یک روزنامه اسرائیلی با اذعان به ضعیف شدن اتحاد کشورهای عربی منطقه ضد ایران، نوشت سیاست واشنگتن در قبال ایران به بن‌بست رسیده و سعودی‌ها نیز از تقابل نظامی با تهران هراس دارند.

روزنامه «هاآرتص» در یادداشتی به بررسی تنش‌های اخیر در منطقه غرب آسیا پرداخته و نوشت اتحاد آمریکا با کشورهای عربی علیه ایران به شدت ضعیف شده و مقصر آن نیز «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور ایالات متحده است.

در ابتدای این یادداشت ضمن اشاره به ترس سعودی‌ها از وارد شدن به تقابل نظامی با ایران، آمده است: «تحولات استراتژیکی در خاورمیانه در حال رخ دادن است که مهمترین آن تضعیف اتحاد ضد ایران-حامی آمریکا است. در این مورد، ترامپ نقش مهمی ایفا کرده است».

هاآرتص با باین اینکه طی ماه‌های اخیر روابط کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با آمریکا دستخوش تاثیرات منفی شده است، نوشت: «با آغاز ماه آگوست، امارات عربی متحده از تعهداتش در ائتلاف سعودی علیه یمن دست کشید. در نیمه سپتامبر نیز تاسیسات نفتی عربستان سعودی به شدت آسیب دید.

دولت مصر به ریاست عبدالفتاح السیسی نیز با موج جدید تظاهرات در اعتراض به بحران اقتصادی و سرکوب مخالفان مواجه شده است. در همین زمان، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل… بعد از انتخابات سه‌شنبه قبل، با دشواری‌هایی روبه‌رو شده است».

واشنگتن بعد از خروج از برجام در راستای سیاستی موسوم به «فشار حداکثری» به اقداماتی تحریک‌آمیز مانند قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های اصطلاحاً تروریستی، اعزام یک ناوگروه، چند بمب‌افکن بی‌-۵۲ و چند جنگنده اف-۲۲ به منطقه و تحریم وزیر خارجه ایران روی آورده است.

جمهوری اسلامی ایران در واکنش به این اقدام یک سال «صبر راهبردی» را در دستور کار قرار داد و به طرف‌های توافق هسته‌ای به ویژه کشورهای اروپایی که وعده جبران خروج آمریکا را می‌دادند مهلت داد به تعهدات خود ذیل توافق هسته‌ای عمل کنند.

این روزنامه، نکته مشترک این تحولات را اینگونه توضیح می‌دهد: «تمام سران منطقه‌ای که ترامپ را در سیاست افراطی ضد ایرانی خود حمایت می‌کردند، اکنون با مشکلات خود سرگرم هستند و نسبت به پایبندی ترامپ به استراتژی پیشین مشکوک شده‌اند».

در ادامه این یادداشت ضمن اشاره به صدمات سهمگینی که ایران می‌تواند به کشورهای عربی، علی‌رغم بودجه‌های هنگفت نظامی آنها بزند، آمده است: «ترامپ آگاه است که جنگ جدید در منطقه نه تنها جان آمریکایی‌های بیشتری را [نسبت به جنگ‌های پیشین] می‌گیرد بلکه بازار نفت را تحت تاثیر قرار داده و شانس خودش برای رأی آوردن در انتخابات پیش رو تضعیف می‌کند».

هاآرتص در پایان با بیان اینکه گویا سعودی‌ها نیز دیگر چندان اطمینانی از موفقیت در تقابل نظامی با ایرانی‌ها ندارند، تصریح کرد: «سیاست واشنگتن در قبال ایران به نظر به بن‌بست رسیده است… آیا تمام اینها باعث خواهد شد که آمریکا یا اسرائیل به عقلانی بودن خروج از توافق هسته‌ای ایران شک کنند؟»

با گذشت یک سال و محقق نشدن وعده‌های اروپا، شورای عالی امنیت ملی ایران در بیانیه‌ای روز ۱۸ اردیبهشت‌ماه به طرف‌های توافق هشدار داد در صورتی که ظرف ۶۰ روز به تعهدات خود در زمینه‌های نفتی و بانکی عمل نکنند ایران طبق مفاد برجام، از تعهدات خود ذیل این توافق خواهد کاست. جمهوری اسلامی ایران تا کنون در سه گام از تعهدات خود کاسته است.

سه نفر از مشاوران امنیتی پیشین و تحلیلگران مسائل غرب آسیا در دولت آمریکا یک طرح شش بندی برای توافق ایران و آمریکا جهت کاهش تنش‌ها ارائه دادند که از هشدار به ریاض تا اعطای معافیت تحریم نفتی را شامل می‌شود.

طرح «شش بندی» پالتیکو برای توافق ایران و آمریکا؛ از هشدار به بن‌سلمان تا تداوم فروش نفت

نشریه «پالتیکو» در یادداشتی به قلم سه نفر از مشاوران امنیتی پیشین در دولت آمریکا (آرون دیوید میلر، استیون سیمون و ریچارد سوکولسکی) به بررسی راه فرار «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور ایالات متحده از بن‌بست با ایران پرداخته و با نظر «مایک پامپئو» وزیر خارجه این کشور برای جنگ با تهران به خاطر ریاض مخالفت کردند.

در ابتدای این یادداشت با تاکید بر اینکه تنها راه برون رفت آمریکا از بحران با ایران، مذاکره است، ذکر شده: «راه پیش‌رو، اقدام همه‌جانبه برای مذاکره بر سر یک توافق هسته‌ای جدید یا اصلاح گسترده توافق قبلی نیست… ما راهی را برای کاهش تنش پیشنهاد می‌کنیم که بر پایه یک سری گام‌های معتدل الزام‌آور دوجانبه است که هر طرف می‌تواند برای پیشگیری از احتمال درگیری و آرام کردن وضعیت کنونی بردارد».

نویسندگان این مقاله با اذعان به اینکه ایران هیچ قصدی برای اعمال هژمونی و سلطه خود بر منطقه ندارد، توضیح دادند: «آمریکا دو انتخاب دارد، یا از آبروی خود دفاع کند که به بهای منافعش تمام می‌شود یا با تصمیم‌گیری عاقلانه و حفظ منافع در وفور نفت با قیمت مناسب، وجهه خود را بازیابد».

پالتیکو با بی‌معنی خواندن دیدار ترامپ با «حسن روحانی» رئیس‌جمهور ایران همزمان با افزایش تحریم‌ها علیه تهران، نوشت: «چیزی که دولت [آمریکا] به آن نیاز دارد، یک استراتژی جهت سنجش امکان تمایل و توانمندی ایران برای دخیل شدن در یک مذاکره و داشتن اراده برای پایبند ماندن به آن است».

در ادامه این یادداشت سپس توافق جدیدی با شش محور برای ایران و آمریکا جهت پایان تنش‌ها و کاهش خطر درگیری مطرح شده که به شرح زیر است:

۱ – ترامپ باید پیام قاطعی به «محمد بن سلمان» ولی‌عهد سعودی بدهد مبنی بر اینکه عربستان سعودی در رقابت با ایران از حد خودش فراتر رفته و اینکه دو کشور باید هرچه سریعتر برای ممانعت از کشیده شدن منطقه به یک جنگ که در خدمت منافع هیچکس نیست، وارد تعاملات دیپلماتیک شوند. اینکه روزهای چِک سفید کشیدن آمریکا برای سعودی‌ها و کمک به رفتارهای غیرمسئولانه منطقه‌ای آنها تمام شده است. اینکه آمریکا به عربستان سعودی اجازه نمی‌دهد این کشور را برای محافظت از صادرات نفت خود، به جنگ با ایران بکشاند.

۲- ترامپ باید خیلی صریح به بن‌سلمان بگوید علی‌رغم اینکه آمریکا آماده است تا برای رفع آسیب‌پذیری سپر پدافند هوایی سعودی، کمک به دفاع در برابر حملات سایبری و برداشت از ذخایر استراتژیک نفت برای جبران کسری نفت عربستان اقدام کند اما ایالات متحده خود مستقیما به ایران حمله نمی‌کند، تا زمانی که این کشور تجهیزات یا نیروهای نظامی آمریکا در منطقه را هدف قرار ندهد.

۳ – ترامپ باید پیام محرمانه‌ای را به روحانی بدهد مبنی بر اینکه آمریکا از واکنش نشان دادن به حملات ایران خودداری کرد تا مصلحت منطقه را حفظ کند.

۴- آمریکا باید صراحتا بگوید که دیگر بر سر راه ایجاد خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری اروپا با ایران سنگ‌اندازی نمی‌کند. اینکه تغییر حکومت ایران، یک خیال بولتونی بوده و تلاش کند رنجی که بر اثر تحریم‌ها به مردم ایران تحمیل کرده، کاهش دهد.

۵ – دولت ترامپ باید به تهران بگوید که آماده است مجددا معافیت‌های تحریمی خرید نفت را به مشتریان اصلی ایران جهت واردات نفت از این کشور اعطا کند به شرط اینکه ایران نیز به پایبندی کامل به تعهداتش ذیل برجام بازگردد.

۶ – ایران و آمریکا به عنوان بخشی از یک توافق دوجانبه مذاکره‌شده، تعهد دهند که اقداماتی را برای اعتمادسازی جهت کاهش تنش‌ها و رفع خطر وقوع درگیری انجام دهند. از همه مهتر، آنها باید کانال ارتباطی مستقیمی در سطح عملیاتی ایجاد کنند تا خطر سوءتفاهم‌هایی که می‌تواند جرقه درگیری را بزند، مرتفع کند. همچنین اگر ایران موافقت کرد که از رفتارهای نظامی تحریک‌آمیز در منطقه دست بردارد، آمریکا نیز بخشی از نیروهای نظامی اضافی که به منطقه اعزام کرد را برمی‌گرداند.

واشنگتن بعد از خروج از برجام در راستای سیاستی موسوم به «فشار حداکثری» به اقداماتی تحریک‌آمیز مانند قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های اصطلاحاً تروریستی، اعزام یک ناوگروه، چند بمب‌افکن بی‌-۵۲ و چند جنگنده اف-۲۲ به منطقه و تحریم وزیر خارجه ایران روی آورد.

جمهوری اسلامی ایران در واکنش به این اقدام یک سال «صبر راهبردی» را در دستور کار قرار داد اما بعد از گذشت یک سال و محقق نشدن وعده‌های اروپا، تا کنون در سه گام گام از تعهدات خود کاسته است. تهران ۱۶ شهریورماه اجرای سومین گام از کاهش تعهدات خود را اعلام کرد.

پیش از این مقاله نیز «امانوئل ماکرون»‌ رئیس‌جمهور فرانسه طی سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، پنج محور را برای مذاکرات میان ایران و آمریکا پیشنهاد داده بود.

فارس