تجاوز نظامی اسرائیل به ایران نه‌تنها منطقه را در آستانه بحرانی تازه قرار داد، بلکه موجب شد عربستان سعودی در محاسبات راهبردی خود، گامی دیگر به‌سوی نزدیکی به تهران برداشته و رویای عادی‌سازی با ریاض را برای صهیونیست‌ها دست‌نیافتنی‌تر کند.
به گزارش ایسنا، رسانه انگلیسی در مقاله‌ای با اشاره به تلاش‌های دولت آمریکا برای عادی‌سازی رابط میان تل‌آویو و ریاض، گزارش داد که حملات اسرائیل به ایران در جنگ ۱۲ روزه موجب شد تا عربستان سعودی بیش از پیش به تهران نزدیک شده و از عادی‌سازی فاصله بگیرد.
پس از جنگ اخیر رژیم صهیونیستی اسرائیل علیه ایران، «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل و «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا بارها از برنامه‌های بعدی خود برای تغییر نظم غرب آسیا، از جمله تلاش برای عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی، سخن گفته‌اند. «بنیامین نتانیاهو» هفته گذشته به رسانه‌های داخلی گفت: «ماجرای عربستان و صلح با دیگران را بسپارید به من… باور کنید، نه‌تنها به آن فکر کرده‌ام، بلکه هنوز هم در حال فکر کردن به آن هستم.»
با این حال، در مورد عربستان سعودی، دیگر نمی‌توان از وجود یک شریک راغب سخن گفت. از زمان آغاز جنگ در غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، محاسبات ریاض به‌طور چشمگیری تغییر کرده است. «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان با خشم به تهاجم رژیم صهیونیستی اسرائیل به غزه واکنش نشان داد و روند نزدیکی با ایران، رقیب دیرینه منطقه‌ای را تسریع بخشید.
ناظران می‌گویند، حمله اسرائیل به ایران، عربستان را بیش از پیش نسبت به این رژیم، که آن را نیرویی نظامی‌گر و بی‌ثبات‌کننده می‌بیند، محتاط کرده است. از زمان جنگ، ریاض اقدامات علنی متعددی برای تقویت روابط با تهران انجام داده است.
به گزارش فایننشال تایمز، یک منبع آگاه از دیدگاه دولت عربستان گفت: «کشورهای خلیج فارس به سیاست نزدیکی با ایران ادامه خواهند داد. این سیاستی عاقلانه در قبال بزرگ‌ترین همسایه آن‌هاست. اما این موضوع احتمال عادی‌سازی با اسرائیل را کاهش می‌دهد و عربستان را در پیگیری مطالباتش در موضوع فلسطین مصمم‌تر می‌سازد.»
«حسن الحسن»، عضو ارشد اندیشکده مطالعات استراتژیک مستقر در بحرین نیز گفت که اکنون هزینه حیثیتی عادی‌سازی روابط برای عربستان سعودی، هم در داخل و هم برای وجهه‌اش به‌عنوان یک کشور اسلامی، بسیار بالا رفته است.
پیش از ۷ اکتبر، ولیعهد عربستان در حال مذاکره با اسرائیل برای عادی‌سازی روابط در برابر تضمین دفاعی از سوی آمریکا بود؛ توافقی که می‌توانست یک بازآرایی تاریخی را در منطقه رقم بزند. در دوران ریاست‌جمهوری اول ترامپ، امارات و بحرین در قالب «توافق‌های ابراهیم» روابط خود را با اسرائیل عادی‌سازی کردند. اما توافق با عربستان سعودی، که خود را حامی آرمان فلسطین می‌داند، یک پیروزی بزرگ برای تل‌آویو محسوب می‌شد.
اما همه‌چیز پس از جنگ غزه تغییر کرد. بن سلمان بارها حملات رژیم اشغالگر به غزه را «نسل‌کشی» خوانده و مقامات کشورهای خلیج فارس نیز نگران‌اند که تصاویر ویرانی، نسل جدید را رادیکال‌تر کند.
عادی‌سازی در حال حاضر برای نسل جوان سعودی، که محور برنامه‌های اصلاح اقتصادی ولیعهد هستند، بسیار نامحبوب خواهد بود. بن سلمان همچنین خواسته است که هرگونه حرکت در این مسیر، منوط به آتش‌بس و گام‌های مشخص برای ایجاد یک کشور فلسطینی باشد.
در حالی‌که منطقه در التهاب به‌سر می‌برد، عربستان سعودی پیوندهای خود با ایران را تقویت کرده است. روابط پرتنش قبلی ریاض و تهران و واکنش سرد آمریکا به آنها، سبب شد عربستان استراتژی خود را بازبینی کرده و در مارس ۲۰۲۳ روابط با ایران را از سر بگیرد.
به گزارش رسانه انگلیسی، از آن زمان، بن سلمان و «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور ایران به‌طور مرتب تلفنی گفت‌وگو کرده‌اند و مقامات بلندپایه ۲ کشور در تعامل مستمر بوده‌اند. عربستان در جریان جنگ اخیر نیز حملات اسرائیل را محکوم کرد. شاهزاده «خالد بن سلمان»، وزیر دفاع عربستان، روز یکشنبه با «عبدالرحیم موسوی» رئیس ستاد نیروهای مسلح ایران تماس گرفت و درباره «تلاش‌ها برای حفظ امنیت و ثبات» منطقه گفت‌وگو کرد.
ترامپ تمام تلاش خود را به کار گرفته تا عادی‌سازی روابط هرچه سریع‌تر انجام شود، اما برخی مقامات اسرائیل می‌گویند شاید توافق‌هایی کوچک‌تر از قبیل «توافق عدم‌خصومت» با سوریه امکان‌پذیرتر و واقع‌بینانه‌تر از عادی‌سازی کامل با عربستان باشد.
الحسن می‌گوید: «برخلاف ترامپ، عربستان تحت فشار زمانی نیست. علی‌رغم نگرانی‌های موجود، آنها از موقعیت ژئوپلیتیکی نسبتاً راحتی برخوردارند و مجبور نیستند کاری را که نمی‌خواهند، انجام دهند.»
