نشست‌های اخیر میان عربستان سعودی و چین که برخی ناظران آن را “رنسانس عرب – چین” نامیده و موجب امضای چندین توافقنامه میان این دو کشور شده، نگرانی‌های عمیقی را برای آمریکا ایجاد کرده است؛ آمریکایی که هر موقع نیاز داشته باشد با عربستان سعودی “دوست” و محتاج حمایت‌های سیاسی سعودی می‌شود و در عین حال از پیشرفت فناوری و اقتصادی چین واهمه دارد. این بار، ریاض و پکن با شراکت خود و صدور بیانیه‌های مشترک سلطه آمریکا را به چالش می‌کشند.

به گزارش ایسنا، پایگاه خبری “کریسشن مانیتور ساینس” در گزارشی نوشت: « آمریکا دیگر تنها ابرقدرت فعال در حوزه خلیج فارس نیست. این پیامی از تازه‌ترین نشست در عربستان سعودی میان شی جینپینگ، رئیس‌جمهوری چین و رهبران کشورهای عربی بود. شرکت‌کننده‌ها این نشست را “نقطه عطفی” خواندند که روابط سیاسی را محکم می‌کند و مسیر را برای نقش بزرگ‌تر چین در اقتصاد و امنیت کشورهای عربی هموار می‌سازد.

استقبال عربستان از چین پاسخی است هم به انتقادات از دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا و هم چرخش استراتژیک واشنگتن از خاورمیانه به آسیا و اروپا. علاوه بر این، چیزی که برخی از ناظران آن را “رنسانس عرب – چین” می‌نامند، بیانگر تلاش رهبران کشورهای حوزه خلیج فارس برای موردی است که به عقیده آن‌ها آمریکا در حال شکست در آن است: شراکت قابل اعتمادی که با بادهای سیاسی تکان نخواهد خورد.

یکی از مقامات سعودی که ترجیح داد، نامش را ذکر نکند، گفت: با وجود چین، شما می‌دانید که کجا هستید؛ اینطور نیست که چهار سال متحد باشیم و بعد چهار سال دیگر “مطرود” خوانده شوید!

به نشانه روابط گرم میان چین و عربستان سعودی که سال‌ها در حال شکل‌گیری بوده است، این دو کشور ۳۴ توافقنامه از جمله “توافقنامه همکاری جامع استراتژیک” را امضا کردند؛ توافقنامه‌ای که در آن پکن و ریاض متعهد شدند تا همکاری و همبستگی نسبت به منافع اصلی ملی خود داشته باشند و درها را به روی همکاری‌های امنیتی بازنگه‌ دارند.

ظرف دو دهه اخیر، کشورهای حوزه خلیج فارس به طور جداگانه‌ای روابط دپلماتیک و اقتصادی را با چین ساخته‌اند. چین بزرگترین شریک تجاری و بازار نفت عربستان سعودی است اما مراقب هستند تا توازن استراتژیک با واشنگتن برهم نخورد.

اگرچه نشست‌ها میان عربستان سعودی و چین تا جایی پیش نرفت که پکن بخواهد ریاض را جایگزین واشنگتن کند اما محمد الیحیی، تحلیلگر سعودی در مرکز بلفر دانشگاه هاروارد گفت: این گسترش روابط با چین در هر جهت بود و این موضوع خود بی‌سابقه بود.

چین با سیستم “چین واحد” ظاهرا نوعی ثبات و وفاداری از خود نشان می‌دهد؛ چیزی که شیخ‌های عربستان آن را ترجیح می‌دهند اما آمریکا گاهی اوقات شریک است و تنها زمانی دوست است که به نفت بیشتر یا حمایت سیاسی سعودی در بحرانی نیاز داشته باشد.

مقامات عربستان سعودی به چرخش‌های متعدد واشنگتن از منطقه اشاره می‌کنند و حسی مبنی بر اینکه “چتر امنیتی آمریکا غیرقابل اعتماد است” را عمیق‌تر می‌کند.

همچنین، چین و عربستان سعودی در بیانیه‌های مشترک خود به موضوع حقوق بشر براساس برابری و احترام متقابل تاکید کردند و هرگونه سیاسی‌سازی مسائل مربوط به حقوق بشر و استفاده ابزاری از آن برای اعمال فشار و یا مداخله در امور داخلی کشورها را قویا رد کردند.

سیاست‌گذاران در واشنگتن پیش از این افزایش نفوذ چین در خلیج فارس را به عنوان “تهدید امنیتی، سایبری و نظارتی” برای ارتش و دفاع آمریکا معرفی کرده‌اند. همچنین، یک توافق میان عربستان سعودی و شرکت غول فناوری چینی تحت عنوان “هواوی” این نگرانی‌ها را عمیق‌تر خواهد کرد.

در بحبوحه نگرانی‌های آمریکا، ناظران سعودی بر این باورند که ریاض نسبت به غنیمت شمردن فرصت‌ها درخصوص منافع چین در منطقه مصمم است تا بدین ترتیب سرمایه‌گذاری بلند مدت چینی را در حوزه زیرساخت‌، رباتیک و انرژی هسته‌ای در عربستان تحکیم ببخشد.

یک دانشمند سیاسی سعودی گفت: عربستان سعودی و کشورهای عربی سعی می‌کنند یک توازنی را میان این دو ابرقدرت ایجاد کنند و این کار آسانی نخواهد بود. اما سرانجام باید با چین همکاری کنید. نیازهای دو طرف باعث افزایش همکاری‌ها می‌شود و این مسئله این بار جدی است.»