است.

به گفته وی، تردد از طریق بدخشان جهت گشت در ولسوالی واخان افغانستان با هماهنگی «دوشنبه» صورت گرفته و در رابطه با این موضوع به احتمال زیاد هم روسیه و هم سایر ساختارهای سازمان پیمان امنیت جمعی در جریان قرار داده شدند.

وی افزود: چنین هماهنگی ۳ جانبه چین-تاجیکستان-روسیه می‌تواند در چارچوب سازمان همکاری‌های شانگهاینیز انجام می‌شود. حتی حضور احتمالی تعدادی از افسران چین در تاجیکستان به منظور کمک به ارتش این کشور نیز در همین راستا قابل بررسی است.

به گفته وی، بنابراین حضور نظامی چین به صورتی که برای منافع روسیه خطر ایجاد کند وجود نداشته و «مسکو» نسبت به این موضوع بدون نگرانی نگاه می‌کند.