روزنامه گاردین با اشاره به چالشی که ارزهای رقیب دلار برای پول آمریکایی ایجاد کرده اند، نوشت: چشم انداز ژئوپلتیکی جهان در حال تغییر است و سلطه دلار در جهان چند قطبی، برای همیشه دوام نخواهد داشت.

به گزارش روز دوشنبه ایرنا، لری الیوت کارشناس اقتصادی گاردین نوشت: هفته گذشته دو گردهمایی بزرگ بین‌المللی برگزار شد؛ یکی گردهمایی اقتصادی جکسون هول که سلطه آمریکا بر اقتصاد جهان و دیگری گردهمایی ژوهانسبورگ (اجلاس بریکس) که چالش پیش روی آمریکا از سوی کشورهایی نوظهور را نشان می‌داد.

جروم پاول رئیس فدرال رزرو نقش محوری را در گردهمایی اقتصادی جکسون هول ایفا کرد. سخنان رئیس بانک مرکزی آمریکا درباره نرخ بهره به وضوح برای آمریکا اهمیت دارد. پیام این گردهمایی این بود که مبارزه با تورم هنوز تمام نشده و ممکن است نرخ بهره حتی بیشتر از گذشته افزایش یابد.

پیش بینی گاردین از فروپاشی سلطه دلاربراساس این گزارش، با توجه به جایگاه دلار به عنوان ارز ذخیره اصلی جهان، اقدامی که پاول و همکارانش در فدرال رزرو در ماه های آینده انجام می‌دهند، زندگی در خارج از سواحل آمریکا را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. کالاهایی مانند نفت به دلار قیمت گذاری می‌شوند. کشورهایی که به دلار وام می‌گیرند، در صورت افزایش ارزش پول آمریکا، با افزایش بازپرداخت مواجه می‌شوند. کشورهایی که دارای مازاد حساب جاری هستند، از درآمدهای حاصله برای خرید اوراق قرضه خزانه داری آمریکا استفاده می‌کنند؛ موضوعی که به آمریکا این امکان را می‌دهد که کسری‌های تجاری و بودجه‌ای هنگفتی داشته باشد.

به نوشته گاردین، این موضوع جدید نیست و روشی است که سیستم مالی بین‌المللی از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون بر اساس آن عمل کرده است. جای تعجب نیست که واشنگتن می‌خواهد وضعیت موجود تداوم پیدا کند، زیرا این وضعیت به آمریکا اجازه می‌دهد تا کسری بودجه خود را بدون نیاز به اقدامات شدید کاهش تورمی، جبران کند.

این گزارش با اشاره به اینکه اما سلطه مالی آمریکا در سطح بین‌المللی محبوبیت ندارد و یکی از انگیزه‌های ایجاد یورو، رقابت با دلار بود، می‌افزاید: در گردهمایی هفته گذشته کشورهای بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی نیز تلاش دیگری شد تا نظم بین المللی تحت سلطه دلار به چالش کشیده شود.

این امر دلایلی دارد: آمریکا و متحدان غربی‌اش صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی را از زمان تاسیس آنها در سال ۱۹۴۴ تحت کنترل دارند تا جایی که مدیر عامل صندوق بین‌المللی پول یک اروپایی و رئیس بانک جهانی یک آمریکایی است. با توجه به کرسی‌های دائم کشورهای آمریکا، انگلیس و امتیاز وتو در شورای امنیت آنها می‌توانند هر طرحی را که باب میل‌شان نیست، کنار بگذارند. آمریکا و اتحادیه اروپا همچنین می‌توانند از هر گونه اعمال نفوذ واقعی کشورهای در حال توسعه در سازمان جهانی تجارت جلوگیری کنند.

آنچه که اکنون روشن است اینکه این جهان تک قطبی، آن نیست که سیاستمداران آمریکایی بعد از فروپاشی اتحادجماهیر شوروی (سابق) انتظارش را داشتند.

چین به عنوان یک رقیب واقعی ظاهر شده و با موفقیت حوزه نفوذ خود را گسترش داده است. یکی از نمونه های آن نقشه جهانی است که توسط موسسه مشاوره سرمایه اقتصادی تهیه شده است و جهان را به کشورهایی همسو یا دارای گرایش به سمت آمریکا یا چین تقسیم می کند. خارج از کشورهای ثروتمند و توسعه یافته آمریکای شمالی، اروپا، ژاپن و استرالیا، کشورهای کمی وجود دارند که به شدت با آمریکا همسو هستند و هند و ویتنام تنها اقتصادهای نوظهوری هستند که به سمت واشنگتن متمایل هستند.

در مقابل، بیشتر کشورهای آفریقایی مانند بیشتر کشورهای آسیایی و بخش قابل توجهی از آمریکای جنوبی به‌عنوان همسو یا متمایل به چین دیده می‌شود.

بریکس، اکنون بانک خود را دارد که برخلاف مقررات سختگیرانه صندوق بین‌‌المللی پول و بانک جهانی پیشنهاد وام می‌دهد. رفتارهای خودخواهانه گروه هفت متشکل از کشورهای آمریکا، انگلیس، آلمان، فرانسه، ایتالیا، ژاپن و کانادا که در دوران بحران کرونا واکسن ها را انبار کردند باعث شد که آنها نتوانند در بین جهان نوظهور دوستانی پیدا کنند.

گاردین نوشت: تغییر چشم انداز ژنوپلتیک جهان با دعوت از کشورهایی چون ایران، عربستان، امارات، مصر و اتیوپی و آرژانتین به گروه بریکس نمایان شد.

این رسانه افزود: سالها و شاید دهه‌ها طول خواهد کشید تا بریکس ساختار مالی مشابه که از دلار حمایت می‌کند، تشکیل دهد. مهمتر از همه، سرمایه گذاران باید به همان اندازه که مایل به نگهداری اوراق قرضه خزانه داری امریکا هستند، تمایل داشته باشند که اوراق قرضه غیر دلاری را نگهداری کنند. سلطه دلار در معرض تهدید فوری نیست، اما اوضاع همیشه به این منوال باقی نخواهد ماند.

این گزارش می‌افزاید: تصمیم عربستان برای پیوستن به بریکس نیز تهدیدی برای سلطه دلار است. این کشور غنی از نفت به طور سنتی متحد آمریکا در خاورمیانه بوده اما روابط واشنگتن و ریاض به تازگی به شکل قابل توجهی سرد شده است. انتظار می‌رود که سعودی ها به طور فزاینده ای پرداخت نفت از سایر اعضای بریکس را به ارزهای ملی این کشورها بپذیرند.

جنت یلن، وزیر خزانه داری آمریکا، نسبت به پیامدهای بلندمدت استفاده از تحریم‌های مالی به عنوان ابزار سیاست خارجی آمریکا ابراز نگرانی کرده و گفته است این خطر وجود دارد که این امر «به مرور زمان هژمونی دلار را تضعیف کند».

نگرانی یلن بجا و منطقی است. یک ارز ذخیره واحد و قدرتمند به طرز عجیبی با دنیای چندقطبی مواجه است. این اتفاق یک شبه رخ نخواهد افتاد اما آنچه که دلار را به چالش می‌کشد در راه است.