در روزهای گذشته همزمان با پالایش لیست بیمه‌شدگان به منظور پرداخت بسته حمایت معیشتی دولت، توسط سازمان تامین اجتماعی، خبری اعلام شد که گویی قرار است این لیست کوچک شود تا در نهایت تعداد محدودتری از بیمه‌شدگان، تحت حمایت قرار گیرند.

کشمکش بر سر پرداختِ بسته‌هایِ حمایت معیشتی کارگران، میان وزارت رفاه و سازمان برنامه و بودجه، موجبِ ایجادِ تاخیر در واریز آنها شد اما تاخیر فراوان، زمینه بی‌نظمی در اجرا را هم فراهم ساخت. این در شرایطی است که هفته‌ها از واریز بسته‌های حمایتی مستمری‌بگیران سازمان تامین اجتماعی، بازنشستگان و کارمندان دستگاه‌های اجرایی و… می‌گذرد.

از پایان روز شنبه، تعداد زیادی از کارگران با ایلنا تماس گرفتند و اعلام کردند که بسته‌های آنها هنوز به حساب “سرپرست خانواده” واریز نشده است.

سازمان تامین اجتماعی تاکنون درگیر رفع “همپوشانی”‌ها بود. در نتیجه‌ی رفع همپوشانی‌ها، بیش از ۶ میلیون نفر از مجموع حدود ۱۴ میلیون بیمه شده، مستحق دریافت این بسته‌ها تشخیص داده شده‌اند.

براساس مصوبه هیات دولت، تمامی افرادی که زیر ۳ میلیون تومان حقوق می‌‌گیرند، مشمول دریافت این بسته می‌شوند. در نتیجه حدود ۸ میلیون کارگر یا بیش از ۳ میلیون تومان حقوق می‌گیرند یا اینکه بنابر دلایلی مستحق تشخیص داده نشده‌اند. این در شرایطی است که دریافتی درصد بالایی از کارگران بیمه شده سازمان تامین اجتماعی زیر ۳ میلیون تومان است. پس شرایط دریافت این کمک ۲۰۰ هزار تومانی را دارند.

اما در روزهای گذشته همزمان با پالایش لیست بیمه‌شدگان توسط سازمان تامین اجتماعی، خبری اعلام شد که حکایت از آن داشت که قرار است این لیست کوچک شود تا در نهایت تعداد محدودتری از بیمه‌شدگان تحت حمایت قرار گیرند. خبر حاکی از این بود که میان سازمان برنامه و بودجه و سازمان تامین اجتماعی که مسئولِ پرداختِ بسته معیشتی کارگران است و وزارت رفاه “اختلافاتی” وجود دارد. و سازمان هدفمندی یارانه‌ها که در شناسایی مستحقان مشارکت دارد، از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به خاطر تعلل در شناسایی جامعه هدف بسته‌ها ناراضی است.

“اکبر ایزدی” مدیرعامل سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها در پاسخ به این پرسش خبرنگاری که پرسید “چه زمانی سبد حمایتی کارگران مشمول بیمه تامین اجتماعی پرداخت می‌شود” گفته است: ما در این رابطه مشکل مالی نداریم باید زمان آن را از وزارت رفاه بپرسید‍!

قرار است که کمک ۲۰۰ هزار تومانی به حساب سرپرستِ یارانه‌بگیر خانوارها واریز شود. سازمان هدفمندی یارانه‌ها لیست تمامی یارانه‌بگیران کشور را دارد از این رو کار برای رساندن بسته به دست کارگران راحت می‌شود. اما تمام یارانه‌بگیران سرپرست خانوارها بیمه شده سازمان تامین اجتماعی نیستند. با این حال در داخل آنها بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی که زیر ۳ میلیون تومان دستمزد می‌گیرند، وجود دارند.

این دسته از بیمه‌شدگان از دریافت بسته محروم می‌شوند؛ چراکه مکانیزم فعلی شناسایی بیمه‌شدگان، حقی برای آنها قائل نشده است. سازمان تامین اجتماعی هم بنابر دلایلی از ابزار دیگری برای پشتیبانی از آنها بهره نگرفته است. در همین حال در هر خانواده یک نفر از مشمولان می‌تواند این بسته را دریافت کند. از این رو یکی از دلایل کاهش تعداد مشمولان به نسبت تعداد کل بیمه‌شدگان، که انتقاد برانگیز شده، به همین مسئله مرتبط است.

لیست در حالی کوچک و کوچک‌تر می‌شود که بخشی از مردم به سبب افزایش خط فقر شهری و روستایی به نسبت سال‌های گذشته به شدت در “مضیقه” هستند. مطابق ارزیابی “مرکز آمار ایران” بالاترین خط فقر در تابستان سال ۹۷، به ۲ میلیون و ۷۲۸ هزار تومان می‌رسد.

کارگران پاییز و زمستان ۹۷ را هم به سختی سر می‌کنند و همزمان با بازنگری در مزد سال ۹۷ چشم انتظار کمک‌های معیشتی دولت هستند. هرچند قرار است که حق مسکن کارگری به ۱۰۰ هزار تومان افزایش یابد اما با این ارقام فقرزدایی ممکن نمی‌شود. به گفته “احمد امیرآبادی فراهانی” عضو هیات رئیسه مجلس دهم سال آینده تورم به ۳۶ درصد می رسد. وی تاکید کرده است که فقر در تهران ۴ میلیون و ۵۹۲ هزار تومان است.

در این میان نمی‌توان سازمان تامین اجتماعی را مقصر آب رفتن لیست مشمولان دانست؛ چراکه این سازمان برنامه خود را متناسب با بودجه دولت تدوین کرده است.

سازمان برنامه و بودجه با سازمان تامین اجتماعی بر سر میزان بدهی دولت به سازمان اختلاف دارد. این اختلاف در روزهای گذشته علنی شد؛ پس از آنکه “محمد شریعتمداری” وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به این پرسش که سازمان برنامه و بودجه بدهی ۶۹ هزار میلیارد تومانی را برای سازمان تامین اجتماعی تایید کرده است، گفت: بدهی واقعی دولت به تامین اجتماعی ۱۵۰ هزار میلیارد تومان است که به تایید “سازمان حسابرسی” رسیده است.

دولت کارگران را شهروندانی می‌داند که رویِ دستش سنگینی می‌کنند

“ناصر چمنی” نائب رئیسِ هیات مدیره “کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران” تاکید دارد که واقعیت این است که بسته حمایتیِ دولت، “فکاهی تلخ” است.

او در این مورد به ایلنا می‌گوید: دولت کارگران را شهروندانی می‌داند که رویِ دستش سنگینی می‌کنند. از همین رو زمانی که می‌خواهد برنامه‌ای برای آنها پیاده کند، برنامه‌اش به فکاهی شبیه است؛ فکاهی تلخ. بسته‌ای که این همه جنجال بر سر آن را انداختند هم، همین ویژگی را دارد. ابتدا اعلام می‌کنند که به تمام بیمه‌شدگان تامین اجتماعی “سبد کالا” می‌دهیم. بعد می‌گویند بسته نیست؛ پول نقد است و مبلغش ۲۰۰ هزار تومان است. بعد می‌گویند به تمام بیمه‌شدگان نمی‌رسد. فقط برخی می‌توانند دریافت کنند. چرا؟ چون “سازمان برنامه و بودجه” برای “جامعه” اعتباری قائل نیستند.

وی افزود: دولت‌ها هر برنامه‌ای که می‌خواهند اجرا کنند ابتدا “پروپاگاندا” راه می‌اندازند؛ چراکه جنبه تبلغاتی آن برایشان جذاب‌تر از جنبه اجرایی است. این امر از کجا نشات می‌گیرد؟ از آنجا که برنامه‌‌هایِ بودجه، متناسب با سیاست‌هایِ کلان کشور نیستند؛ چرخ برنامه‌هایش همیشه لنگ می‌زند. اگر دولت‌ها تا امروز تا این اندازه که به خالی گذاشتن دست کارگران فکر می‌کردند، به بهبود وضعیت معیشتی کارگران فکر می‌کردند، امروز وضعِ زندگی آنها تا این اندازه برای سرمربی تیم ملی فوتبال ایران جالب نبود.

وی با بیان اینکه همه اینها نشان می‌دهد که دولت به فکرِ وظایفِ اجتماعیِ خود نیست و نشانی از عدالت نمی‌جوید، گفت: زمانی که ما از گرانی و در مضیقه بودن جامعه کارگری و خالی بودن سفره‌هایِ کارگران صحبت می‌کنیم، یعنی از یک “مشکل ملی” صحبت می‌کنیم. توجه کنید که هر کدام از کارگران چند فرزند دارند، این فرزندان قرار است در آینده در اقتصاد کشور مشارکت کنند اما دولت شرایطی را فراهم می‌کند که این فرزندان به خاطر فقر پدرانشان در آینده از هر شکل از مشارکت در ساختار جامعه بازبمانند و از لحاظ اجتماعی زمین‌گیر شوند.

نماینده کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران در شورای عالی کار افزود: برای من و بسیاری دیگر، روشن نیست که کمک ۲۰۰ هزار تومانی تحت عنوان “بسته‌های حمایتِ معیشتی” چه خاصیتی دارد. آیا این نحوه توزیع و این نحوه بودجه‌بندی شایسته کارگران است؟ مسئولان در زمان انتخابات پیش خود می‌گویند که “میلیون‌”ها کارگر در کشور داریم که می‌توانند تنور انتخابات را داغ نگه دارند اما هنگام اجرای برنامه‌هایِ حمایتی، به راحتی دایره حمایت‌‌هایِ حول کارگران را کوچک می‌کنند.

چمنی در پاسخ به این گمانه‌زنی که شاید سازمان برنامه و بودجه با کاستن از بودجه “بسته معیشت کارگران”، به نوعی خواسته است به سازمان تامین اجتماعی به خاطر پرداخت نکردن بدهی‌های دولت، روی خوش نشان ندهد، گفت: زمانی که دولت می‌خواهد از صندوق کارگران و بیمه‌شدگان در سازمان تامین اجتماعی بردارد، چنین ارزیابی‌هایی را نمی‌کند، اما همین که می‌خواهد تعهداتش را در قبال کارگران اجرایی کند، کمترین بودجه را اختصاص می‌دهد؛ به نحوی حدود ۸ میلیون کارگر از آن محروم می‌مانند. بله دولت لج‌بازی می‌کند تا وجهه سازمان تامین اجتماعی را نزد بیمه‌شدگانش زیر سوال ببرد.

وی با بیان اینکه نمی‌توان باور کرد که دولت برای کارگران به اندازه کافی بودجه ندارد، گفت: دولت برای نجات بانک‌های خصوصی و موسسات اعتباری هزینه‌زا، میلیارد تومان کنار می‌‌گذارد؛ حتی اگر این کار به واسطه افزایش پایه پولی به افزایش تورم منجر شود. به هر شکل ما این ادعا را باور نمی‌کنیم و تاکید می‌کنیم که تنها قشری(طبقه‌ای) که سرش کلاه گشاد گذاشته‌اند، کارگران هستند.