حزب کمونیست فدراسیون روسیه با انتشار تحلیلی در تارنمای خود از طرح‌ دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در زمینه ایجاد راهگذر جدید در قفقاز جنوبی به عنوان «تله دیپلماتیک» برای ارمنستان و جمهوری آذربایجان یاد کرده است که در عمل، «خنجری از پشت به روسیه» و «فاجعه ژئوپلیتیکی» برای مسکو خواهد بود.

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، در تحلیل حزب کمونیست فدراسیون روسیه که با بهره‌گیری از دیدگاه برخی صاحب‌نظران روس تدوین شده، آمده است: سفر آتی ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری این کشور به چین در شهریور ۱۴۰۴ با اهداف اعلام شده‌ای همچون بحث درباره فلزات خاکی کمیاب و «پل ترامپ» در قفقاز جنوبی انجام خواهد شد.
تحلیل این حزب سیاسی روسیه، جمع‌بندی بحث‌های کارشناسی با مشارکت سرگئی کورگینیان، ولادیمیر پروخواتیلوف و چپراسوف صاحب‌نظران روس است.

آمریکا عملاً کنترل را در دست می‌گیرد

در این تحلیل با اشاره به طرح مقامات آمریکایی برای واگذاری کنترل راهگذری که جمهوری آذربایجان را از مسیر خاک ارمنستان به نخجوان هم‌مرز با ترکیه متصل می‌کند، این طرح به مثابه تله‌ای ژئوپلیتیک برای این کشورها توصیف شده و آمده‌ است: واگذاری کنترل این کریدور حمل و نقل به یک شرکت آمریکایی به مدت ۹۹ سال، حتی با حفظ حاکمیت رسمی ارمنستان، عملاً کنترل را به ایالات متحده منتقل می‌کند.

این تحلیل می‌افزاید: این طرح، پیامدهای اقتصادی جدی دارد، زیرا این کریدور قادر است تا سال ۲۰۲۷ گردش مالی سالانه تا ۱۰۰ میلیارد دلار را فراهم کند و تا سال ۲۰۳۰ برای اروپا تا ۳۰ میلیارد دلار در هزینه‌های لجستیک صرفه‌جویی کند.

چشم‌انداز کریدور شمال – جنوب از بین می‌رود

صاحب‌نظران روس که در تهیه این تحلیل از دیدگاه آنها استفاده شده است، معتقد هستند: طرح پل ترامپ، همچنین چشم‌انداز کریدور شمال-جنوب را از بین می‌برد و مشارکت روسیه در تأمین انرژی اروپا را تضعیف می‌کند.

پل ترامپ، یادآور عملیات آلمان نازی علیه شوروی

در این تحلیل آمده است: از دیدگاه نظامی-استراتژیک، «پل ترامپ» به عنوان «بارباروسا ۲» تلقی می‌شود که سکوی پرشی برای حملات به قفقاز شمالی و بی‌ثبات‌سازی بیشتر روسیه است.

از نگاه برخی صاحب‌نظران روس،‌ این طرح همچنین مسیری برای تقویت نفوذ ایالات متحده به آسیای میانه فراهم می‌کند.

عملیات بارباروسا نام رمز عملیات آلمان نازی و متحدانش به اتحاد سابق جماهیر شوروی در جنگ جهانی دوم بود. این تحلیل، طرح پل ترامپ را به عنوان «عملیات بارباروسا ۲» قلمداد می‌کند.

تقویت اتحاد ضد روسی

در ادامه این تحلیل که عصر سه‌شنبه در تارنمای رسمی حزب کمونیست فدراسیون روسیه منتشر شد، آمده است: تقویت اتحاد ضد روسی از دیگر ابعاد طرح پل ترامپ است؛ به گونه‌ای که جمهوری آذربایجان، ترکیه و انگلیس، قفقاز جنوبی را به منطقه‌ای برای حملات به روسیه تبدیل می‌کنند.

راه برای حمله به داغستان و چچن باز می‌شود

در این تحلیل، دیدگاه ولادیمیر پروخواتیلوف پژوهشگرآکادمی علوم نظامی روسیه برجسته شده است. وی معتقد است: روسیه در سه محور اصلی با تهدید مواجه است که یکی از آنها، جبهه جنوبی در قفقاز است.

وی در این باره گفت: از دست دادن ارمنستان و جمهوری آذربایجان راه را برای حمله به داغستان و چچن باز می‌کند؛ مخصوصاً در شرایطی که باکو آشکارا در کنار دشمنان روسیه قرار گرفته است.

این پژوهشگر، رویکرد جامع روسیه در قبال منطقه قفقاز را خواستار شده و هشدار داده است که پل ترامپ ضمن از بین بردن نفوذ ژئوپلیتیکی مسکو، تهدید مستقیمی برای امنیت روسیه خواهد بود.

به گزارش ایرنا، کریدور زنگزور، به‌عنوان یک پروژه حمل‌ونقل استراتژیک در قفقاز جنوبی، با هدف اتصال جمهوری آذربایجان به منطقه خودمختار نخجوان از طریق استان سیونیک ارمنستان، از زمان جنگ دوم قره‌باغ (۲۰۲۰) به یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در ژئوپلیتیک منطقه تبدیل شده است.

این پروژه، که از آن به‌عنوان «دالان تورانی ناتو» یاد می‌شود، فراتر از یک مسیر ترانزیتی ساده، اهدافی ژئوپلیتیکی و استراتژیک را دنبال می‌کند که توسط قدرت‌های غربی، به‌ویژه ناتو، هدایت می‌شود.

از نگاه برخی کارشناسان، در واقع «دالان تورانی ناتو»، پروژه‌ای با اهداف ژئوپلیتیکی گسترده محسوب می‌شود که فراتر ازمنافع جمهوری آذربایجان و ترکیه، به دنبال تقویت نفوذ ناتو و غرب در قفقاز جنوبی و تضعیف ایران، روسیه و چین است.

پیش از این، رسانه‌ها گزارش داده بودند که ایالات متحده پیشنهاد داده است که کنترل کریدور حمل و نقلی که بخش اصلی سرزمین جمهوری آذربایجان را به منطقه محصور آن در نخجوان هم‌مرز با ترکیه متصل می‌کند، به عنوان بخشی از انعقاد پیمان صلح بین باکو و ایروان، به مدت یکصد سال به یک شرکت خصوصی واگذار شود.

بنا بر این گزارش، این کریدور از استان سیونیک ارمنستان عبور می‌کند که در جمهوری آذربایجان به آن کریدور زنگزور می‌گویند.

الهام علی‌اف رئیس‌جمهوری آذربایجان پیش از این ارمنستان را تهدید کرده است که در صورت عدم همکاری ایروان، این دالان را با زور فعال خواهد کرد؛ اظهاراتی که با واکنش شدید ایران و هشدار نسبت به هرگونه تغییر مرزهای ژئوپلیتیکی مواجه شده است.

۳۱ تیر ۱۴۰۴، نشریه اسپانیایی Periodista Digital در گزارشی مدعی شد: ارمنستان، جمهوری آذربایجان و ایالات متحده آمریکا توافق کرده‌اند که یادداشت تفاهمی درباره ایجاد یک کریدور حمل‌ونقل موسوم به پل ترامپ امضا کنند.

به نوشته خبرگزاری تاس، دولت ارمنستان، گزارش این نشریه را نادرست و جلوه دیگری از جنگ ترکیبی و تبلیغات فریبکارانه خواند.

پیش از آن،‌ سخنگوی وزارت امور خارجه ارمنستان ۲۴ تیر ۱۴۰۴ با رد پیشنهاد نظارت ۱۰۰ ساله آمریکا بر این گذرگاه اعلام کرد که این کشور کنترل قلمرو تحت حاکمیت خود را به هیچ کشور ثالثی واگذار نکرده و نخواهد کرد.

در این پیوند، علی اکبر احمدیان نماینده مقام رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی ۲۸ تیر ۱۴۰۴ در تماس تلفنی با آرمن گریگوریان دبیر شورای امنیت ملی ارمنستان تاکید کرد: سیاست جمهوری اسلامی ایران عدم تغییر در ژئوپلیتیک منطقه است و این را به سود همه طرف های منطقه ای می‌داند.

دبیر شورای عالی امنیت ملی ارمنستان ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ در سخنانی در مجمع گفت‌وگوی تهران تأکید کرده بود: کریدوری به نام زنگزور وجود خارجی ندارد.

در همین حال، سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری دوشنبه ۶ مرداد در پاسخ به ایرنا درباره انتشار اخبار و اظهارات متناقض پیرامون تغییر احتمالی در موضع تهران درباره تحولات جاری در قفقاز جنوبی، تأکید کرد که هیچ تغییری در موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران ایجاد نشده است.

اسماعیل بقائی با تفکیک دو موضوع اصلی مذاکرات صلح میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان و موضوع مسیرهای ترانزیتی منطقه‌ای گفت: «نکته‌ای که همیشه بر آن تأکید کرده‌ایم این است که گسترش مسیرهای مواصلاتی به‌هیچ‌ عنوان نباید مغایر با حاکمیت ملی دولت‌ها و تمامیت ارضی آن‌ها باشد و نباید موجب تغییر در ژئوپلیتیک منطقه یا مرزهای شناخته‌شده، شود. نکته دیگری که در این چند روز مطرح شده، موضوع ورود بازیگران فرامنطقه‌ای به تحولات منطقه است. ما به‌صراحت اعلام کرده‌ایم که این موضوع به نفع امنیت و توسعه منطقه نیست و خوشحالیم که این شایعات مبنی بر مشارکت برخی طرف‌های فرامنطقه‌ای در روندهای مرتبط با جمهوری آذربایجان، از سوی بازیگران مختلف رد شده است. بنابراین، این موضوع را با دقت رصد می‌کنیم، چرا که با منافع کشور ما نیز در ارتباط است.»

از سوی دیگر، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه دوم مرداد ۱۴۰۴ پیشنهاد واشنگتن درباره مشارکت در طرح کریدوری در منطقه قفقاز را مصداق فریب‌کاری و مغایر با سازوکار تأمین امنیت این منطقه خواند و در این زمینه به ارمنستان و جمهوری آذربایجان درباره پیامدهای طرح‌های غرب هشدار داد.

ماریا زاخارووا در نشستی خبری با اشاره به تلاش‌های واشنگتن برای دخالت در روند مسیرهای مواصلاتی در منطقه گفت: آمریکایی‌ها می‌گویند که ظاهراً راه‌حل منحصر به فردی در این زمینه دارند که چیزی جز فریب‌کاری نیست.

این دیپلمات روس در زمینه حل و فصل مناقشه جمهوری آذربایجان و ارمنستان، خواستار خودداری طرفین از بررسی سطحی پیام‌های پایتخت‌های غربی شد و خاطرنشان کرد:‌ شکی نیست که غرب در پشت طرح این موضوع، یک اقدام کاملاً فرصت‌طلبانه را پنهان کرده است.

زاخارووا گفت: غرب به دنبال آن است که به معنای واقعی کلمه، عادی‌سازی روابط ارمنستان و جمهوری آذربایجان را از بُعد منطقه‌ای خارج کند.