سوم مهرماه سال جاری، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی لرستان از مرگ یک کارگر فضای سبز شهرداری شهرستان خرم آباد بر اثر برخورد با یک خودرو پژو ۴۰۵ خبر داد. سرهنگ «منوچهر مرادی» گفته بود که این راننده در مسیر، کنترل خود را از دست داده و به کارگر فضای سبز برخورد کرده بود. البته راننده خودرو دستگیر شد اما خانوده‌ای را داغدار کرد.

بیست و پنجم شهریورماه نیز سه کارگر خدمات شهری شهرستان محمودآباد واقع در استان مازندران در حالی که در ساعت ۵ صبح مشغول رفت و روب خیابان بودند؛ با یک خورو پژو که به صورت غیرمعمول می‌راند، تصادف کردند. در این حادثه «حسین رمضانی» کارگر ۵۰ساله، به علت شدت جراحات وارده در دم جان باخت و راننده نیز متواری شد.

اینها تنها دو نمونه از حوادثی است که پای ثابت قربانیان آن کارگران شهرداری‌ها هستند. از همین جهت است که فعالان صنفی کارگری می‌گویند کارگران شهرداری‌ها در برابر دریافت دستمزدهای ناچیز که با تاخیر مکرر نیز پرداخت می‌شود، قربانی حوادث کار، می‌شوند؛ حوادثی که هیچ سهمی در پیش آوردن آن ندارد.

یکجا باید حوادث دلخراش متوقف شود

«سیدرحیم میرعبدالـله» رئیس اتحادیه کارگران شهرداری تهران می‌گوید: این به هیچ وجه انسانی و قابل پذیرش نیست که کارگران شهرداری‌ها در حین انجام وظیفه جان بدهند؛ آنهم وظیفه‌ای که شاید کمتر آدمی آن را در قبال دریافت دستمزدهای ناچیز قبول کند.

میرعبداللـه با بیان اینکه رفت و روب شهر در ساعت‌های انتهایی شب و میان صبح مسئولیت سنگینی است که عایدی جز بیخوابی ندارد، تصریح کرد: در این شرایط کارگر باید نگران آن باشد که نکند یک راننده، بی‌محابا و با سرعت جنون‌آمیز به وی بزند. از این رو قطعا باید به گونه‌ای با رانندگان خاطی برخورد تا سایرین نیز در آن ساعت‌ها مراقب نحوه رانندگی خود باشند.

رئیس اتحادیه کارگران شهرداری تهران با بیان اینکه نمی‌توان دست روی دست گذاشت تا بازهم شاهد وقوع یک رشته حوادث از این دست بود، گفت: بالاخره یکجا باید این حوادث دلخراش برای کارگران شهرداری متوقف شود؛ چراکه حق آنها نیست که اینگونه بمیرند. البته کارهایی در این زمینه مثل استفاده از لباس‌های شبرنگ انجام شده است اما تکرار این حوادث نشان می‌دهد که استفاده از لباس‌های شبرنگ به تنهایی کافی نیست.

آیین‌نامه وسایل حفاظت فردی و تکالیف کارفرما

تمرکز بر احتیاط رانندگان، رافع مسئولیت‌های پیمانکاران شهرداری در مقام کارفرما، نیست و آنها مطابق آیین‌نامه وسایل حفاظت فردی مصوب ۲۱ خرداد ۱۳۹۰ مکلف به شناسایی و ارزیابی شرایط محیط کار برای تشخیص و کنترل خطرات هستند. در عین حال مطابق مواد ۲ و ۳ این آیین‌نامه کارفرما باید وسایل حفاظت فردی مناسب را رایگان در اختیار کارگران بگذارد و آموزش‌های لازم در خصوص نحوه استفاده از آنها به کارگران ارائه کند.

«محمد گنجی کیا» عضو هیات مدیره کانون مسئولین ایمنی و بهداشت کار کشور نیز تاکید دارد که پذیرفته نیست که پیمانکاران شهرداری‌ها، کارگران را بدون تامین امنیت جانیشان در خیابان‌های به کار گمارند.

وی می‌گوید: به صورت کلی کارفرمایان مطابق آیین‌نامه وسایل حفاظت فردی مکلف هستند که تمام وسایل مورد نیاز که در خدمت تامین ایمنی کارگران باشد را به رایگان در اختیار آنان بگذارند و آموزش‌های مورد نیاز را هم برای کار با آن وسایل به آنان ارائه کنند.

گنجی کیا با بیان اینکه رفتگران و کارگران فضای سبز در ساعت‌هایی که هوا تاریک می‌شود باید با تجهیزات مناسب کار در شب در خیابان حاضر شوند، گفت: استفاده از لباس‌های شبرنگ، نمادها و نشانگرهای مناسب از مواردی است که کارفرما باید در اختیار کارگر بگذارد تا ریسک مخاطرات محیط کار را کاهش دهد.

وی افزود: حتی جابجایی ساعت کار به اوایل صبح که هوا روشن‌تر است و ترددی نیز در خیابان وجود ندارد، می‌تواند در جهت کاهش حوادث این چنینی موثر باشد که البته دشواری‌های خود را نیز دارد.

رئیس کانون مسئولین ایمنی و بهداشت کار استان تهران در ادامه با اشاره به حوادثی که برای کارگران شهرداری‌ها، پیش آمده است، تصریح کرد: وقتی یک نفر را بفرستیم و به وی بگوییم که خود مراقب جانت باش نتیجه همین می‌شود از همین روست که می‌گوییم کارفرما باید به تکالیفی که در قانون برایش دیده شده است، عمل کند.

لزوم آموزش مخاطرات کار در شب به کارگران

«افشین حبیب زاده» عضو شورای اسلامی شهر تهران هم تاکید دارد که باید جلوی حوادث این چنینی به وسیله برخورد با رانندگان خاطی گرفته شود: عدم رعایت سرعت مطمئن، در شب یک مشکل جدی است. البته پلیس، برخورد خود را به متخلفان جدی کرده است اما در مواردی که اخیرا شاهد آن بودیم، رانندگان با سرعت بالایی به کارگران شهرداری زده‌اند. البته در مواردی هم به علت خواب آلودگی رانندگان این اتفاق‌ها رخ داده است.

وی با بیان اینکه کارگران در شرایط کار شب باید آموزش‌های لازم را ببینند و مخاطرات کار در شب را به روشنی بیاموزند، تصریح کرد: بدین طریق جلوی بسیاری از حوادث گرفته می‌شود البته کارفرما نیز مکلف است که وسایل مورد نیاز این کار را در اختیار کارگر بگذارد تا به صورت صد در صدی جلوی وقوع حادثه را گرفت.

عضو شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه تعدادی از کارگران شهرداری به علت اینکه کار خود را قبل از طلوع خورشید شروع می‌کنند، شب را در حاشیه اتوبان‌ها و خیابان‌ها می‌خوابند، گفت: این کار خطرناکی است چرا که در آن ساعت رانندگان خواب آلود هستند و احتمال وقوع تصادف بالاست؛ در نتیجه شرکت‌های پیمانکاری شهرداری باید در این خصوص تدابیری به کار گیرند که جان کارگران به خطر نیفتد.

حبیب زاده در پاسخ به این پرسش که آیا تغییر ساعت کار کارگران شهرداری‌ها می‌تواند، مانع کاهش حوادث شود، گفت: زمان کنونی آغاز به کار کارگران شهرداری توسط سازمان پسماند و پس از امتحان نمودن ساعت‌های مختلف، انتخاب شده است. ضمن اینکه اگر ساعت کار به گونه‌ای جابجا شود که با آغاز تردد مردم در ساعت‌های آغازین صبح همزمان شود، امکان کار برای این کارگران وجود نخواهد داشت. از این رو بهتر است که به جای جابجایی ساعت کار، از تجهیزات مناسب و آموزش‌های هدفمند، بهره جوییم.

پیام عابدی
ایلنا